Bài 10. Nghị luận trong văn bản tự sự

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ
HỘI GIẢNG VÒNG II
NGỮ VĂN 9
GV: LÊ THỊ NGUYÊN THANH
KIỂM TRA BÀI CŨ
?Nội tâm là gì? Thế nào là miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự ? Và nêu những cách miêu tả nội tâm nhân vật.
Trả lời
Nội tâm là suy nghĩ, tâm trạng, thái độ , tình cảm sâu kín của nhân vật . Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự là tái hiện những ý nghĩ , cảm xúc và diễn biến tâm trạng của nhân vật
Những cách thức khác nhau để miêu tả nội tâm nhân vật : diễn tả trực tiếp những ý nghĩ cảm xúc , tình cảm của nhân vật ; cũng có thể miêu tả nội tâm gián tiếp thông qua miêu tả ngoại hình của nhân vật
Thứ bảy ngày 17/10/2015
TUẦN:9
TIẾT : 40


NGHỊ LUẬN TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
TIẾT : 40
NGHỊ LUẬN TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
? Em đã học những kiến thức nào về văn bản tự sự ?
Ngôi kể , người kể
Thứ tự kể
Nhân vật, sự việc
Văn tự sự có kết hợp với yếu tố miêu tả , yếu tố miêu tả nội tâm
TIẾT : 40
NGHỊ LUẬN TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể chuyện . Có hai ngôi kể: ngôi thứ nhất và ngôi thứ ba
Thứ tự kể trong văn bản tự sự là trình tự kể các sự việc bao gồm kể xuôi và kể ngược
Sự việc trong văn bản tự sự được trình bày một cách cụ thể : sự việc xảy ra trong thời gian , địa điểm cụ thể, nhân vật cụ thể thực hiện , có nguyên nhân , diễn biến ,kết quả . Các sự việc được sắp xếp theo trật tự , diễn biến có ý nghĩa
Nhân vật trong văn tự sự là người làm ra sự việc, hành động vừa là người được nói tới , được biểu dương hay lên án; được thể hiện qua các mặt : tên gọi, giới thiệu lai lịch , chân dung, tài năng, việc làm
TIẾT : 40
NGHỊ LUẬN TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
BÀI HỌC
-Kiến thức về văn bản tự sự đã học: ngôi kể, người kể , tứ tự kể , nhân vật, sự việc .. . ., văn bản tự sự có kết hợp với yếu tố miêu tả
TIẾT : 40
NGHỊ LUẬN TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Tìm hiểu yếu tố nghị luận trong văn bản tự sự
Đọc đoạn trích sau :
(1) Chao ôi!(2) Đối với những người ở quanh ta, nếu ta không cố mà tìm hiểu họ, thì ta chỉ thấy họ gàn dở, ngu ngốc, bần tiện, xấu xa, bỉ ổi…toàn những cớ để cho ta tàn nhẫn; không bao giờ ta thấy họ là những người đáng thương; không bao giờ ta thương . . .(3)Vợ tôi không ác, nhưng thị khổ quá rồi.(4) Một người đau chân có lúc nào quên được cái chân đau của mình để nghĩ đến một cái gì khácđâu? (5)Khi người ta khổ quá thì người ta chẳng còn nghĩ gì đến ai được nữa. (6)Cái bản tính tốt của người ta thường bị những nỗi lo lắng, buồn đau, ích kỉ che lấp mất. (7)Tôi biết vậy, nên chỉ buồn chứ không nỡ giân.
( Lão Hạc – Nam Cao )

TIẾT : 40
NGHỊ LUẬN TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
? Đoạn trích được trích từ văn bản nào? Của ai?
Truyện ngắn Lão Hạc của nhà văn Nam Cao
? Trong truyện ngắn Lão Hạc phương thức biểu đạt chính là phương thức gì?
- Tự sự
LÃO HẠC
NAM CAO
TÌM HIỂU VÍ DỤ - đoạn a
Nêu vấn đề: - (1)Chao ôi!(2) Đối với những người ở quanh ta, nếu ta không cố mà tìm hiểu họ, thì ta chỉ thấy họ gàn dở, ngu ngốc, bần tiện, xấu xa, bỉ ổi…toàn những cớ để cho ta tàn nhẫn; không bao giờ ta thấy họ là những người đáng thương; không bao giờ ta thương . . .
→Nếu không chịu đào sâu, suy nghĩ bản chất con người, mà chỉ xem xét các hiện tượng bề mặt thì rất dễ có ác cảm với con người
Phát triển vấn đề : (3), (4),(5),(6)
(3)Vợ tôi không ác, nhưng thị khổ quá rồi.
→Vợ tôi không phải là người ác nhưng lại có những lời nói hành động của kẻ ích kỉ và tàn nhẫn
Lí lẽ 1: (4) Một người đau chân có lúc nào quên được cái chân đau của mình để nghĩ đến một cái gì khác đâu? →quy luật tự nhiên
Lí lẽ 2: (5)Khi người ta khổ quá thì người ta chẳng còn nghĩ gì đến ai được nữa. →cũng là quy luật tự nhiên
Lí lẽ 3: (6)Cái bản tính tốt của người ta thường bị những nỗi lo lắng, buồn đau, ích kỉ che lấp mất→mối quan hệ giữa bản chất và hiện tượng
- Kết thúc vấn đề: (7)Tôi biết vậy, nên chỉ buồn chứ không nỡ giân.→Tuy buồn nhưng ông tin vào khã năng hướng thiện của con người


Đọc đoạn thơ sau :
Thoắt trông nàng đã chào thưa:
“Tiểu thư cũng có bây giờ đến đây!
Đàn bà dễ có mấy tay ,
Đời xưa mấy mặt đời này mấy gan!
Dễ dàng là thói hồng nhan,
Càng cay nghiệt lắm càng oan trái nhiều.”
Hoạn thư hồn lạc phách xiêu,
Khấu đầu dưới trướng liệu điều kêu ca.
Rằng: “ Tôi chút phận đàn bà,
Ghen tuông thì cũng người ta thường tình.
Nghĩ cho khi gác viết kinh,
Với khi khỏi cửa dứt tình chẳng theo.






