Bài 10. Nói giảm nói tránh

Tiếng Việt 8

Giáo viên thực hiện:
Bùi Thị Phương Dung

TRƯỜNG THCS TÂN BÌNH
???
VD1:
- Vì vậy, tôi để sẵn mấy lời này, phòng khi tôi sẽ đi gặp cụ Các Mác, cụ Lê-nin và các vị đàn anh khác, thì đồng bào cả nước, đồng chí trong Đảng và các bầu bạn khắp nơi đều khỏi cảm thấy đột ngột.
(Hồ Chí Minh, Di chúc)
- Bác đã đi rồi sao, Bác ơi !
Mùa thu đang đẹp, nắng xanh trời.
(Tố Hữu, Bác ơi.)
- Lượng con ông Độ đây mà.Rõ tội nghiệp, về đến nhà thì bố mẹ chẳng còn.
(Hồ Phương, Thư nhà)
1- Nói giảm nói tránh và tác dụng của nói giảm nói tránh
? Đều nói đến cái chết
Giảm nhẹ, bớt đi phần nào sự đau buồn
I. TÌM HIỂU BÀI
Phải bé lại và lăn vào lòng một người mẹ, áp mặt vào bầu sữa nóng của người mẹ, để bàn tay người mẹ vuốt ve từ trán xuống cằm và gãi rôm ở sống lưng cho, mới thấy người mẹ có một êm dịu vô cùng.
(Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)
Tránh thô tục
VD2:
- Con dạo này lười lắm.
VD3:
- Con dạo này không được chăm chỉ lắm.
Cách nói thứ hai nhẹ nhàng hơn.
VD4
- Lão làm bộ đấy ! Thật ra thì lão chỉ tâm ngẩm thế, nhưng cũng ra phết chứ chả vừa đau: Lão vừa xin tôi một ít bả chó.
(Nam Cao, Lão Hạc)

Dùng cách nói trống (nói tỉnh lược)
VD5
Anh còn kém lắm.
Anh cần phải cố gắng hơn nữa.

Dùng cách nói vòng
2. GHI NHỚ:
Nói giảm nói tránh là một biện pháp tu từ dùng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển, tránh gây cảm giác quá đau buồn, ghê sợ, nặng nề; tránh thô tục, thiếu lịch sự.
II. LUYỆN TẬP:
Điền các từ ngữ nói giảm nói tránh sau vào chỗ trống/./:
Đi nghỉ, khiếm thị, chia tay nhau, có tuổi, đi bước nữa.
a, Khuya rồi, mời bà.......
đi nghỉ
b, Cha mẹ em............từ ngày em còn rất bé, em về ở với bà ngoại.
chia tay nhau
c, Đây là lớp học cho trẻ em..........
khiếm thị
có tuổi
d, Mẹ đã...... rồi, nên chú ý giữ gìn sức khoẻ
e, Cha nó mất, mẹ nó..........., nên chú nó rất thương nó.
đi bước nữa
2. Trong mỗi cặp câu dưới đây, câu nào có sử dụng cách nói giảm nói tránh ?.
a1, Anh phải hoà nhã với bạn bè!
a2, Anh nên hoà nhã với bạn bè!
a1
b1, Anh ra khỏi phòng tôi ngay!
b2, Anh không nên ở đây nữa!
b2
c1
c1, Xin đừng hút thuốc trong phòng!
c2, Cấm hút thuốc trong phòng!
d1, Nó nói như thế là thiếu thiện chí.
d2, Nó nói như thế là ác ý
d1
e2
e1, Hôm qua em hỗn với anh, em xin anh thứ lỗi
e2, Hôm qua em có lỗi với anh, em xin anh thứ lỗi
3. Hãy vận dụng cách nói giảm nói tránh để đặt 5 câu đánh giá trong những trường hợp khác nhau
a, Bài thơ của anh dở lắm.
Bài thơ của anh chưa được hay lắm
b, Bạn học còn kém lắm
Bạn cần phải cố gắng hơn nũa.
c, Cấm nói chuyện to
Xin nói chuyện nhỏ một chút!
d, Giọng hát của bạn chát quá
Giọng hát của bạn chưa được ngọt lắm.
e, A�o bạn xấu quá.
A�o bạn chưa được đẹp lắm.

- Khi trình bày một vấn đề nào đó với cấp trên.
4. Việc sử dụng cách nói giảm nói tránh là tuỳ thuộc vào tình huống giao tiếp. Trong trường hợp nào thì không nên dùng cách nói giảm nói tránh ?
- Khi phản ảnh một tác phẩm văn học.
- Khi trình bày một vấn đề nào đó mang tính chứng minh.
- Trong các loại văn bản hành chính.
Dặn dò:
Học thuộc ghi nhớ
Soạn bài luyện nói:
Kể chuyện theo ngôi kể
Kết hợp với miêu tả và biểu cảm.
Xin chân thành cám ơn quý Thầy cô đã đến tham dự
GVGD: BÙI THỊ PHƯƠNG DUNG
TRƯỜNG THCS TÂN BÌNH
???