Bài 10. Ôn tập truyện kí Việt Nam

CHÀO MỪNG THẦY CÔ GIÁOVỀ DỰ GIỜ TIẾT
Trường THCS Hoài Thanh Tây
Ng? van
L?P 8
GIÁO VIÊN: ĐOÀN THỊ ÁNH NGUYỆT
NĂM HỌC: 2010-2011
*Câu hỏi: Nêu cảm nhận hình ảnh hai cây phong trong con mắt của người kể xưng “tôi”.
Kiểm tra bài cũ:
*Dự kiến trả lời: Ở nhân vật tôi, hai cây phong chiếm một vị trí trung tâm và gây xúc động sâu sắc. Vì hai cây phong ấy gắn bó với những kỉ niệm đẹp của tuổi học trò xa xưa. Nhưng nguyên nhân sâu xa hơn là ở chỗ hai cây phong là nhân chứng của câu chuyện vô cùng xúc động về người thầy đầu tiên Đuy-sen và cô bé An-tư-nai gần bốn mươi năm trước.Chính tay thầy Đuy-sen đã đem hai cây phong về và trồng cùng với An-tư-nai ở trên đồi cao.Thầy đã gửi gắm vào đó ước mơ hy vọng những đứa bé nghèo khổ, thất học sẽ trưởng thành, ngày càng được mở mang kiến thức và trở thành những con người hữu ích.
I- Đặc điểm của truyện kí Việt Nam:
-Truyện kí hiện đại: chỉ những tác phẩm văn xuôi hiện đại.
-Gồm các thể loại:Truyện ngắn, tiểu thuyết, phóng sự, kí, tùy bút.
TIẾT 38: ÔN TẬP TRUYỆN KÝ VIỆT NAM
Tôi đi học
Thanh Tịnh
Em th? doỏn xem hỡnh ?nh sau dõy minh ho? cho truy?n kớ Vi?t Nam n�o dó h?c t? d?u nam? Tỏc gi? l� ai ?
Trong lòng mẹ
Nguyên Hồng
Tức nước vỡ bờ
Ngô Tất Tố
Lão hạc
Nam Cao
TIẾT 38: ÔN TẬP TRUYỆN KÝ VIỆT NAM
II. Bảng thống kê các tác phẩm truyện ký Việt Nam đã học từ đầu năm.
Tên văn bản,
tác giả
Thể loại
P. thức biểu đạt
Nội dung chủ yếu
Nghệ thuật đặc sắc
Tôi đi học
Thanh Tịnh
(1911- 1988)
Truyện ngắn
Tự sự xen miêu tả và biểu cảm.
Những kỉ niệm trong sáng về ngày đầu tiên được đến trường đi học.
Những h/ả so sánh mới mẻ và gợi cảm.
Trong lòng mẹ ( Những ngày thơ ấu)
Nguyên Hồng (1918- 1982)
Hồi kí tự truyện
Tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm đánh giá.
Nỗi cay đắng tủi cực và tình yêu thương mẹ cháy bỏng của bé Hồng với người mẹ bất hạnh.
H/ả so sánh liên tưởng độc đáo.
TIẾT 38: ÔN TẬP TRUYỆN KÝ VIỆT NAM
Tên văn bản,
tác giả
Thể loại
P. thức biểu đạt
Nội dung
chủ yếu
Nghệ thuật đặc sắc
Tức nước vỡ bờ
(Tắt đèn 1939 -Ngô Tất Tố)
Tiểu thuyết
Tự sự kết hợp miêu tả
- Vạch trần bộ mặt tàn ác, bất nhân của XH thực dân PK đương thời. Tố cáo chính sách thuế khoá vô nhân đạo.
-Vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ nông dân, vừa giàu tình thương yêu vừa có sức sống tiềm tàng mạnh mẽ của chị Dậu cũng là của người phụ nữ Việt Nam trước CM
-Xây dựng tình huống truyện bất ngờ, có cao trào và giải quyết hợp lí.