Lòng riêng riêng những kính yêu,
Chồng chung chưa dễ ai chiều cho ai.
Trót lòng gây việc chông gai,
Còn nhờ lượng bể thương bài nào chân”,
Khen cho: “ Thật đã nên rằng,
Khôn ngoan đến mực nói năng phải lời.
Tha ra thì cũng may đời
Làm ra thì cũng ra người nhỏ nhen”
( Truyện Kiều – Nguyễn Du)
TÌM HIỂU VÍ DỤ - đoạn b
Đoạn thơ được trích trong đoạn “ Kiều báo ân báo oán- trích “ Truyện Kiều” của Nguyễn Du
TÌM HIỂU VÍ DỤ - đoạn b
Lí lẽ 1: Rằng: “ Tôi chút phận đàn bà,
Ghen tuông thì cũng người ta thường tình.
→Nàng nói chuyện đàn bà ( thì ai cũng ghen)
Lí lẽ 2: Nghĩ cho khi gác viết kinh,
Với khi khỏi cửa dứt tình chẳng theo
→Nhắc đến đạo lí làm người ( kể công , Kiều bỏ trốn không theo)
Lí lẽ 3: Lòng riêng riêng những kính yêu,
Chồng chung chưa dễ ai chiều cho ai.
→Nàng nói đến quan hệ xã hội ( chồng chung)
Lí lẽ 4: Trót lòng gây việc chông gai,
Còn nhờ lượng bể thương bài nào chân
→Nhận hết lỗi về mình và xin được khoan hồng

TIẾT : 40
NGHỊ LUẬN TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
I.Bài học
-Kiến thức về văn bản tự sự đã học: ngôi kể, người kể , tứ tự kể , nhân vật, sự việc .. . ., văn bản tự sự có kết hợp với yếu tố miêu tả
Những biểu hiện, suy nghĩ, đánh giá, bàn luận trong văn bản tự sự là những yếu tố nghị luận
Tác dụng của việc sử dụng yếu tố nghị luận trong văn bản tự sự là hỗ trợ cho việc kể, làm cho tự sự thêm sâu sắc.

LUYỆN TẬP :Đọc câu chuyện BÀN TAY CÔ GIÁO
Trong ngày Lễ Tạ Ơn, một cô giáo dạy lớp 1 nọ đã bảo những học sinh của mình vẽ
một bức tranh về một điều gì đó mà em biết ơn. Cô muốn biết xem những đứa trẻ từ
các vùng phụ cận nghèo nàn này thật sự mang ơn ra sao. Tuy nhiên cô nghĩ rằng hầu
hết các học sinh của cô sẽ vẽ những bức tranh về gà tây hay những chiếc bàn đầy thức
ăn . Nhưng cô đã sửng sốt với bức tranh của bé Douglas, bức tranh một bàn tay được
vẽ bằng nét trẻ thơ rất đơn giản .
Nhưng bàn tay đó là của ai? Cả lớp đều bị cuốn hút với hình trừu tượng đó.
- Em nghĩ đó chắc là bàn tay của Chúa mang thức ăn đến cho chúng ta – một em nói.
- Của một người nông dân – một em khác lên tiếng – bởi vì ông ta nuôi gà tây.
Cuối cùng khi những học sinh khác đang làm bài, cô giáo đến bên bàn Douglas và hỏi:
- Đó là bàn tay cô- thưa cô- em thầm thì
Cô nhớ lại rằng vào giờ giải lao, cô thường hay dắt tay Douglas, một đứa bé cô độc ít
nói. Cô cũng thường làm thế với những bạn khác nhưng với Douglas điều đó có ý nghĩ
rất lớn. Có lẽ đây là Lễ Tạ Ơn dành cho mọi người , không phải cho những vật chất mà
chúng ta nhận được, mà là cho những điều , dù rất nhỏ nhoi, khi ta trao tặng cho người
khác. ( Trích “ Hạt giống tâm hồn”( tập 1 ) – Nhiều tác giả- NXB Tổng hợp T.P Hồ Chí Minh )
 
LUYỆN TẬP
CÂU HỎI THẢO LUẬN NHÓM
Tìm những câu văn có yếu tố nghị luận trong câu chuyện trên
Có lẽ đây là Lễ Tạ Ơn dành cho mọi
người , không phải cho những vật chất
mà chúng ta nhận được, mà là cho những
điều , dù rất nhỏ nhoi, khi ta trao tặng cho
người khác.
2. Ý nghĩa của yếu tố nghị luận trên là gì?
Trong cuộc sống, chúng ta phải biết yêu thương , giúp đỡ mọi người nhất là những người có hoàn cảnh sống khó khăn . . .
Phải biết nhớ ơn những người đã giúp đỡ mình dù là rất nhỏ
câu chuyện BÀN TAY CÔ GIÁO
BÀI TẬP VỀ NHÀ
* Viết đoạn văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về câu chuyện “ Bàn tay cô giáo”

CẢM ƠN THẦY CÔ ĐÃ
DỰ GIỜ THĂM LỚP