Bài 10. Nói giảm nói tránh

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ
Kiểm tra miệng
Câu 1: Thế nào là nói quá? Cho ví dụ?
- Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng để nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm.

Ví dụ:
"Thuận vợ thuận chồng tát Bể Đông cũng cạn."
Câu 2: Tìm biện pháp nói quá trong câu
ca dao sau?
- Đêm nằm lưng chẳng tới giường
Mong trời mau sáng ra đường gặp em.
Vì tình anh phải đi đêm
Ngã năm bảy cái vẫn êm hơn giường.
Làm trai cho đáng thân trai
Khom lưng, chống gối gánh hai hạt vừng.

I . Nói giảm nói tránh và tác dụng của nói giảm nói tránh
- Ví dụ 1 (SGK)
+ đi gặp.
+ đi
+ chẳng còn
Chết
giảm cảm giác đau buồn.
- Ví dụ 2 (SGK)
+ Dùng từ "bầu sữa" để diễn đạt một cách tế nhị, tránh thô tục.
- Ví dụ 3 (SGK)
+ "con dạo này không được chăm chỉ lắm" phê bình một cách nhẹ nhàng, tế nhị.
Ví dụ bổ sung: Chỉ ra chỗ nói giảm, nói tránh trong các câu sau?
"Hôm sau, Lão Hạc sang nhà tôi, vừa thấy tôi, lão bảo ngay:
- Cậu Vàng đi đời rồi ông giáo ạ!
(Nam Cao - Lão Hạc)
"Bà về năm đói làng treo lưới
Biển động: Hòn Mê giặc bắn vào"
(Tố Hữu- Mẹ Tơm)
"Bỗng lòe chớp đỏ
Thôi rồi Lượm ơi."
(Tố Hữu- Lượm)
Bài tập bổ sung
- Võ Nguyên Giáp - ......................
- Caùc chieán só ñaõ…………………ñeå baûo veä queâ höông.
- Caùc baùc só ñang phaãu thuật…………………
Điền từ ngữ thích hợp để được câu nói giảm, nói tránh?
töû thi.
moät traùi tim ñaõ ngöøng ñaäp.
hi sinh
Ghi nhớ SGK/108
II. Luyện tập:
Bài tập 1: Diền các từ ngữ vào chỗ trống:
A / Khuya rồi, mời bà....................
B / Cha mẹ em..........................từ ngày em còn rất bé, em về ở với bà ngoại.
C / Đây là lớp học cho trẻ em.....................
D / Mẹ đã ..................rồi, nên chú ý giữ gìn sức khoẻ.
E / Cha nó mất, mẹ nó......................, nên chú nó rất thương nó.
đi ngh?
chia tay nhau
khiếm thị
có tuổi
đi buớc nữa
Bài tập 2 (SGK): Chọn câu có sử dụng nói giảm, nói tránh
A1/ Anh phải hòa nhã với bạn bè!
A2/ Anh nên hòa nhã với bạn bè!
B1/ Anh ra khỏi phòng tôi ngay!
B2/ Anh không nên ở đây nữa!
C1/ Xin đừng hút thuốc trong phòng!
C2/ Cấm hút thuốc trong phòng!
D1/ Nó nói như thế là thiếu thiện chí.
D2/ Nó nói như thế là ác ý.
E1/ Hôm qua em hỗn với anh, em xin anh thứ lỗi.
E2/ Hôm qua em có lỗi với anh, em xin anh thứ lỗi.
Bài tập 3 (SGK)
- Bạn học không được siêng lắm.
- Hành động của bạn không được đẹp.
- Bạn cần cố gắng học nhiều hơn.
- Bạn nên hòa đồng hơn.
- Chị ấy không được xinh lắm.
- Những tình huống không dùng nói giảm, nói tránh: như khí cần nói thẳng vấn đề nào đó, nói đúng mức độ sự thật.
Bài tập 4 (SGK)
4. Tổng kết:
- Câu hỏi 1: Em hiểu thế nào là nói giảm, nói tránh?
- Ñaùp aùn: Noùi giaûm noùi traùnh laø bieän phaùp tu töø duøng caùch dieãn ñaït teá nhò, uyeån chuyeån, traùnh gaây caûm giaùc ñau buoàn, gheâ sôï, naëng neà, traùnh thoâ tuïc, thieáu lòch söï.
- So sánh giữa nói quá và nói giảm, nói tránh.
Nói quá
Làm tăng quy mô, mức độ, tính chất.
Ví dụ:
- Ba đồng một mớ đàn ông
Đem bỏ vào lồng cho kiến nó tha.
Nói giảm, nói tránh
Diễn đạt tế nhị, tránh cảm giác qúa đau buồn, ghê sợ, tránh thô tục.
Ví dụ:
- Em cần phải cố gắng học nhiều hơn.
* Tổng kết
Anh cút khỏi nhà tôi ngay!
Anh không nên ở đây nữa!
TÌNH HUỐNG 1
Bài tập tình huống
* Tổng kết
Bệnh tình ông nặng lắm chắc sắp chết rồi!
Bệnh tình của ông nặng lắm, chắc chẳng được bao lâu nữa đâu!
TÌNH HUỐNG 2
Bài tập tình huống
* Tổng kết

Bài văn này của em dở quá!

Bài văn này của em chưa đạt yêu cầu.
TÌNH HUỐNG 3
Bài tập tình huống
* Tổng kết
5. Hướng dẫn học tập:
- Đối với bài học ở tiết học này:
+ Xem lại khái niệm. (ghi nhớ)
+ Làm bài tập còn lại.
+ Tìm thêm những câu thơ, tục ngữ, cao dao có sử dụng nói giảm, nói tránh.
- Đối với bài học ở tiết tiếp theo.
+ Tâ�p kể chuyện theo ngôi kể: Thử đóng vai mẹ chú bé Hồng kể lại đoạn hai mẹ con gặp nhau hoặc kể theo ngôi thứ ba.
+ Thay ngôi kể của đoạn trích trong SGK/110.
CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM!