Bài 10. Ôn tập truyện kí Việt Nam

Tôi đi học
Thanh Tịnh
Em thử đoán xem hình ảnh sau đây minh hoạ cho truyện kí Việt Nam nào đã học từ đầu năm? Tác giả là ai ?
Trong lòng mẹ
Nguyên Hồng
Tức nước vỡ bờ
Ngô Tất Tố
Lão hạc
Nam Cao
Tiết 38:
Truyện kí việt nam
ôn tập
Tiết 38: ôn tập truyện kí việt nam
Thống kê những văn bản truyện kí Việt Nam đã học ở lớp 8:
1. Thống kê
Thảo luận
nhóm
Tiết 38: ôn tập truyện kí việt nam
Thống kê những văn bản truyện kí Việt Nam đã học ở lớp 8:
1. Thống kê
Tôi đi học
(1941)

ThanhTịnh
(1911-1988)
Truyện ngắn
Tự sự xen miêu tả và biểu cảm
- Những kỉ niệm trong sáng của tuổi học trò trong buổi tựu trường đầu tiên
- Tự sự kết hợp với trữ tình:
Kể chuyện kết hợp với miêu tả và biểu cảm;
Những hình ảnh so sánh mới mẻ và gợi cảm.
Kết quả thảo luận
Tiết 38: ôn tập truyện kí việt nam
Thống kê những văn bản truyện kí Việt Nam
1. Thống kê
Trong
lòng mẹ
(Những
ngày thơ
ấu - 1940)
Nguyên
Hồng
(1918-1982)
Hồi ký
(Trích)
Tự sự
(xen trữ tình)
- Nỗi cay đắng, tủi cực khi mồ côi cha và phải sống xa mẹ của chú bé Hồng.
- Thể hiện tình yêu thương và những khát khao cháy bỏng của nhà văn đối với người mẹ bất hạnh.

- Nghệ thuật xây dựng tình huống truyện rất đặc sắc, điển hình.
- Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật rất ấn tượng và giàu sức gợi cảm.
- Lời văn chân thực.
Kết quả thảo luận
Tiết 38: ôn tập truyện kí việt nam
Thống kê những văn bản truyện kí Việt Nam
1.Thống kê
Tức nước
vỡ bờ( Tắt
đèn - 1939)
Ngô Tất Tố
(1893 - 1954)
Tiểu
thuyết
(Trích)
Tự sự
- Vạch trần bộ mặt tàn các bất nhân của chế độ thực dân nửa phong kiến, tố cáo chính sách thuế khoá vô nhân đạo
- Ca ngợi phẩm chất cao quý và sức mạnh quật khởi, tiềm năng mạnh mẽ của chị Dậu, cũng là của người phụ nữ Việt Nam trước CM
- Ngòi bút hiện thực khoẻ khoắn, giàu tinh thần lạc quan.
- Xây dựng tình huống truyện bất ngờ có cao trào và giải pháp hợp lý.
- Xây dựng, miêu tả nhân vật chủ yếu qua ngôn ngữ và hành động trong thế tương phản với các nhân vật khác.
Kết quả thảo luận
Tiết 38: ôn tập truyện kí việt nam
Thống kê những văn bản truyện kí Việt Nam đã học ở lớp 8:
1.Thống kê
Lão Hạc
(Lão Hạc - 1943)
Nam Cao
(1915 -1951)
Truyện
ngắn
(Trích)
Tự sự
(xen trữ tình)
- Số phận đau thương và phẩm chất cao quý của người nông dân cùng khổ trong XHVN trước CM T8
- Thái độ trân trọng của tác giả đối với họ
- Tài năng khắc hoạ nhân vật rất cụ thể, sống động, đặc biệt là miêu tả và phân tích diễn biến tâm lý của nhân vật
- Cách kể chuyện mới mẻ, linh hoạt, kể và miêu tả người chân thực đậm đà chất nông thôn: triết lý nhưng giản dị, tự nhiên.
Kết quả thảo luận

