Bài 10. Nói giảm nói tránh

- Vì vậy, tôi để sẵn mấy lời này, phòng khi tôi sẽ đi gặp cụ Các Mác, cụ Lê-nin và các vị cách mạng đàn anh khác, thì đồng bào cả nước, đồng chí trong Đảng và bầu bạn khắp nơi đều khỏi cảm thấy đột ngột.
(Hồ Chí Minh, Di chúc)
- Bác đã đi rồi sao, Bác ơi!
Mùa thu đang đẹp, nắng xanh trời.
(Tố Hữu, Bác ơi! )
- Lượng con ông Độ đây mà…Rõ tội nghiệp, về đến nhà thì bố mẹ chẳng còn.
(Hồ Phương, Thư nhà )
Chết
Giảm nhẹ, tránh sự đau buồn.
Phải bé lại và lăn vào lòng một người mẹ, áp mặt vào bầu sữa nóng của người mẹ, để bàn tay người mẹ vuốt ve từ trán xuống cằm, và gãi rôm ở sống lưng cho, mới thấy người mẹ có một êm dịu vô cùng.
(Nguyễn Hồng, Những ngày thơ ấu)
- Con dạo này lười lắm.
- Con dạo này không được chăm chỉ lắm.
-> Chê nhẹ nhàng, tế nhị
-> Tránh nói thô tục, thiếu lịch sự
-> Cách nói giảm nói tránh theo lối phủ định
từ ngữ trái nghĩa.
Nói: Anh Êy bÞ th­¬ng nÆng thÕ th× kh«ng sèng ®­îc l©u n÷a ®©u chÞ ¹.
 Anh Êy thÕ th× kh«ng ®­îc l©u n÷a ®©u chÞ ¹.
- Nói: Anh còn kém lắm
-> Anh cần phải cố gắng hơn nữa.
- Nói: Con dạo này lười lắm.
-> Con dạo này không được chăm chỉ lắm.
- Bác đã đi rồi sao, Bác ơi!
Mùa thu đang đẹp, nắng xanh trời.
(Tố Hữu, Bác ơi! )
Dùng các từ đồng nghĩa
Dùng cách nói phủ định từ trái nghĩa.
Dùng cách nói trống
(tỉnh lược)
Các cách nói giảm nói tránh.
Dùng cách nói vòng.
- Cậu vàng đi đời rồi ông Giáo ạ!
Đi đời: bị giết
-> Gây cảm giác ghê sợ.
Nói: đi đời .
-> Tránh cảm giác ghê sợ, hàm ý xót xa, luyến tiếc.