Bài 10. Ôn tập truyện kí Việt Nam

Chào mừng các thầy cô giáo về dự hội thảo
Thanh Tịnh
Em thử đoán xem hình ảnh sau đây minh hoạ cho truyện kí Việt Nam nào đã học từ đầu năm? Tác giả là ai ?
Nguyên Hồng
Ngô Tất Tố
Nam Cao
Em hãy giới thiệu những nét cơ bản về nhà văn Thanh Tịnh và truyện ngắn Tôi đi học.
Thanh Tịnh
30
29
28
27
26
25
24
23
22
21
20
19
18
17
16
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Hết giờ
Hồi kí (Trích)
Tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm
Nỗi (3)............ của chú bé mồ côi và tình yêu thương cháy bỏng của chú bé đối với (4)
........................................bất hạnh.
đau khổ
người mẹ
trữ tình
Văn hồi kí chân thực, giọng văn đầy chất (5)
...........thiết tha.
Em hãy điền những cụm từ thích hợp vào chỗ trống để hoàn chỉnh những thông tin về văn bản Trong lòng mẹ ?
30
29
28
27
26
25
24
23
22
21
20
19
18
17
16
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
a. Tiểu thuyết (Trích)
d. Tự sự
g. Số phận bi thảm và phẩm chất cao đẹp của họ của nông dân nghèo khổ trong xã hội cũ. Tấm lòng yêu thương, trân trọng của nhà văn với người nông dân.

h. Khắc hoạ, miêu tả nhân vật và hiện thực một cách chân thực, sinh động.
b. Truyện ngắn
c. Tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm
e. Vạch trần bộ mặt tàn ác, bất nhân của xã hội thực dân phong kiến, ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ nông dân giàu tình yêu thương, có sức sống tiềm tàng, mạnh mẽ.

i. Nghệ thuật kể chuyện độc đáo. Miêu tả tâm lí nhân vật sâu sắc, giọng văn mang màu sắc triết lí.
Em hãy chọn các thông tin trong mỗi cột và điền vào các chỗ trống ( 1,2,3,4 ) để có được bảng hệ thống về hai tác phẩm truyện kí hiện đại Việt Nam ?
1+....../ 2+...../ 3+...../ 4 +.....
Hãy nêu những điểm giống và khác nhau chủ yếu về nội dung
và nghệ thuật của ba văn bản Trong lòng mẹ, Tức nước vỡ bờ, Lão Hạc.

Thời gian, hoàn cảnh xã hội:
- Trong giai đoạn 1930 - 1945, dưới chế độ thực dân phong kiến.
*Phương thức biểu đạt chính: tự sự
* Nội dung:
- Giá trị hiện thực: Phản ánh hiện thực xã hội và cuộc sống, số phận cũng như phẩm chất của người dân lao động nghèo khổ.
Giá trị nhân đạo:
+Lên án xã hội thực dân phong kiến tàn nhẫn, bất nhân.
+ Ngợi ca, đề cao những phẩm chất tốt đẹp của con người Việt Nam.
+ Sự đồng cảm sâu sắc, thái độ bênh vực của nhà văn với những con người nghèo khổ, bất hạnh.
*Nghệ thuật: lối viết chân thực , sinh động, gần gũi (bút pháp hiện thực).
Giống nhau
Khác nhau
Nội dung
Phản ánh hiện thực xã hội, cuộc sống, số phận và phẩm chất của con người Việt Nam trước cách mạng tháng Tám.
Vai trò
Có giá trị tinh thần quan trọng, tạo cơ sở cho sự phát triển của truyện kí hiện đại Việt Nam trong các giai đoạn tiếp theo.
Truyện kí hiện đại Việt Nam
( 1930 - 1945)
Nghệ thuật
Đa dạng, phong phú, mới mẻ về thể loại; bút pháp hiện thực sinh động, hấp dẫn, tinh tế.

