Bài 10. Ôn tập truyện kí Việt Nam

1
4
3
2
Tiết 38: ễN T?P TRUY?N K� VI?T NAM
Tôi đi học
Tức nước vỡ bờ
Tức nước vỡ bờ
Trong lòng mẹ
Lão Hạc
Tôi đi học
Lão Hạc
Tức nước vỡ bờ
Nguyên Hồng
Trong lòng mẹ
I. Bảng thống kê những văn bản truyện kí Việt Nam đã học
Tôi đi học (Quê mẹ, 1941)
Thanh Tịnh (1911-1988)
Truyện ngắn
Tự sự xen trữ tình
Những kỷ niệm trong sáng của tuổi học trò về buổi tựu trường đầu tiên, thường được ghi nhớ mãi
- Miêu tả tinh tế, chân thực diễn biến tâm trạng của ngày đầu tiên đi học.
- Sử dụng ngôn ngữ giàu yếu tố biểu cảm, hình ảnh so sánh độc đáo.
- Giọng điệu trữ tình trong sáng.
Trong
lòng mẹ
(Những ngày thơ ấu, 1940 ) Nguyên
Hồng (1918-1982)
Hồi kí
Tự sự
xen trữ tình
- Cảnh ngộ đáng thương và nỗi buồn của nhân vật bé Hồng.
Nỗi cô đơn, niềm khát khao tình mẹ của bé Hồng bất chấp sự tàn nhẫn vô tình của bà cô
Cảm nhận của bé Hồng về tình mẫu tử thiêng liêng...

I. Bảng thống kê những văn bản truyện kí Việt Nam đã học
- Mạch cảm xúc tự nhiên, chân thành.
- Kết hợp lời văn kể chuyện với miêu tả, biểu cảm.
- Khắc họa hình tượng nhân vật bé Hồng với lời nói, hành động, tâm trạng sinh động, chân thực
Tức nước vỡ bờ
(Tắt đèn, 1939). Ngô Tất Tố (1893-1954 )
Tiểu thuyết
Tự sự
- Vạch trần bộ mặt tàn ác, bất nhân của xã hội thực dân phong kiến đương thời;
- Sự thấu hiểu, thông cảm sâu sắc của t/g với tình cảnh cơ cực bế tắt của người nông dân.
-Vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ nông dân, vừa giàu tình yêu thương vừa có sức sống tiềm tàng mạnh mẽ.
-Tạo tình huống truyện có tính kịch tức nước vỡ bờ
Kể chuyện, miêu tả nhân vật chân thực, sinh hoạt (ngoại hình, ngôn ngữ, hành động, tâm lí…)
I. Bảng thống kê những văn bản truyện kí Việt Nam đã học
Lão Hạc
( Lão Hạc, 1943) Nam Cao (1915-1951)
Truyện ngắn
Tự sự
xen trữ tình
Phản ánh hiện thực số phận đau thương của người nông dân trong xã hội cũ và phẩm chất cao qúy, tiềm tàng của họ. Đồng thời, truyện còn cho thấy tấm lòng yêu thương, trân trọng đối với người nông dân của tác giả.
Dùng ngôi kể thứ nhất.
-Kết hợp, TS, trữ tình, lập luận.
Sử dụng ngôn ngữ hiệu quả, lối kể khách quan, hình tượng nhân vật có tính cá thể hoá cao.
I. Bảng thống kê những văn bản truyện kí Việt Nam đã học
Tôi đi học .
(1941)
Trong lòng
mẹ (Những
Ngày thơ ấu-1940)
Tức Nước
vỡ bờ.
(Tắt đèn)-1939
Hồi kí
Truyện ngắn
Tiểu thuyết.

Lão Hạc
Tự sự xen lẫn trữ tình
Tự sự xen lẫn trữ tình
Tự sự
Tự sự xen lẫn trữ tình
Những kỉ niệm trong sáng của ngày đầu tiên đến trường
Nỗi đau của chú bé mồ côi và tình yêu thương mẹ của chú bé.
Phê phán chế độ tàn ác và ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ .
Số phận bi thảm của người nông dân cùng khổ và nhân phẩm cao đẹp của họ.
Truyện ngắn
Kể chuyện kết hợp với miêu tả, biểu cảm .
Văn hồi kí chân thực trữ tình thiết tha.
Khắc họa nhân
vật và miêu tả
hiện thực một
cách chân thực,sinh động .
Cách kể truyện tự nhiên, linh hoạt, chân thực, đậm nét triết lí và trữ tình.
Thanh Tịnh
(1911-1988)
Nguyên Hồng