Xây dựng, miêu tả nhân vật chủ yếu qua hai ngôn ngữ, hành động trong thế tương phản với các nhân vật khác.
TIẾT 38: ÔN TẬP TRUYỆN KÝ VIỆT NAM
II. Bảng thống kê các tác phẩm truyện ký Việt Nam đã học từ đầu năm.
Tên văn bản,
tác giả
Thể loại
P. thức biểu đạt
Nội dung chủ yếu
Nghệ thuật đặc sắc
Lão Hạc
(Lão Hạc)
- Nam Cao
(1915-1951)
Truyện ngắn
Tự sự kết hợp miêu tả biểu cảm
Số phận bi thảm và phẩm chất cao quí của người nông dân trước CM tháng 8.
-Thái độ trân trọng của tác giả đối với họ
Nghệ thuật miêu tả nội tâm và diễn biến tâm lí của mỗi nhân vật.Ngôn ngữ miêu tả chân thật đậm đà chất nông dân giản dị, tự nhiên nhưng mang màu sắc triết lí.
TIẾT 38: ÔN TẬP TRUYỆN KÝ VIỆT NAM
III. So sánh ba văn bản ở bài 2,3 và 4
Đó chính là những điểm chung nhất của dòng văn xuôi hiện thực nước ta trước cách mạng.
a.Giống nhau:
Thể loại, phương thức biểu đạt:
+ Đều là văn tự sự, là truyện hiện đại (sáng tác thời kì 1930-1945).
Đề tài, nội dung chủ yếu:
+ Đều lấy đề tài về con người và cuộc sống cực khổ của người dân lao động nghèo khổ.
+ Đều chứa chan tinh thần nhân đạo.
Nghệ thuật:
+ Đều có lối viết chân thực , gần đời sống, rất sinh động (bút pháp hiện thực).
TIẾT 38: ÔN TẬP TRUYỆN KÝ VIỆT NAM
III. So sánh ba văn bản ở bài 2,3 và 4
b. Khác nhau:
Nội dung
Trong lòng mẹ
Tức nước vỡ bờ
Lão Hạc
Nỗi cay đắng tủi cực và tình yêu thương mẹ cháy bỏng của bé Hồng với người mẹ bất hạnh.
- Vạch trần bộ mặt tàn ác, bất nhân của XH thực dân PK đương thời. Tố cáo chính sách thuế khoá vô nhân đạo.
-Vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ nông dân, vừa giàu tình thương yêu vừa có sức sống tiềm tàng mạnh mẽ của chị Dậu cũng là của người phụ nữ Việt Nam trước CM.
Số phận bi thảm và phẩm chất cao quí của người nông dân trong xã hội Việt Nam trước CM tháng 8.
Thái độ trân trọng của tác giả đối với họ
TIẾT 38: ÔN TẬP TRUYỆN KÝ VIỆT NAM
b. Khác nhau:
Nghệ thuật
Trong lòng mẹ
Tức nước vỡ bờ
Lão Hạc
Hình ảnh so sánh liên tưởng độc đáo.
-Ngòi bút hiện thực khoẻ khoắn, giàu tinh thần lạc quan.
-Xây dựng tình huống truyện bất ngờ, có cao trào và giải quyết hợp lí.
-Xây dựng, miêu tả nhân vật chủ yếu qua hai ngôn ngữ, hành động trong thế tương phản với các nhân vật khác.
Ngôn ngữ miêu tả chân thật đậm đà chất nông dân giản dị, tự nhiên nhưng mang màu sắc triết lí
Nghệ thuật miêu tả nội tâm và diễn biến tâm lí của mỗi nhân vật.