1. Bài tâp trắc nghiệm:
Chọn đáp án đúng nhất
Câu 1: Truyện kí là thể loại văn xuôi nghệ thuật gồm truyện (truyện ngắn, tiểu thuyết ...) và kí (hồi kí, phóng sự, tuỳ bút ...)
Đúng
Câu 2: Các tác phẩm Tôi đi học, Những ngày thơ ấu, Tắt đèn, Lão Hạc được sáng tác trong thời kỳ nào?
B. Sai
A. 1900 - 1930
B. 1930 - 1945
C. 1945 - 1954
D. 1955 - 1975
Câu 3: Nối nội dung ở cột A với nội dung thích hợp ở cột B để được những nhận định chính xác về chủ đề của các văn bản truyện kí đã học?
1 +.... 2 +.... 3 +....... 4 +.....
2. Bài tập cảm thụ
Quan sát đoạn phim và suy nghĩ về mấy điểm sau :
Đoạn phim được xây dựng từ sự việc nào?
Những cử chỉ, lời nói, biểu hiện trên khuôn mặt của nhân vật lão Hạc?
Tâm trạng của nhân vật lão Hạc?
Nhân vật đã gợi cho em những suy nghĩ, cảm xúc gì?
1. Viết đoạn văn nêu cảm nhận của em về một tác phẩm ( đoạn trích) truyện kí đã học mà em thích nhất.
2. Sưu tầm những tác phẩm truyện của Nam Cao,
Ngô Tất Tố, Nguyên Hồng
3. Soạn bài Thông tin về ngày trái đất năm 2000
Hướng dẫn về nhà
3. Kết luận :
* Truyện kí Việt Nam đều là các văn bản thuộc thể loại văn xuôi nghệ thuật hiện đạ,i phát triển mạnh vào thời kì 1930 -1945. Đây là các văn bản viết bằng chữ quốc ngữ với cách viết mới mẻ, rất khác so với các truyện kí Trung đại đã học ở lớp 6 ( về đề tài, thể loại, nghệ thuật, kiểu chữ viết .)
* Những đặc điểm giống nhau của ba văn bản trên đều là những đặc điểm chung nhất của dòng văn xuôi hiện thực nước ta trước cách mạng tháng Tám 1945.
2. Bài tập cảm thụ:
Qua những truyện kí vừa học, em hãy viết đoạn văn từ 6 đến 8 câu với yêu cầu sau:
Gợi ý:
Đề A
- Giới thiệu nhân vật em thích ở tác phẩm nào? Của ai?
- Nhân vật đó để lại cho em ấn tượng gì về hành động, cử chỉ, phẩm chất ...
- Cảm nghĩ của em về nhân vật (yêu mến, cảm phục, kính trọng...)
Đề B
- Giới thiệu tác phẩm em thích? Của ai?
Tác phẩm có nét đặc sắc gì về nội dung và nghệ thuật.
Tác phẩm ấy gợi cho em những suy nghĩ gì?

Trong lòng mẹ
Lão Hạc
Em thử đoán xem các hình ảnh sau đây minh hoạ cho các truyện kí Việt Nam nào đã học từ đầu năm ?
Tức nước vỡ bờ
Ngô Tất Tố
Nguyên Hồng
Nam Cao
Ngô
Tất Tố
Nguyên
Hồng
Nam Cao
Thanh Tịnh
30
29
28
27
26
25
24
23
22
21
20
19
18
17
16
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Hết giờ
Bài 1: Truyện kí là thể loại văn xuôi nghệ thuật gồm truyện( truyÖn ng¾n, tiÓu thuyÕt) và kí( håi ký,phãng sù, tuú bót ) đúng hay sai?
A. Đúng
B. Sai
Bài 2: Trong văn bản sau, văn bản nào không thuộc
thể loại truyện kí?
Trong lòng mẹ ( Trích Những ngày thơ ấu – Nguyên Hồng
B. Tức nước vỡ bờ (Trích Tắt đèn –Ngô Tất Tố)
C. Ca Huế trên sông Hương ( Hà Ánh Minh)
D. Lão Hạc (Nam Cao)