Bài 10. Nói giảm nói tránh

KÍNH CHÀO quý THẦY, CÔ GIÁO
CHÀO TẤT CẢ CÁC EM !
KIỂM TRA BÀI CŨ :

NÓI QUÁ LÀ GÌ ?
TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁ ?
*NÓI QUÁ LÀ BIỆN PHÁP TU TỪ PHÓNG ĐẠI MỨC ĐỘ, QUY MÔ, TÍNH CHẤT CỦA SỰ VẬT, HIỆN TƯỢNG ĐƯỢC MIÊU TẢ ĐỂ NHẤN MẠNH, GÂY ẤN TƯỢNG, TĂNG SỨC BIỂU CẢM.


NGỮ VĂN - TIẾT 40 :

NÓI GIẢM NÓI TRÁNH

I. Nói giảm nói tránh và tác dụng của nói giảm nói tránh.

1-Ví dụ:
- Vì vậy, tôi để sẵn mấy lời này, phòng khi tôi sẽ đi gặp cụ Các Mác, cụ Lê – Nin, và các vị cách mạng đàn anh khác, thì đồng bào cả nước, đồng chí trong đảng và bầu bạn khắp nơi đều khỏi cảm thấy đột ngột.
( Hồ Chí Minh – Di chúc)
- Bác đã đi rồi sao, Bác ơi !
Mùa thu đang đẹp, nắng xanh trời
( Tố Hữu – Bác ơi )
- Lượng con ông Độ đây mà…Rõ tội nghiệp, về đến nhà thì bố mẹ chẳng còn. (Hồ Phương- Thư nhà)
*Những từ in đậm trong cả 3 câu đều nói đến cái chết.
*Cách nói như thế là để giảm nhẹ, để tránh đi phần nào sự đau buồn.
Ví dụ 2:
-Phải bé lại và lăn vào lòng một người mẹ, áp mặt vào bầu sữa nóng của người mẹ…
(Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)

* Tâc gi? d�ng b?u s?a trong cđu năy d? trânh th� t?c.
Ví dụ 3:
- Con dạo này lười lắm.
- Con dạo này không được
chăm chỉ lắm.

* Cách nói thứ 2 là cách nói tế nhị, có tính chất nhẹ nhàng hơn đối với người tiếp nhận.
Ghi nhớ:
Nói giảm nói tránh là một biện pháp tu từ, dùng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển, tránh gây cảm giác quá đau buồn, ghê sợ, nặng nề, tránh thô tục, thiếu lịch sự .
*Bài tập làm nhanh :
*Số1-Bác Dương thôi đã thôi rồi!
-Việc này,chị nói hơi quá lời rồi đấy.
Câu 1:Diễn đạt tránh gây cảm giác đau buồn .
Câu 2:Tránh gây cảm giác thô tục , thiếu lịch sự .
BT S? 2:
- Anh ?y ch?t r?i.
-Băi tho c?a anh d? l?m .
-anh c�n kĩm l?m .
-Anh ?y b? thuong th? th� kh�ng s?ng du?c lđu n?a dđu ch? ?.
-Anh ấy chết rồi.
-Anh ấy mất rồi sao !
-Bài thơ của anh dở lắm.
-Bài thơ của anh chưa được hay.
-Anh còn kém lắm.
-Anh cần phảI cố gắng hơn nữa.
-Anh ấy bị thương thế thì không sống được lâu nữa đâu chị ạ.
-Anh ấy thế thì không được lâu nữa đâu chị ạ.
II. Bài tập:
1. Điền các từ ngữ nói giảm nói tránh sau đây vào chỗ trống |…|: Đi nghỉ, khiếm thị, chia tay nhau, có tuổi, đi bước nữa.


a -Khuya rồi , mời bà ………
b- Cha mẹ em …………… từ ngày em còn rất bé, em về ở với bà ngoại.
c-Đây là lớp học cho trẻ em ………

Đi nghỉ
chia tay nhau
khiếm thị

d-Mẹ đã ……… rồi, nên chú ý giữ gìn sức khoẻ.
e-Cha nó mất, mẹ nó ………………. ,nên chú nó rất thương nó.
có tuổi
đi thêm bước nữa
*Bài tập số 2:
a1-Anh phải hoà nhã với bạn bè !
a2-Anh nên hoà nhã với bạn bè !

*Bài tập số 2:
b1-Anh ra khỏi phòng tôi ngay !
b2-Anh không nên ở đây nữa !

*Bài tập số 2:
c1-Xin đừng hút thuốc trong phòng !
c2-Cấm hút thuốc trong phòng!

d1-Nó nói như thế là thiếu thiện chí .
d2-Nó nói như thế là ác ý .

e1-Hôm qua em hỗn với anh, em xin anh thứ lỗi.
e2-Hôm qua em có lỗi với anh, em xin anh thứ lỗi .
*Bài tập số 3 :
“Bài thơ của anh dỡ lắm”thì lại bảo
“Bài thơ của anh chưa được hay lắm”.

*-Canh chị nấu mặn lắm .
-Canh chị nấu hơi nhiều muối *-Giọng hát chua lét .
-Giọng hát chưa được ngọt.
*-Cấm cười to .
-Xin cười nho nhỏ một chút .

*Hướng dẫn soạn bài: Câu ghép.
-Đọc kỹ đoạn trích, tìm các cụm C-V trong những câu in đậm :
+Câu có một cụm C-V:”Buổi mai hôm ấy…dài và hẹp”.
+ Câu có nhiều cụm C-V không bao chứa nhau:”Cảnh vật chung quanh tôi…hôm nay tôi đi học”.