1.Thời gian, hoàn cảnh xã hội:
- Trong giai đoạn 1930 - 1945, dưới chế độ thực dân phong kiến.
2.Phương thức biểu đạt chính: tự sự
3.Nội dung:
- Giá trị hiện thực: Phản ánh hiện thực xã hội và cuộc sống, số phận cũng như phẩm chất của người dân lao động nghèo khổ.
Giá trị nhân đạo:
+Lên án xã hội thực dân phong kiến tàn nhẫn, bất nhân.
+ Ngợi ca, đề cao những phẩm chất tốt đẹp của con người Việt Nam.
+ Sự đồng cảm sâu sắc, thái độ bênh vực của nhà văn với những con người nghèo khổ, bất hạnh.
4.Nghệ thuật: - Lối viết chân thực , sinh động, gần gũi (bút pháp hiện thực)
- Van t? s? k?t h?p cỏc PTBD khỏc
- Ngụn ng? gi?n d?; cỏch miờu t? ngu?i, t? tõm lý nhõn v?t c? th?, h?p d?n.
Giống nhau
Tiết 38: Ôn tập truyện kí Việt Nam
I. Thúng kờ các văn bản truyện kí Việt Nam đã học:
Hãy nêu những điểm giống và khác nhau chủ yếu về nội dung
và nghệ thuật của ba văn bản Trong lòng mẹ, Tức nước vỡ bờ, Lão Hạc.
II. So sánh điểm giống và khác nhau của các tác phẩm 2.3.4
Tiết 38: ôn tập truyện kí việt nam
1. Thống kê
2. So sánh sự giống nhau và khác nhau giữa các văn bản truyện kí
2. So sánh
a, Giống nhau

b. Khác nhau
b, Khác nhau
Trong lòng mẹ
(Nguyên Hồng)
Tức nước vỡ bờ
(Ngô Tất Tố)
Lão Hạc
(Nam Cao)
b. Khác nhau
Trong lòng mẹ
(Nguyên Hồng)
Tức nước vỡ bờ
(Ngô Tất Tố)
Lão Hạc
(Nam Cao)
Hồi ký
( tự sự - trữ tình)
Tiểu thuyết
(tự sự)
Truyện ngắn
(tự sự xen trữ tình)
Tình cảnh khốn khổ của đứa trẻ mồ côi
Người nông dân cùng khổ bị dồn nén, áp bức đã vùng lên
Ông lão nông dân đau khổ tự tử để giải thoát mình.
Nỗi đau xót tủi cực của chú bé mồ côi và tình yêu thương mẹ của chú bé
Phê phán chế độ tàn ác,
bất nhân và ca ngợi vẻ
đẹp tâm hồn, sức sống
tiềm tàng của người
phụ nữ nông thôn
Số phận bi thảm
của người nông dân
cùng khổ và phẩm
chất cao đẹp
Lời văn chân thực,tình huống truyện đặc sắc, miêu tả tâm lý nhân vật rất ấn tượng.
Khắc hoạ nhân vật và miêu tả hiện thực một cách sinh
động, chân thực
Nhân vật có chiều sâu
tâm lí, cách kể chuyện
tự nhiên, linh hoạt, vừa
chân thực vừa đậm chất
trữ tình và triết lý.
Thể loại -
Phương thức
biểu đạt