Ngô Tất Tố
(1893-1954)
Nam Cao (1915-1951)
II. Những điểm giống và khác nhau chủ yếu về nội dung và hình thức nghệ thuật của các tác phẩm "Trong lòng mẹ", "Tức nước vỡ bờ" "Lão Hạc".
*Giống nhau:
Phương thức biểu đạt : Văn tự sự hiện đại
Thời gian ra đời: Trước Cách mạng tháng tám.
Đề tài: Con người và cuộc sống xã hội đương thời.
Chủ đề: Phản ánh số phận con người bị vùi dập.
Giá trị:
+ Nhân đạo: Các tác phẩm đều chứa chan tinh thần nhân đạo, vừa tố cáo các thế lực xấu xa, tàn ác chà đạp con người vừa ca ngợi những phẩm chất đẹp đẽ của họ đồng thời thương cho số phận những người nghèo khổ.
+ Hiện thực: Các tác phẩm đi sâu phản ánh chân thực mọi mặt của đời sống bằng bức tranh xã hội sinh động về số phận con người, bộ mặt tàn bạo của giai cấp phong kiến.
b. Những điểm khác nhau chủ yếu về hình thức nghệ thuật
của ba văn bản trong các bài 2, 3, 4 ?
- Trong lòng mẹ: Hồi kí.
- Tắt đèn: Tiểu thuyết.
- Lão Hạc : Truyện ngắn.
Trong lòng mẹ: Tự sự xen trữ tình.
-Tắt đèn: Tự sự.
- Lão Hạc : Tự sự xen trữ tình
* VÒ thÓ lo¹i :
*VÒ ph­¬ng thøc biÓu ®¹t:
Nội dung
Phản ánh hiện thực xã hội Việt Nam trước 1945 ( bộ mặt xấu xa của tầng lớp thống trị, đời sống cực khổ của người dân...)
- Thể hiện sự đồng cảm, thương yêu, sự trân trọng, ngợi ca phẩm chất tốt đẹp của tác giả đối với những người nghèo khổ, bất hạnh.
Vai trò
Cã gi¸ trÞ tinh thÇn quan träng, t¹o c¬ së cho sù ph¸t triÓn cña truyÖn kÝ hiÖn ®¹i ViÖt Nam trong c¸c giai ®o¹n tiÕp theo.
Truyện kí hiện đại Việt Nam
( 1930 - 1945)
Nghệ thuật
Những sáng tạo độc đáo trong nghệ thuật tự sự: §a d¹ng, phong phó, míi mÎ vÒ thÓ lo¹i; bót ph¸p hiÖn thùc sinh ®éng, hÊp dÉn, tinh tÕ.
III. Luyện tập
Bài 1:Khoanh tròn vào đáp án mà em cho là đúng nhất
Câu 1: Các tác phẩm Tôi đi học, Những ngày thơ ấu, Tắt đèn, Lão Hạc được sáng tác vào thời kì nào?
1900 - 1930 C. 1945 - 1954
1930 - 1945 D. 1955 - 1975
Câu 2: Nhận định sau ứng với nội dung chủ yếu của văn bản nào? "Số phận bi thảm của người nông dân cùng khổ và những phẩm chất tốt đẹp của họ đã được thể hiện qua cái nhìn thương cảm và sự trân trọng của nhà văn."
Tôi đi học C. Trong lòng mẹ
Tức nước vỡ bờ D. Lão Hạc
Câu 3: Nhận xét " Sử dụng thể loại hồi kí với lời văn chân thành, giọng điêụ trữ tình, thiết tha" ứng với đặc sắc nghệ thuật của văn bản nào?
A. Trong lòng mẹ C. Tôi đi học
B.Tức nước vỡ bờ D. Lão Hạc
Bài 2: Nèi néi dung ë cét A víi néi dung thÝch hîp ë cét B ®Ó ®­îc nh÷ng nhËn ®Þnh chÝnh x¸c vÒ chñ ®Ò cña c¸c v¨n b¶n truyÖn kÝ ®· häc?
1
2
3
4
5
6
A
N
O
H
Â
7
Đ
N
Trò chơi ô chữ
1. Viết đoạn văn nêu cảm nhận của em về một tác phẩm ( đoạn trích) truyện kí đã học mà em thích nhất.
2. Sưu tầm những tác phẩm truyện của Nam Cao,
Ngô Tất Tố, Nguyên Hồng
3. Soạn bài Thông tin về ngày trái đất năm 2000
Hướng dẫn về nhà