Bài 10. Nói giảm nói tránh

Nói giảm nói tránh và tác dụng của nói giảm nói tránh:
Ví dụ:
? Giải thích cách dùng từ in đậm trong các trường hợp sau:
- Vì vậy tôi để sẵn mấy lời này , phòng khi tôi sẽ đi gặp cụ Các Mác, cụ Lê nin và các vị cách mạng đàn anh khác…
Bác đã đi rồi sao bác ơi!
- Lượng con ông Độ đây mà…rõ tội nghiệp, về đến nhà thì bố mẹ chẳng còn.
Cả ba trường hợp tác giả đều tránh dùng từ “chết” để giảm bớt đau buồn.
? Vì sao trong câu sau đây tác giả dùng từ “bầu sữa” mà không dùng từ khác đồng nghĩa?
Phải bé lại và lăn vào lòng một người mẹ, áp mặt vào bầu sữa nóng của người mẹ, để bàn tay người mẹ vuốt ve từ trán xuống cằm, và gãi rôm ở sống lưng cho, mới thấy người mẹ có một êm dịu vô cùng.
 Để tránh dùng một từ khác có thể hơi thô và gây cười

? So sánh hai cách nói sau, cho biết cách nói nào nhẹ nhàng, tế nhị hơn đối với người nghe?
Dạo này con lười lắm.
Dạo này con không được chăm chỉ lắm.
 Cách nói thứ nhất hơi căng thẳng, nặng nề. Cách nói thứ hai nhẹ nhàng, tế nhị hơn.
2. Kết luận:
Nói giảm, nói tránh là một biện pháp tu từ dùng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển, tránh gây cảm giác quá đau buồn, ghê sợ, nặng nề; tránh thô tục, thiếu lịch sự.
II. Luyện tập:
1. Điền các từ nữ nói giảm nói tránh sau vào chỗ trống thích hợp:Đi nghĩ, khiếm thị, chia tay nhau, có tuổi, đi bước nữa.
Khuya rồi, mời bà….
b. Cha mẹ em … từ ngày em còn rất bé.
c. Đây là lớp học cho trẻ em…
d. Mẹ đã … rồi, nên chú ý giữ gìn sức khoẻ.
e. Cha nó mất, mẹ nó... nên chú nó rất thương nó.
đi nghỉ
Chia tay nhau
Khiếm thị
Có tuổi
đi bước nữa
2. Trong những cặp câu sau đây, câu nào có sử dụng nó giảm, nói tránh?
a1. Anh phải hoà nhã với bạn bè!
a2. Anh nên hoà nhã với bạn bè!
b1.Anh ra khỏi phòng tôi ngay!
B2. Anh không nên ở đây nữa!
C1 Xin đừng hút thuốc lá trong phòng!
C2 Cấm hút thuốc lá trong phòng!
D1. Nó nói như thế là thiếu thiện chí.
D2. Nó nói như thế là ác ý.

3.
Bài thơ của anh chưa được hay lắm.
- Câu văn của anh chưa được trong sáng lắm.
- Thao tác của anh chưa được nhuần nhuyễn lắm.
- Tay lái của anh chưa vững lắm.
- Bạn hát chưa được hay lắm.
Củng cố dặn dò:
Học bài, làm các bài tập còn lại.
- Chuẩn bị bài câu ghép.