Đề tài,
chủ đề
cụ thể
Nội dung
chủ yếu
Đặc sắc
nghệ thuật
Tên tác phẩm
tác giả
3. Kết luận :
* Truyện kí Việt Nam đều là các văn bản thuộc thể loại văn xuôi nghệ thuật hiện đại gồm truyện (truyện ngắn, tiểu thuyết ...) và kí (hồi kí, phóng sự, tuỳ bút ...) phát triển mạnh vào thời kì 1930 -1945. Đây là các văn bản viết bằng chữ quốc ngữ với cách viết mới mẻ, rất khác so với các truyện kí Trung đại đã học ở lớp 6 ( về đề tài, thể loại, nghệ thuật, kiểu chữ viết .)
* Những đặc điểm giống nhau của ba văn bản trên đều là những đặc điểm chung nhất của dòng văn xuôi hiện thực nước ta trước cách mạng tháng Tám 1945.
truyện kí việt nam ( 1930 - 1945)
Nội dung
Phản ánh hiện thực xã hội, cuộc sống, số phận và phẩm chất của con người Việt Nam trước cách mạng tháng Tám.
Vai trò
Có giá trị tinh thần quan trọng, tạo cơ sở cho sự phát triển của truyện kí hiện đại Việt Nam trong các giai đoạn tiếp theo.
Truyện kí hiện đại Việt Nam
( 1930 - 1945)
Nghệ thuật
Đa dạng, phong phú, mới mẻ về thể loại; bút pháp hiện thực sinh động, hấp dẫn, tinh tế.
2. Bài tập cảm thụ
Quan sát đoạn phim và suy nghĩ về mấy điểm sau :
Đoạn phim được xây dựng từ sự việc nào?
Những cử chỉ, lời nói, biểu hiện trên khuôn mặt của nhân vật lão Hạc?
Tâm trạng của nhân vật lão Hạc?
Nhân vật đã gợi cho em những suy nghĩ, cảm xúc gì?
2. Bài tập cảm thụ:
Qua những truyện kí vừa học, em hãy viết đoạn văn di?n d?ch từ 6 đến 8 câu trình bày ấn tượng của em về một tác phẩm hoặc một nhân vật mà em thích.
Gợi ý:
Đề A
- Giới thiệu nhân vật em thích ở tác phẩm nào? Của ai?
- Nhân vật đó để lại cho em ấn tượng gì về hành động, cử chỉ, phẩm chất ...
- Cảm nghĩ của em về nhân vật (yêu mến, cảm phục, kính trọng...)
Đề B
- Giới thiệu tác phẩm em thích? Của ai?
Tác phẩm có nét đặc sắc gì về nội dung và nghệ thuật.
Tác phẩm ấy gợi cho em những suy nghĩ gì?
" Sức mạnh kì lạ của chị Dậu do đâu mà có?
Đó là do sức mạnh của lòng căm hờn sục sôi, của sự uất ức cao độ khi bị dồn đẩy đến cùng đường, không thể chịu đựng được nữa. Nhưng đó còn là sức mạnh của tình thương yêu chồng con vô bờ bến. Thương chồng, lo cho chồng, chị đã cố van xin, hạ mình mà không được. Để bảo vệ chồng trong phút giây khẩn cấp, chị đã vùng lên chống trả quyết liệt và chị đã chiến thắng vẻ vang. Diễn biến thái độ dẫn đến hành động ấy của chị Dậu bất ngờ thì có bất ngờ nhưng hoàn toàn hợp tình hợp lí, hợp quy luật.
Từ hình ảnh chị Dậu trong chương truyện này, càng khẳng định tính đúng đắn của quy luật xã hội: Có áp bức sẽ có đấu tranh, có tức nước ắt sẽ có vỡ bờ. Câu nói mộc mạc đầy phẫn uất của chị Dậu sau hai cuộc chiến chính là lời tuyên ngôn hùng hồn cho quy luật ấy:
- Thà ngồi tù. Để cho chúng nó làm tình làm tội mãi thế, tôi không chịu được.!"
( Theo sách Kiến thức cơ bản Văn tiếng Việt _ Tg: Nguyễn Xuân Lạc )
Bổ trợ văn học
T
ă
T
Đ
E
N
T
R
Ư
Ơ
N
G
T
Ư
V
Ư
N
G
T
Ư
U
T
R
Ư
Ơ
N
G
T
A
Y
S
A
I
T
Y
Ê
N
Ô
N
G
G
I
A
O
P
H
A
N
K
H
A
N
G
B
I
K
I
C
H
Câu 1: Tiểu thuyết sáng tác năm 1939
Câu 2: Đây là tập hợp của những từ có ít nhất một nét chung về ý nghĩa.
Câu 3: Những kỷ niệm mơn man của nhân vật "tôi" sống lại vào thời gian này.
Câu 4: Cai lệ, người nhà lý trưởng được gọi là gì của chính quyền
phong kiến thực dân.
Câu 5: "Tôi đi học" thuộc thể loại này?
Câu 6: Nhân vật này đại diện cho tầng lớp trí thức nghèo trong xã hội cũ.
Câu 7: Đây là tinh thần đáng kính phục của chị Dậu.
Câu 8: Hồng trải qua cảnh ngộ đầy.......đáng thương?
4. Củng cố

Trò chơi ô chữ
N
G
N
R
U
Ă
1. Viết đoạn văn nêu cảm nhận của em về một tác phẩm ( đoạn trích) truyện kí đã học mà em thích nhất.
2. Sưu tầm những tác phẩm truyện của Nam Cao,
Ngô Tất Tố, Nguyên Hồng
3. Soạn bài Thông tin về ngày trái đất năm 2000
Hướng dẫn về nhà