Bài 10. Nguồn âm

CHƯƠNG 2 : ÂM HỌC
BÀI 10 : NGUỒN ÂM
Ca sĩ đang hát
Thầy đang đánh trống
Nghệ sĩ đang đánh đàn
Loa đang phát âm thanh
TiVi đang phát chương trình
Đài đang bật
Hàng ngày chúng ta vẫn thường nghe tiếng cười nói vui vẻ, tiếng đàn nhạc du dương, tiếng chim hót líu lo, tiếng ồn ào ngoài đường phố ... chúng ta sống trong một thế giới âm thanh. Vậy em có biết âm thanh (gọi tắt là âm) được tạo ra như thế nào không?
I. Nhận biết nguồn âm
Cả lớp hãy yên lặng trong thời gian 1 phút và lắng nghe!
Hãy cho biết em nghe được những âm thanh gì?
Thế nào là nguồn âm?
Vật phát ra âm gọi là nguồn âm
Ví dụ một số nguồn âm
Bài 1. Em hãy nêu những âm mà em nghe được và tìm xem chúng được phát ra từ đâu?
II. Các nguồn âm có chung đặc điểm gì ?
* Dụng cụ thí nghiệm: 1 sợi dây cao su
- Một HS kéo căng dây cao su ở vị trí cân bằng quan sát lắng nghe?
- Một bạn trong nhóm kéo lệch dây cao su khỏi vị trí cân bằng
- Khi dây cao su đứng yên lắng nghe?
- Cho dây cao su rung động, quan sát và lắng nghe?
1) Thí nghiệm
Thí nghiệm 1 (hình 10.1- SGK)
* Mục tiêu: Tìm hiểu xem âm thanh được tạo ra như thế nào?
* Tiến hành:
B1: Kéo căng dây cao su, lúc này dây đang đứng yên ở vị trí cân bằng.
B2: Dùng ngón tay bật dây cao su và lắng nghe. Mô tả điều em nhìn thấy và nghe được.
* Nhận xét:
Khi dây cao su phát ra âm, dây cao su dao động.
b. Thí nghiệm 2,3 (SGK/29)
* Mục tiêu: Kiểm tra vật phát ra âm có dao động không?
?
-Làm thế nào để vật phát ra âm?
-Hãy tìm cách kiểm tra xem vật phát ra âm có dao động không?
II. Các nguồn âm có chung đặc điểm gì ?
b. Thí nghiệm 2 (hình 10.2-SGK)
* Dụng cụ:
* Tiến hành:
II. Các nguồn âm có chung đặc điểm gì ?
b. Thí nghiệm 2 (hình 10.2-SGK)
* Nhận xét:
Thành chén khi phát ra âm thành chén dao động.
* Dụng cụ:
* Tiến hành:
II. Các nguồn âm có chung đặc điểm gì ?
c. Thí nghiệm 3 (hình 10.3-SGK)
* Dụng cụ:
* Tiến hành:
II. Các nguồn âm có chung đặc điểm gì ?
c. Thí nghiệm 3 (hình 10.3-SGK)
* Dụng cụ:
* Tiến hành:
II. Các nguồn âm có chung đặc điểm gì ?
c. Thí nghiệm 3 (hình 10.3-SGK)
* Dụng cụ:
* Tiến hành:
* Nhận xét: Khi phát ra âm, âm thoa dao động
2) Kết luận (SGK/29)
Khi phát ra âm, các vật đều ..........................
II. Các nguồn âm có chung đặc điểm gì ?
1) Thí nghiệm
III. Vận dụng
C6. Em có thể làm một số vật như tờ giấy, lá chuối ... phát âm được không? Nêu cách làm.
C7. Hãy tìm hiểu xem bộ phận nào dao động phát ra âm trong hai nhạc cụ mà em biết.
C8. Nếu em thổi vào miệng một lọ nhỏ, cột không khí trong lọ sẽ dao động và phát ra âm. Hãy tìm cách kiểm tra xem có đúng khi đó cột khí dao động không?
C9. Hãy làm một nhạc cụ (đàn ống nghiệm) theo chỉ dẫn dưới đây:
Đổ nước vào bẩy ống nghiệm giống nhau đến các mực nước khác nhau.
Dùng thìa gõ nhẹ lần lượt vào từng ống nghiệm


 Ống có nhiều nước nhất phát ra âm trầm nhất, ống có ít nước nhất phát ra âm bổng nhất
b) Ống nào phát ra âm trầm nhất, ống nào phát ra âm bổng nhất ?
 Ống nghiệm và nước trong ống nghiệm.
Bài 3. Trên hình vẽ là một bộ trống thường được dùng trong các buổi biểu diễn ca nhạc. Hãy cho biết khi nào bộ trống này là nguồn âm?
A. Khi nó được đặt trên sân khấu.
B. Khi nó được người nhạc công sử dụng (gõ lên trống).
C. Bộ trống được coi là nguồn âm trong mọi trường hợp.
D. Khi nó được tháo rời từng bộ phận.
Bài 4. Khi gõ vào mặt trống thì ta nghe thấy âm thanh phát ra, vậy:
Vật nào là nguồn âm.
Hãy tìm cách kiểm tra khi vật đó phát ra âm vật đó dao động.
Mặt trống phát ra âm.
Phương án kiểm tra: Treo quả bóng tiếp xúc với mặt trống rồi gõ vào mặt trống.
Bài 5. Khi nghe đài, âm thanh
phát ra từ đâu
Từ phát thanh viên đọc ở đài phát thanh.
Từ núm chỉnh âm thanh.
Từ vỏ của chiếc đài.
Từ chiếc loa có màng đang dao động.