Bài 10. Nguồn âm

Nhiệt liệt chào mừng thầy cô giáo về dự giờ !
Môn Vật lí
Lớp 7A

Giáo viên: Nguy?n Chí Thức

Trường THSCS Hoàng Long
Chương 2. âm học
Các nguồn âm có chung đặc điểm gì?
Âm trầm, âm bổng khác nhau ở chỗ nào?
Âm to, âm nhỏ khác nhau ở chỗ nào?
Âm truyền qua những môi trường nào?
Chống ô nhiễm tiếng ồn như thế nào?
Hàng ngày chúng ta vẫn thường nghe tiếng cười nói vui vẻ, tiếng đàn nhạc du dương, tiếng chim hót líu lo, tiếng ồn ào ngoài đường phố ... chúng ta sống trong một thế giới âm thanh.
Vậy em có biết âm thanh (gọi tắt là âm) được tạo ra như thế nào không?
Tiết 11: NGUỒN ÂM
C1. Tất cả chúng ta hãy cùng nhau giữ im lặng và lắng nghe. Em hãy nêu những âm mà em nghe được và tìm hiểu xem chúng được phát ra từ đâu?
I. Nhận biết nguồn âm
 Vật phát ra âm gọi là nguồn âm.
C2. Em hãy kể tên một số nguồn âm?
Tiết 11: NGUỒN ÂM
I. Nhận biết nguồn âm
 Vật phát ra âm gọi là nguồn âm.
1. Thí nghiệm với dây cao su:
II. Các nguồn âm có chung đặc điểm gì?
C3. Quan sát dây cao su và lắng nghe, rồi mô tả điều mà em nhìn thấy và nghe được.
Tiết 11: NGUỒN ÂM
I. Nhận biết nguồn âm
 Vật phát ra âm gọi là nguồn âm.
1. Thí nghiệm với dây cao su:
II. Các nguồn âm có chung đặc điểm gì?
C4. Vật nào phát ra âm? Vật đó có rung động không? Nhận biết điều đó bằng cách nào?
2. Thí nghiệm với cốc thủy tinh:
Chú ý. Sự rung động (chuyển động) qua lại vị trí cân bằng của dây cao su, thành cốc, mặt trống… gọi là dao động.
Tiết 11: NGUỒN ÂM
I. Nhận biết nguồn âm
 Vật phát ra âm gọi là nguồn âm.
1. Thí nghiệm với dây cao su:
II. Các nguồn âm có chung đặc điểm gì?
C5. Âm thoa có dao động không? Hãy tìm cách kiểm tra xem khi phát ra âm thì âm thoa có dao động không?
2. Thí nghiệm với cốc thủy tinh:
3. Thí nghiệm với âm thoa:
? Qua các thí nghiệm trên, ta thấy các nguồn âm có chung đặc điểm gì?
Tiết 11: NGUỒN ÂM
I. Nhận biết nguồn âm
 Vật phát ra âm gọi là nguồn âm.
II. Các nguồn âm có chung đặc điểm gì?
 Khi phát ra âm, các vật đều dao động.
III. Vận dụng:
C6: Em có thể làm cho một số vật như tờ giấy, lá chuối… phát ra âm được không?
Tiết 11: NGUỒN ÂM
I. Nhận biết nguồn âm
 Vật phát ra âm gọi là nguồn âm.
II. Các nguồn âm có chung đặc điểm gì?
 Khi phát ra âm, các vật đều dao động.
III. Vận dụng:
C7: Em hãy tìm hiểu xem bộ phận nào dao động phát ra âm trong hai nhạc cụ mà em biết.
Đàn ghita
Dây đàn
Sáo
Cột không khí trong ống sáo
Tiết 11: NGUỒN ÂM
I. Nhận biết nguồn âm
 Vật phát ra âm gọi là nguồn âm.
II. Các nguồn âm có chung đặc điểm gì?
 Khi phát ra âm, các vật đều dao động.
III. Vận dụng:
C8: Nếu em thổi vào miệng một lọ nhỏ, cột không khí trong lọ sẽ dao động và phát ra âm. Hãy tìm cách kiểm tra xem có đúng khi đó cột khí dao động không? .
Tiết 11: NGUỒN ÂM
I. Nhận biết nguồn âm
 Vật phát ra âm gọi là nguồn âm.
II. Các nguồn âm có chung đặc điểm gì?
 Khi phát ra âm, các vật đều dao động.
III. Vận dụng:
C9: (Tự tìm hiểu thêm)
Tiết 11: NGUỒN ÂM
Có thể em chưa biết!
Khi ta thổi sáo, cột khí trong ống sáo dao động phát ra âm. Âm phát ra cao, thấp tùy theo khoảng cách từ miệng sáo đến lỗ mở mà ngón tay vừa nhấc lên.
Có thể thay các ống nghiệm ở hình 10.4 bằng các bát hoặc chai cùng loại và điều chỉnh mực nước trong ống nghiệm, bát hoặc chai để khi gõ vào chúng, âm phát ra gần đúng các nốt nhạc “đồ, rê, mi, pha, son, la, si”
Đặt ngón tay vào sát ngoài cổ họng và kêu “aaa…”. Em cảm thấy như thế nào ở đầu ngón tay?
Đó là vì khi chúng ta nói, không khí từ phổi đi lên khí quản, qua thanh quản đủ mạnh và nhanh làm cho các dây âm thanh dao động (hình 10.6). Dao động này tạo ra âm.
Ta nói được cũng là do dây thanh âm dao động.
Vậy em cần làm gì để bảo vệ giọng nói?
Bảo vệ môi trường:
- Cần tránh nói quá to.
- Không ăn, uống đồ quá lạnh.
- Không hút thuốc lá.
Làm như vậy không những bảo vệ được sức khỏe mà còn góp phần bảo vệ môi trường xung quanh ta.
Bài 1. Trên hình vẽ là một bộ trống thường được dùng trong các buổi biểu diễn ca nhạc. Hãy cho biết khi nào bộ trống này là nguồn âm?
A. Khi nó được đặt trên sân khấu.
B. Khi nó được người nhạc công sử dụng (gõ lên trống).
C. Khi nó được tháo rời từng bộ phận.
D. Bộ trống được coi là nguồn âm trong mọi trường hợp.
Bài 2. Khi gõ vào mặt trống thì ta nghe thấy âm thanh phát ra, vậy:
Vật nào là nguồn âm.
Hãy tìm cách kiểm tra khi vật đó phát ra âm vật đó dao động.
a) Mặt trống dao động phát ra âm.
b) Phương án kiểm tra: Treo quả cầu bấc tiếp xúc với mặt trống rồi gõ vào mặt trống.

Bài 3. Khi nghe đài, âm thanh phát ra từ đâu?
A. Từ phát thanh viên đọc ở đài phát thanh.
B. Từ núm chỉnh âm thanh của đài.
C. Từ vỏ của chiếc đài.
D. Từ chiếc loa có màng đang dao động.
Bài 4. Điền cụm từ thích hợp vào chỗ trống:

Âm thanh được tạo ra từ các (1)................... âm, có chung đặc điểm là khi (2)............. ra âm, các nguồn âm đều (3)...................................
nguồn
phát
dao động
Xem lại bài học.
Làm bài tập trong sách bài tập.
Xem trước bài “Độ cao của âm”.
Dặn dò!

Kính chúc quý thầy cô giáo mạnh khoẻ
Chúc các em chăm ngoan học giỏi!