III. So sánh ba văn bản ở bài 2,3 và 4
Kết luận :
* Truyện kí Việt Nam đều là các văn bản thuộc thể loại văn xuôi nghệ thuật hiện đại phát triển mạnh vào thời kì 1930 -1945. Đây là các văn bản viết bằng chữ quốc ngữ với cách viết mới mẻ, rất khác so với các truyện kí Trung đại đã học ở lớp 6 ( về đề tài, thể loại, nghệ thuật, kiểu chữ viết …)
* Những đặc điểm giống nhau của ba văn bản trên đều là những đặc điểm chung nhất của dòng văn xuôi hiện thực nước ta trước cách mạng tháng Tám 1945.
TIẾT 38: ÔN TẬP TRUYỆN KÝ VIỆT NAM
TIẾT 38: ÔN TẬP TRUYỆN KÝ VIỆT NAM
3. Luyện tập:
Sức mạnh kì lạ của chị Dậu do đâu mà có?
Đó là do sức mạnh của lòng căm hờn sục sôi, của sự uất ức cao độ khi bị dồn đẩy đến cùng đường, không thể chịu đựng được nữa. Nhưng đó còn là sức mạnh của tình thương yêu chồng con vô bờ bến. Thương chồng, lo cho chồng, chị đã cố van xin, hạ mình mà không được. Để bảo vệ chồng trong phút giây khẩn cấp, chị đã vùng lên chống trả quyết liệt và chị đã chiến thắng vẻ vang. Diễn biến thái độ dẫn đến hành động ấy của chị Dậu bất ngờ thì có bất ngờ nhưng hoàn toàn hợp tình hợp lí, hợp quy luật.



Viết một đoạn văn ngắn nêu cảm nghĩ của em về một trong số những tác phẩm truyện kí đã học.
“ Lão Hạc là một nông dân nghèo cực, không được học hành, chẳng có chữ nghĩa, càng không biết nhiều lí luận về tình phụ tử. Nhưng cái chết dữ dội của lão là bằng chứng cảm động về cái tình cha con nguyên sơ mộc mạc mhưng thăm thẳm, thiêng liêng biết chừng nào! Cái chết của Lão Hạc, từ trong bản chất của nó, chưa hẳn là bi quan. Bởi, nó vẫn nói lên niềm tin sâu sắc và sự trường tồn vào bản chất của con người, qua mấy dòng suy ngẫm, triết lí của ông giáo ở cuối truyện:
- Không! Cuộc đời chưa hẳn đã đáng buồn!”
( Theo sách Kiến thức cơ bản Văn tiếng Việt - Tg: Nguyễn Xuân Lạc )
LÃO HẠC
*Củng cố:
Nội dung
Phản ánh hiện thực xã hội, cuộc sống, số phận và phẩm chất của con người Việt Nam trước cách mạng tháng Tám.
Vai trò
Có giá trị tinh thần quan trọng, tạo cơ sở cho sự phát triển của truyện kí hiện đại Việt Nam trong các giai đoạn tiếp theo.
Truyện kí hiện đại Việt Nam
( 1930 - 1945)
Nghệ thuật
Đa dạng, phong phú, mới mẻ về thể loại; bút pháp hiện thực sinh động, hấp dẫn, tinh tế.
*Hướng dẫn học ở nhà:
Phát biểu cảm nghĩ về một nhân vật trong một tác phẩm truyện đã học.
*Củng cố:
-Học thuộc các nội dung trong bảng thống kê.Chỉ ra điểm giống và khác nhau trong 3 văn bản 2,3,4.
*Chú ý khác nhau về nội dung , thể loại của mỗi văn bản.
-Học bài cũ, ôn tập kĩ các văn bản truyện kí kể cả các văn bản nước ngoài để chuẩn bị kiểm tra 45’-Văn.
-Chuẩn bị bài : “Thông tin về ngày trái đất năm 2000” Đọc kĩ văn bản , trả lời các câu hỏi trong SGK.Chú ý phần tác hại của bao bì nilông.
Hướng dẫn về nhà
TRÂN TRỌNG CẢM ƠN!
KÍNH CHÚC CÁC THẦY CÔ SỨC KHOẺ!
CHÚC CÁC EM HỌC TẬP TIẾN BỘ!