Bài 10. Lực đẩy Ác-si-mét

KIỂM TRA BÀI CŨ
Chọn câu trả lời đúng :
Càng lên cao áp suất khí quyển sẽ :
A. Càng tăng.
B. Càng giảm.
C. Không thay đổi.
D. Có thể tăng và cũng có thể giảm.
Áp suất khí quyển gây ra những hiện
tượng nào sau đây :
A. Khi lên núi cao tai thường bị ù .
B. Dùng ống hút có thể hút nước ngọt từ
ly nước ngọt vào miệng .
D. Trên cao nguyên nước có thể sôi ở
nhiệt độ dưới 1000C.
C. Mặt trống khi trời nắng thì bị căng lên.
Tại sao khi kéo gàu nước từ dưới giếng lên, ta thấy gàu nước khi còn ngập trong nước nhẹ hơn khi đã lên khỏi mặt nước?
13/11/2008 Ti?t 12 BÀI 10 :
Bài 10: LỰC ĐẨY ÁC-SI-MÉT
I. Tác dụng của chất lỏng lên vật nhúng chìm
trong nó
Học sinh nghiên cứu TN (H.10.2 SGK)
Thí nghiệm cần có những dụng cụ gì?
Cách tiến hành thí nghiệm ?
Gồm: chân giá đỡ, lực kế, quả nặng, cốc thủy tinh
đựng nước.
Treo vật nặng vào lực kế ? xác định :
+ P (Trọng lượng vật nặng khi chưa
nhúng vào nước).
+ P1 (Trọng lượng vật nặng khi nhúng
chìm trong nước).
Thí nghiệm : H�y quan s�t thí nghi?m minh h?a sau d�y:
So sánh P với P1
? chứng tỏ được điều gì ?
du?i l�n
Lực đẩy của chất lỏng lên một vật nhúng trong nó do nhà bác học Ác-si-mét người Hi Lạp phát hiện ra đầu tiên nên được gọi là lực đẩy Ác-si-mét.
Truyền thuyết về Ác-si-mét
Nhà vua Hê-rôn xứ Si-ra-cuyt giao vàng cho một người thợ kim hoàn để làm cho nhà vua một cái vương miện đặc. Nhà vua nghi người thợ đã ăn bớt vàng nên giao cho Ác-si-mét kiểm tra xem người thợ có pha bạc vào vàng để làm vương miện không.
Ác-si-mét ngày đêm lo lắng, suy nghĩ làm thế nào để thực hiện việc nhà vua giao.
Một hôm, trong khi đang nằm trong bồn tắm đầy nước, ông chợt phát hiện ra rằng khi nhấn chìm người trong nước càng nhiều thì lực đẩy ông lên càng mạnh. Từ đó, ông thấy được cách giải quyết bài toán về chiếc vương miện của nhà vua. Ông nhảy khỏi bồn tắm và cứ thế trần truồng chạy ra đường, vừa chạy vừa kêu: “Ơ rê ca! Ơ rê ca!”(Tìm ra rồi! Tìm ra rồi!).
Thể tích phần nước bị vật chiếm chỗ càng lớn thì lực
đẩy của nước lên vật càng mạnh. Độ lớn của lực đẩy
lên vật nhúng trong chất lỏng bằng trọng lượng của
phần chất lỏng bị vật chiếm chỗ.
1. Dự đoán: Đọc phần dự đoán/tr37/SGK

