Bài 10. Nguồn âm

TRƯỜNG THCS HẢI CHÁNH
Chương II
ÂM HỌC
 Các nguồn âm có chung đặc điểm gì ?

 Âm trầm, âm bổng khác nhau ở chỗ nào ?

 Âm to, âm nhỏ khác nhau ở chỗ nào ?

 Âm truyền qua những môi trường nào ?

 Chống ô nhiễm tiếng ồn như thế nào ?
Chương II
NGUỒN ÂM
Bài 10
NGUỒN ÂM
NGUỒN ÂM
Bài 10
Bài 10
C1. Tất cả chúng ta hãy cùng nhau giữ im lặng và lắng tai nghe. Em hãy nêu những âm mà em nghe được và tìm xem chúng được phát ra từ đâu.
Một học sinh cho rằng các vật sau đây là nguồn âm
a. Cái trống để trong sân trường
b. Chiếc đàn đặt trên bàn
c. Chiếc sáo mà người nghệ sĩ đang thổi
Theo em như vậy có đúng không? Tại sao?
1. Thí nghiệm 1.

Một bạn dùng tay kéo căng sợi dây cao su nhỏ. Dây đứng yên ở vị trí cân bằng. Một bạn khác dùng ngón tay bật sợi dây cao su đó.
C3. Hãy quan sát sợi dây cao su và lắng nghe, rồi mô tả điều mà em nhìn và nghe được.
2.Thí nghiệm 2.

Sau khi gõ vào mặt trống ta nghe được âm thanh.
II. Các nguồn âm có chung đặc điểm gì ?
C4. Vật nào phát ra âm ?
Vật đó có rung động không?
Nhận biết điều đó bằng cách nào ?

II.Các nguồn âm có chung đặc điểm gì ?
Sự rung động (chuyển động) qua lại vị trí cân bằng cuả dây cao su, mặt trống,… gọi là dao động.
3. Thí nghiệm 3.
Dùng búa cao su gõ nhẹ vào một nhánh âm thoa và lắng nghe âm do âm thoa phát ra.
C5. Âm thoa có dao động không?
Hãy tìm cách kiểm tra xem khi phát ra âm thì âm thoa có dao động không?
II. Các nguồn âm có chung đặc điểm gì ?
Khi phát ra âm, các vật đều ………………………
dao động
C6. Em hãy làm cho một số vật như tờ giấy, lá chuối… phát ra âm.
C7. Hãy tìm hiểu xem bộ phận nào dao động phát ra âm trong hai nhạc cụ mà em biết.
III. VẬN DỤNG
Đàn Ghita
Đàn Viôlông
Đàn tranh
Trống
Chiêng
III. VẬN DỤNG
C8. Nếu em thổi vào miệng một lọ nhỏ, cột không khí trong lọ sẽ dao động và phát ra âm. Hãy tìm cách kiểm tra xem có đúng khi đó cột khí dao động không.
 Dán vài tua giấy mỏng ở miệng lọ, khi ta thổi sẽ thấy tua giấy rung rung.
C9. Hãy làm một nhạc cụ (đàn ống nghiệm) theo chỉ dẫn dưới đây:
III. VẬN DỤNG
Đổ nước vào bảy ống nghiệm giống nhau đến các mực nước khác nhau.

Dùng thìa gõ nhẹ lần lượt vào từng ống nghiệm sẽ nghe được các âm trầm, âm bổng khác nhau.
a). Bộ phận nào dao động phát ra âm ?
III. VẬN DỤNG
b). Ống nào phát ra âm trầm nhất, ống nào phát ra âm bổng nhất ?

 Ống có nhiều nước nhất phát ra âm trầm nhất, ống có ít nước nhất phát ra âm bổng nhất
 Ống nghiệm và nước trong ống nghiệm.
Lần lượt thổi mạnh vào miệng các ống nghiệm cũng sẽ nghe được các âm trầm, âm bổng khác nhau.
III. VẬN DỤNG
d). Ống nào phát ra âm trầm nhất?
c). Cái gì dao động phát ra âm
 Cột không khí trong ống.

Ống nào phát ra âm bổng nhất?
 Ống có ít nước nhất.

 Ống có nhiều nước nhất.
Về nhà

Có thể thay các ống nghiệm ở hình 10.4 bằng các bát hoặc chai cùng loại và điều chỉnh mực nước trong ống nghiệm, bát hoặc chai để khi gõ vào chúng, âm phát ra gần đúng các nốt nhạc “đồ, rê, mi, pha, son, la, si”.

Bài tập củng cố
Câu 1: Vật phát ra âm trong những trường hợp nào dưới đây
Khi kéo căng vật
Khi uốn cong vật
Khi nén vật
Khi làm vật dao động
Bài tập củng cố
Câu 2: Những điều nào sau đây là sai khi nói về nguồn gốc của âm thanh?

A. Âm thanh được phát ra từ những vật dao động.

B.Khi các vật dao động , ta luôn có thể nghe được âm thanh phát ra từ những vật đó.

C. Âm thanh có thể phát ra từ các vật cố định (không dao động).

D. Tất cả các vật được xem là nguồn âm thì đều có thể phát ra âm thanh.
Bài tập củng cố
Hãy chỉ ra bộ phận dao động phát ra âm khi thổi sáo, thổi kèn
Có thể em chưa biết

Đặt ngón tay vào sát ngoài cổ họng và kêu “aaa…”.Em cảm thấy như thế nào ở đầu ngón tay ?

Đó là vì khi chúng ta nói, không khí từ phổi đi lên khí quản, qua thanh quản đủ mạnh và nhanh làm cho các dây âm thanh dao động (hình 10.6). Dao động này tạo ra âm.
Dặn dò
Dặn dò
Học bài cũ.
Hoàn chỉnh câu C3 đến C9 vào vở.
Làm bài tập 10.1 đến 10.5 – SBT.
Đọc bài 11 - Độ cao của âm.