Bài 10. Ôn tập truyện kí Việt Nam

TRƯỜNG THCS Núa Ngam
Năm học 2010 - 2011
NGỮ VĂN
TIẾT 38: ÔN TẬP TRUYỆN KÝ VIỆT NAM
1. Bảng thống kê các tác phẩm truyện ký Việt Nam đã học từ đầu năm.
Tên văn bản,
tác giả
Thể loại
P. thức biểu đạt
Nội dung chủ yếu
Nghệ thuật đặc sắc
Tôi đi học
Thanh Tịnh
(1911- 1988)
Truyện ngắn
Tự sự xen miêu tả và biểu cảm.
Những kỉ niệm trong sáng về ngày đầu tiên được đến trường đi học.
Những h/ả so sánh mới mẻ và gợi cảm.
Trong lòng mẹ ( Những ngày thơ ấu)
Nguyên Hồng (1918- 1982)
Hồi kí tự truyện
Tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm đánh giá.
Nỗi cay đắng tủi cực và tình yêu thương mẹ cháy bỏng của bé Hồng với người mẹ bất hạnh.
H/ả so sánh liên tưởng độc đáo.
TIẾT 38: ÔN TẬP TRUYỆN KÝ VIỆT NAM
Tên văn bản,
tác giả
Thể loại
P. thức biểu đạt
Nội dung
chủ yếu
Nghệ thuật đặc sắc
Tức nước vỡ bờ
(Tắt đèn 1939 -Ngô Tất Tố)
Tiểu thuyết
Tự sự kết hợp miêu tả
Vạch trần bộ mặt tàn ác, bất nhân của XH thực dân PK đương thời. Tố cáo chính sách thuế khoá vô nhân đạo.
Vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ nông dân, vừa giàu tình thương yêu vừa có sức sống tiềm tàng mạnh mẽ
Ngòi bút hiện thực khoẻ khoắn, giàu tinh thần lạc quan.
Tình huống truyện bất ngờ, có cao trào và giải quyết hợp lí.
Xây dựng, miêu tả nhân vật chủ yếu qua hai ngôn ngữ, hành động trong thế tương phản với các nhân vật khác.
TIẾT 38: ÔN TẬP TRUYỆN KÝ VIỆT NAM
1. Bảng thống kê các tác phẩm truyện ký Việt Nam đã học từ đầu năm.
Tên văn bản,
tác giả
Thể loại
P. thức biểu đạt
Nội dung chủ yếu
Nghệ thuật đặc sắc
Lão Hạc
(Lão Hạc)
- Nam Cao
(1915-1951)
Truyện ngắn
Tự sự kết hợp miêu tả biểu cảm
-Số phận đau thương và phẩm chất cao quí của người nông dân cùng khổ trong xã hội Việt Nam trước CM tháng 8.
-Thái độ trân trọng của tác giả đối với họ
Nghệ thuật miêu tả nội tâm và diễn biến tâm lí của mỗi nhân vật.
Ngôn ngữ miêu tả chân thật giản dị, tựnhiên nhưng mang màu sắc triết lí.
Một số hình ảnh về các tác giả
Thanh Tịnh
Nguyên Hồng
Ngô Tất Tố
Hình ảnh các tác giả và tác phẩm truyện ký Việt Nam đã học
TIẾT 38: ÔN TẬP TRUYỆN KÝ VIỆT NAM
2. Điểm giống và khác nhau về nội dung và hình thức nghệ thuật của ba văn bản trong các bài 2,3 và 4
a. Giống nhau:
- Đều là văn bản tự sự, truyện kí hiện đại được sáng tác vào thời kì 1930-1945.
- Đều lấy đề tài về con người và cuộc sống xã hội đương thời của tác giả. Các tác phẩm đều đi sâu miêu tả số phận cực khổ của những người bị vùi dập.
- Các tác phẩm đều chan chứa tinh thần nhân đạo (yêu thương, trân trọng những tình cảm, phẩm chất đẹp đẽ của con người; tố cáo những gì tàn ác xấu xa ).
- Các tác phẩm có lối viết chân thật, gần gũi đời sống, chân thực (bút pháp hiện thực)
TIẾT 38: ÔN TẬP TRUYỆN KÝ VIỆT NAM
2. Điểm giống và khác nhau về nội dung và hình thức nghệ thuật của ba văn bản trong các bài 2,3 và 4
b. Khác nhau:
Nội dung
Trong lòng mẹ
Tức nước vỡ bờ
Lão Hạc
Nỗi cay đắng tủi cực và tình yêu thương mẹ cháy bỏng của bé Hồng với người mẹ bất hạnh.