Bài 10: LỰC ĐẨY ÁC-SI-MÉT
I. Tác dụng của chất lỏng lên vật nhúng chìm trong nó
II. Độ lớn của lực đẩy Ác-si-mét:
Do P1: Tr?ng lu?ng c?a c?c A + V?t
Do P2: Khi nh�ng V?t v�o bình tr�n d?ng d?y nu?c,
nu?c tr�n ra c?c B.
So s�nh P2 v?i P1.
D? nu?c t? c?c B v�o c?c A ? Nh?n x�t gi� tr? c?a
l?c k? khi dĩ.
2. Thí nghiệm kiểm tra:
Học sinh nghiên cứu thí nghiệm hình 10.3/tr37(SGK)
Các bước tiến hành thí nghiệm như thế nào?
Dụng cụ thí nghiệm gồm những gì?
Các em hãy quan sát thí nghiệm minh họa sau đây:
Gồm: chân giá đỡ, lực kế, quả nặng, bình tràn, cốc thủy tinh A, cốc thủy tinh B.
B
Đo P1 của cốc A + vật
Đo P2 khi vật nhúng trong nước
Đổ nước tràn ra từ cốc B vào cốc A
Từ TN ta có: P2 < P1
Khi nhúng vật vào nước thì:
P2 = P1 - FA hay P1 = P2 + FA
Khi đổ nước tràn ra vào cốc A
thì P1 = P2 + Pnöôùc traøn ra .
 FA = Pnöôùc traøn ra .
(Độ lớn của lực đẩy Ác-si-mét
lên vật bằng trọng lượng của phần
chất lỏng bị vật chiếm chỗ).
Vậy dự đoán trên là đúng.
Hãy làm TN theo nhóm để chứng minh rằng TN ở H.10.3 chứng tỏ dự đoán về độ lớn của lực đẩy Ác-si-mét nêu trên là đúng.
1. Dự đoán:
2. Thí nghiệm kiểm tra:
3. Công thức tính độ lớn của lực đẩy Ác-si-mét(FA):
Bài 10: LỰC ĐẨY ÁC-SI-MÉT
I. Tác dụng của chất lỏng lên vật nhúng chìm trong nó
II. Độ lớn của lực đẩy Ác-si-mét:
Học sinh đọc và trả lời C4 , C5 vaø C6 tr38/SGK
C4
Kéo gàu nước lúc ngập trong nước cảm thấy
nhẹ hơn là vì :
a) Do kéo gàu sẽ dễ hơn kéo vật khác .
b) Do trọng lượng của nước nhỏ .
c) Do lực đẩy Ác - si - mét tác dụng từ dưới lên.
d) Do một nguyên nhân khác .
Bài 10: LỰC ĐẨY ÁC-SI-MÉT
I. Tác dụng của chất lỏng lên vật nhúng chìm trong nó
II. Độ lớn của lực đẩy Ác-si-mét:
III. Vận dụng:
C5 Một thỏi nhôm và một thỏi thép có thể tích bằng nhau cùng được nhúng chìm trong nước. Thỏi nào chịu lực đẩy Ác-si-mét lớn hơn?
Tr? l?i
L?c d?y �c-si-m�t t�c d?ng l�n hai th?i:
FAN = dn.VN
FAT = dn.VT
(trong dĩ, dn l� tr?ng lu?ng ri�ng c?a nu?c)
Vì hai th?i cĩ th? tích b?ng nhau n�n ta cĩ:
VN = VT = V
Suy ra: FAN = FAT
C6 Hai thỏi đồng có thể tích bằng nhau, một thỏi được nhúng chìm vào nước, một thỏi được nhúng chìm vào dầu. Thỏi nào chịu lực đẩy Ác-si-mét lớn hơn?
Trả lời
Hai thỏi có thể tích V bằng nhau, ta có:
Lực đẩy Ác-si-mét lên hai thỏi là:
FAnước = dnước.V
FAdầu = ddầu.V
Mà ta đã biết: ddầu < dnước
Suy ra: FAdầu < FAnước
Vậy thỏi nhúng vào nước chịu lực đẩy Ác-si-mét lớn hơn.

BÀI TẬP CHẠY
Ba quả cầu thép nhúng trong nước. Hãy so sánh lực đẩy Ác-si-mét tác dụng lên ba quả cầu.
A. F1 > F2 > F3.
B. F1 > F3 > F2.
C. F2 > F3 > F1.
D. F3 > F2 > F1.

2
1
3
NHỮNG KiẾN THỨC CẦN GHI NHỚ:

+ Một vật nhúng vào chất lỏng bị chất lỏng đẩy thẳng đứng từ dưới lên với lực có độ lớn bằng trọng lượng của phần chất lỏng mà vật chiếm chỗ. Lực này gọi là lực đẩy Ác-si-mét.
+ Công thức tính lực đẩy Ác-si-mét:
FA = d.V
trong đó: d là trọng lượng riêng của chất lỏng,
V là thể tích phần chất lỏng bị vật chiếm chỗ.


CÔNG VIỆC VỀ NHÀ
- Trả lời lại các câu hỏi từ C1  C6.
Trả lời C7 vào vở bài tập. Giải BT 10.1 – 10.6
Chép ghi nhớ của bài vào vở.
- Đọc phần Có thể em chưa biết.
- Chuẩn bị mẫu báo cáo Bài 11: Thực hành: Nghiệm lại lực đẩy Ác-si-mét.
"Nếu cho tôi một điểm tựa ,
tôi sẽ nâng quả đất lên"
Archimedes
(284 - 212 TCN)