Bài 10. Nguồn âm

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG QUÍ THẦY CÔ
Đến dự giờ vật lí lớp 7
Trường THCS Mỹ Quý
Chương II: ÂM HỌC
Các nguồn âm có chung đặc điểm gì?
Âm trầm, âm bổng khác nhau ở chỗ nào?
Âm to, âm nhỏ khác nhau ở chỗ nào?
Âm truyền qua những môi trường nào?
Chống ô nhiễm tiếng ồn như thế nào?
C1: Tất cả chúng ta hãy cùng nhau giữ im lặng và lắng tai nghe. Em hãy nêu những âm mà em nghe được và tìm xem chúng phát ra từ đâu.
Trả lời: Động cơ xe máy, động cơ máy quạt,…
C2: Em hãy kể một số nguồn âm.
Trả lời: Sợi dây đàn, loa,..
C3: Hãy quan sát dây cao su (dây thun) và lắng nghe, rồi mô tả điều mà em nhìn và nghe được.
Trả lời: Dây cao su ( dây thun) rung động và phát ra âm.
C4: Vật nào phát ra âm?
Vật đó có rung động không? Nhận biết điều đó bằng cách nào?
Trả lời: Mặt trống phát ra âm. Mặt trống có rung động.
Nhận biết: Treo quả cầu bấc sát mặt trống. Khi gõ vùi vào mặt trống, mặt trống rung làm quả cầu bấc nảy ra (dao động).
THẢO LUẬN NHÓM
Khi ta thổi sáo, cột không khí trong ống sáo dao động phát ra âm. Âm phát ra cao, thấp tùy theo khoảng cách từ miệng sáo đến lỗ mở mà ngón tay vừa nhấc lên.
Đặt ngón tay vào sát ngoài cổ họng và kêu “aaa…”. Em cảm thấy thế nào ở đầu ngón tay?

Đó là vì khi chúng ta nói, không khí từ phổi đi lên khí quản, qua thanh quản đủ mạnh và nhanh làm cho các dây âm thanh dao động (hình 10.6). Dao động này tạo ra âm.
Có thể em chưa biết
C8: Nếu em thổi vào miệng một lọ nhỏ, cột không khí trọng lọ sẽ dao động và phát ra âm. Hãy tìm cách kiểm tra xem có đúng khi đó cột khí dao động không.
 Dán vài tua giấy mỏng ở miệng lọ, khi ta thổi sẽ thấy tua giấy rung rung.
C9: Hãy làm một nhạc cụ (đàn ống nghiệm) theo chỉ dẫn dưới đây:
Đổ nước vào bảy ống nghiệm giống nhau đến các mực nước khác nhau (hình 10.4).
Dùng thìa gõ nhẹ lần lượt vào từng ống nghiệm sẽ nghe được âm trầm, bổng khác nhau.
Bộ phận nào dao động phát ra âm?
Ống nào phát ra âm trầm nhất, ống nào phát ra âm bổng nhất.
Trả lời: a) Ống nghiệm và nước trong ống nghiệm dao động.
b) Ống có nhiều nước nhất phát ra âm trầm nhất, ống có ít nước nhất phát ra âm bổng nhất.
Trả lời C9:
c) Cột không khí trong ống dao động.
d) Ống có ít nước nhất phát ra âm trầm nhất.
Ống có nhiều nước nhất phát ra âm bổng nhất.
C9: Lần lượt thổi mạnh vào miệng các ống nghiệm cũng sẽ nghe được các âm trầm, bổng khác nhau. (hình 10.5)
c) Cái gì dao động phát ra âm?
d) Ống nào phát ra âm trầm nhất, ống
nào phát ra âm bổng nhất?
SƠ ĐỒ TƯ DUY
Vật phát ra âm gọi là nguồn âm.
Khi phát ra âm, các vật đều dao động
Cột không khí trong ống sáo, mặt trống, loa,..khi chúng dao động.
Đàn Ghita
Đàn Viôlông
Đàn tranh
Trống
Chiêng
CÂU 1. Trªn h×nh vÏ lµ mét bé trèng th­êng ®­îc dïng trong c¸c buæi biÓu diÔn ca nh¹c. H·y cho biÕt khi nµo bé trèng nµy lµ nguån ©m?
A. Khi nó được đặt trên sân khấu.
B. Khi nó được người nhạc công sử dụng (gõ lên trống).
C. Bộ trống được coi là nguồn âm trong mọi trường hợp.
D. Khi nó được tháo rời từng bộ phận.
CÂU 2. Khi nghe ®µi, ©m thanh ph¸t ra tõ ®©u?
Tõ ph¸t thanh viªn ®äc ë ®µi ph¸t thanh.
Tõ nóm chØnh ©m thanh.
Tõ vá cña chiÕc ®µi.
Tõ chiÕc loa cã mµng ®ang dao ®éng.