Đoạn trích vạch trần bộ mặt tàn ác, bất nhân của XH thực dân PK đương thời. Tố cáo chính sách thuế khoá vô nhân đạo.
Vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ nông dân, vừa giàu tình thương yêu vừa có sức sống tiềm tàng mạnh mẽ của chị Dậu cũng là của người phụ nữ Việt Nam trước CM
Số phận đau thương và phẩm chất cao quí của người nông dân cùng khổ trong xã hội Việt Nam trước CM tháng 8.
Thái độ trân trọng của tác giả đối với họ
TIẾT 38: ÔN TẬP TRUYỆN KÝ VIỆT NAM
b. Khác nhau:
Nghệ thuật
Trong lòng mẹ
Tức nước vỡ bờ
Lão Hạc
H/ả so sánh liên tưởng độc đáo.
- Ngòi bút hiện thực khoẻ khoắn, giàu tinh thần lạc quan.
- Xây dựng tình huống truyện bất ngờ, có cao trào và giải quyết hợp lí.
- Xây dựng, miêu tả nhân vật chủ yếu qua hai ngôn ngữ, hành động trong thế tương phản với các nhân vật khác.
Nghệ thuật miêu tả nội tâm và diễn biến tâm lí của mỗi nhân vật.
Ngôn ngữ miêu tả chân thật đậm đà chất nông dân giản dị, tự nhiên nhưng mang màu sắc triết lí
TIẾT 38: ÔN TẬP TRUYỆN KÝ VIỆT NAM
3. Luyện tập: Trong các đoạn trích và tác phẩm đã học trong bài 2,3 và 4 em thích nhất nhân vật và đoạn văn nào nhất? Vì sao?
Yêu cầu: Học sinh viết ra giấy bài làm của mình và trình bày trước lớp.
Viết một đoạn văn ngắn nêu cảm nghĩ của em về một trong số những tác phẩm truyện kí đã học.
" Sức mạnh kì lạ của chị Dậu do đâu mà có?
Đó là do sức mạnh của lòng căm hờn sục sôi, của sự uất ức cao độ khi bị dồn đẩy đến cùng đường, không thể chịu đựng được nữa. Nhưng đó còn là sức mạnh của tình thương yêu chồng con vô bờ bến. Thương chồng, lo cho chồng, chị đã cố van xin, hạ mình mà không được. Để bảo vệ chồng trong phút giây khẩn cấp, chị đã vùng lên chống trả quyết liệt và chị đã chiến thắng vẻ vang. Diễn biến thái độ dẫn đến hành động ấy của chị Dậu bất ngờ thì có bất ngờ nhưng hoàn toàn hợp tình hợp lí, hợp quy luật.
Từ hình ảnh chị Dậu trong chương truyện này, càng khẳng định tính đúng đắn của quy luật xã hội: Có áp bức sẽ có đấu tranh, có tức nước ắt sẽ có vỡ bờ. Câu nói mộc mạc đầy phẫn uất của chị Dậu sau hai cuộc chiến chính là lời tuyên ngôn hùng hồn cho quy luật ấy:
- Thà ngồi tù. Để cho chúng nó làm tình làm tội mãi thế, tôi không chịu được.!"
( Theo sách Kiến thức cơ bản Văn tiếng Việt _ Tg: Nguyễn Xuân Lạc )
“ Lão Hạc là một nông dân nghèo, khổ cực, không được học hành, chẳng có chữ nghĩa, càng không biết nhiều lí luận về tình phụ tử. Nhưng cái chết dữ dội của lão là bằng chứng cảm động về cái tình cha con nguyên sơ mộc mạc mhưng thăm thẳm, thiêng liêng biết chừng nào! Cái chết của Lão Hạc, từ trong bản chất của nó, chưa hẳn là bi quan. Bởi, nó vẫn nói lên niềm tin sâu sắc và sự trường tồn vào bản chất của con người, qua mấy dòng suy ngẫm, triết lí của ông giáo ở cuối truyện:
- Không! Cuộc đời chưa hẳn đã đáng buồn!”
( Theo sách Kiến thức cơ bản Văn tiếng Việt - Tg: Nguyễn Xuân Lạc )
LÃO HẠC
Chúc các em có một buổi học vui vẻ!
TẠM BIỆT VÀ HẸN GẶP LẠI Ở NHỮNG TIẾT SAU