Bài 10. Nghị luận trong văn bản tự sự

I. Tìm yếu tố nghị luận trong văn bản tự sự
Bài tập:
“Lão chua chát bảo:
- Ông giáo nói phải. Kiếp con chó là kiếp khổ thì ta hoá kiếp cho nó để nó làm kiếp người, may ra nó sung sướng hơn một chút... kiếp người như kiếp tôi chẳng hạn!...
Tôi bùi ngùi nhìn lão, bảo:
- Kiếp ai cũng thế thôi, cụ ạ! Cụ tưởng tôi sung sướng hơn chăng?
- Thế thì không biết nếu kiếp người cũng khổ nốt thì ta nên làm kiếp gì cho thật sướng?”
Yếu tố nghị luận trong đoạn trích trên muốn nói lên điều gì?
=>Nói lên những suy ngẫm sâu sắc, những triết lí về những đau khổ của kiếp người bần cùng
? Vai trò của yếu tố nghị luận trong văn bản tự sự

 Đọc đoạn văn sau đây và trả lời câu hỏi:
Dế Choắt nói với Dế Mèn:
-Thôi, tôi ốm yếu quá rồi, chết cũng được. Nhưng trước khi nhắm mắt, tôi khuyên anh. Ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ, sớm muộn rồi cũng mang vạ vào mình đấy. (Tô Hoài)
Câu văn có yếu tố nghị luận ở đây là câu nào?Cách thức đưa yếu tố nghị luận ở đây là gì?
=>Đan xen yếu tố nghị luận trong lời nói trực tiếp của nhân vật.

Bài tập: Bạn hãy xem một đoạn phim sau
Bạn hãy nêu ra vấn đề nghị luận trong đoạn phim trên?
Cách đưa yếu tố nghị luận ở đoạn phim trên là gì?
Đọc câu chuyện BÀN TAY CÔ GIÁO
Trong ngày Lễ Tạ Ơn, một cô giáo dạy lớp một nọ đã bảo những học sinh của mình vẽ một bức tranh về một điều gì đó mà em biết ơn. Cô muốn biết xem những đứa trẻ từ các vùng phụ cận nghèo nàn này thật sự mang ơn ra sao. Tuy nhiên cô nghĩ rằng hầu hết các học sinh của cô sẽ vẽ những bức tranh về gà tây hay những chiếc bàn đầy thức ăn . Nhưng cô đã sửng sốt với bức tranh của bé Douglas, bức tranh một bàn tay được vẽ bằng nét trẻ thơ rất đơn giản. Nhưng bàn tay đó là của ai? Cả lớp đều bị cuốn hút với hình trừu tượng đó.
- Em nghĩ đó chắc là bàn tay của Chúa mang thức ăn đến cho chúng ta – một em nói.
- Của một người nông dân – một em khác lên tiếng – bởi vì ông ta nuôi gà tây.
Cuối cùng khi những học sinh khác đang làm bài, cô giáo đến bên bàn Douglas và hỏi:- Đó là bàn tay cô- thưa cô- em thầm thì
Cô nhớ lại rằng vào giờ giải lao, cô thường hay dắt tay Douglas, một đứa bé cô độc ít nói. Cô cũng thường làm thế với những bạn khác nhưng với Douglas điều đó có ý nghĩ rất lớn. Có lẽ đây là Lễ Tạ Ơn dành cho mọi người , không phải cho những vật chất mà chúng ta nhận được, mà là cho những điều , dù rất nhỏ nhoi, khi ta trao tặng cho người khác.
ình
Tìm những câu văn có yếu tố nghị luận trong câu chuyện trên
Có lẽ đây là Lễ Tạ Ơn dành cho mọi
người , không phải cho những vật chất
mà chúng ta nhận được, mà là cho những
điều , dù rất nhỏ nhoi, khi ta trao tặng cho
người khác.
Ý nghĩa của yếu tố nghị luận trên là gì?
Trong cuộc sống, chúng ta phải biết yêu thương , giúp đỡ mọi người nhất là những người có hoàn cảnh sống khó khăn . . .
Phải biết nhớ ơn những người đã giúp đỡ mình dù là rất nhỏ
ình
Bạn hãy nêu ra ý nghĩa của câu truyện
-Nghị luận thực chất là các cuộc đối thoại với các nhận xét, phán đoán các lí lẽ, dẫn chứng nhằm thuyết phục người đọc, người nghe phải suy nghĩ về một vấn đề, một tư tưởng, một quan điểm nào đó.
-Trong đoạn văn nghị luận, người viết ít dùng câu miêu tả, trần thuật mà thường dùng nhiều loại câu khẳng định, phủ định và câu có các cặp quan hệ từ như: không những …mà còn, vì thế…cho nên… Dùng nhiều từ ngữ như: tại sao, thật vậy, tuy thế, trước hết, sau cùng, nói chung, tóm lại...
-Yếu tố nghị luận làm cho đoạn văn có lập luận chặt chẽ, sức thuyết phục cao.
Các cách đưa yếu tố nghị luận vào văn bản tự sự:
-Cho nhân vật suy nghĩ về vấn đề nghị luận đó(độc thoại)
-Đưa yếu tố nghị luận vào lời nói trực tiếp của nhân vật
-Yếu tố nghị luận được đưa ra trong hàm ý của câu chuyện
II. Luyện tập
Các bạn hãy xây dựng một câu chuyện có yếu tố nghị luận về vấn đề được đề cập trong ảnh( Hoạt động theo tổ đại diện trình bày hoặc đóng tình huống)