Bài 10. Lực đẩy Ác-si-mét
Nội dung tài liệu:
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
Đặng Hữu Hoàng
Giáo viên: Lê Thị Bình
Câu hỏi kiểm tra
Câu1: - Đơn vị lực là:
A. kilôgam (kg) B. niutơn (N)
C. N/ m3 D. kg/ m3
Câu2: - Lực là một đại lượng véc tơ vì :
A. có thể đo được bằng dụng cụ đo.
B. có cường độ nhất định.
C. vừa có cường độ, có phương và có chiều xác định.
D. có thể tác dụng vào vật khác làm vật đó bị biến dạng hoặc biến đổi vận tốc.
B
C
Câu hỏi kiểm tra
Câu 3: Phương và chiều của trọng lực:
C. Phương nằm ngang chiều tuỳ ý.
B. Phương thẳng đứng, chiều hướng từ dưới lên trên.
A. Phương thẳng đứng, chiều hướng từ trên xuống dưới
A
Câu 4: Từ công thức tính trọng lượng riêng 1 chất d = P/ V ta có thể tính trọng lượng của 1 vật bằng :
thương của trọng lượng riêng chất làm vật đó với thể tích vật.
B. tích trọng lượng riêng chất làm vật đó với thể tích của vật.
C. thương của thể tích vật với trọng lượng riêng chất làm vật đó.
B
Khi kéo nước từ dưới giếng lên, ta thấy gàu nước khi còn ngập dưới nước nhẹ hơn khi đã lên khỏi mặt nước.
Tại sao?
I. Tác dụng của chất lỏng lên vật nhúng chìm trong nó
1. Thí nghiệm : (Hình 10.2 SGK)
Nêu cách tiến hành thí nghiệm ?
C1: P1
Treo vật vào lực kế, ghi giá trị lực kế chỉ P .
Nhúng chìm vật trong nước, ghi giá trị lực kế lực kế chỉ P1
- Chứng tỏ nước đã tác dụng vào vật nặng một lực đẩy hướng lên trên.
C2 Hãy chọn từ thích hợp cho chổ trống của kết luận sau:
- Một vật nhúng trong chất lỏng bị chất lỏng tác dụng một lực đẩy hướng từ …
dưới lên trên theo phương thẳng đứng.
- So sánh P với P1 ?
2. Kết luận :
Một vật nhúng vào trong chất lỏng bị chất lỏng tác dụng một lực đẩy hướng từ dưới lên trên theo phương thẳng đứng.
Lực đẩy của chất lỏng lên một vật nhúng trong nó do nhà bác học Ác-si-mét người Hy Lạp phát hiện ra đầu tiên, nên được gọi là lực đẩy Ác-si-mét
I. Tác dụng của chất lỏng lên vật nhúng chìm trong nó
1. Thí nghiệm : (Hình 10.2 SGK)
Lực đẩy của chất lỏng lên một vật nhúng trong nó do nhà bác học Ác-si-mét người Hy Lạp phát hiện ra đầu tiên, nên được gọi là lực đẩy Ác-si-mét
ác- xi- mét
(287-212 trước Công nguyên)
Nhà toán học, vật lí học vĩ đại nhất của thời cổ.
" Hãy cho tôi một điểm tựa, tôi sẽ nhấc bổng quả đất ."
" Cánh tay sắt "
nhấc bổng thuyền địch bằng hệ thống ròng rọc.
Gương lõm đốt cháy thuyền
kẻ xâm lăng.
2. Kết luận :
Một vật nhúng vào trong chất lỏng bị chất lỏng tác dụng một lực đẩy hướng từ dưới lên trên theo phương thẳng đứng (l�c ��y �c-si-m�t).
I. Tác dụng của chất lỏng lên vật nhúng chìm trong nó
1. Thí nghiệm : (Hình 10.2 SGK)
II. Độ lớn của lực đẩy ác- si- mét:
1. Dự đoán
Truyền thuyết kể rằng, một hôm Ác-si-mét đang nằm trong bồn tắm đầy nước chợt phát hiện ra ông nhấn chìm người càng nhiều thì lực đẩy do nước tác dụng lên ông càng mạnh, nghĩa là thể tích phần nước bị ông chiếm chổ càng lớn thì lực đẩy của nước càng mạnh.
Ơ rê ca! Ơ rê ca!
2. Kết luận :
Một vật nhúng vào trong chất lỏng bị chất lỏng tác dụng một lực đẩy hướng từ dưới lên trên theo phương thẳng đứng.
I. Tác dụng của chất lỏng lên vật nhúng chìm trong nó
1. Thí nghiệm : (Hình 10.2 SGK)
II. Độ lớn của lực đẩy ác- si- mét (FA):
1. Dự đoán
Độ lớn của lực đẩy lên vật nhúng trong chất lỏng bằng trọng lượng của phần chất lỏng bị vật chiếm chỗ.
FA = P ( Ph�n ch�t l�ng m� v�t chi�m ch�)
I. Tác dụng của chất lỏng lên vật nhúng chìm trong nó
II. Độ lớn của lực đẩy ác- si- mét:
1. Dự đoán :
FA = P ( Ph�n ch�t l�ng m� v�t chi�m ch�)
2. Thí nghiệm kiểm tra : (H�nh 10.3)
Nêu dụng cụ thí nghiệm?
Mục đích của thí nghiệm là gì?
Mô tả cách tiến hành thí nghiệm?
Lần thứ 1: treo cốc A chưa đựng nước và vật nặng vào lực kế
Lực kế chỉ giá trị:
2. Thí nghiệm kiểm tra : (H�nh 10.3)
Lần 2:nhúng vật nặng vào bình tràn đựng đầy nước.Nước từ bình tràn chảy vào cốc B
Lực kế chỉ giá trị: P2 =3N
Lần 3:Đổ nước từ cốc B vào cốc A
.Lực kế chỉ giá trị:
P1 = 5N
I. Tác dụng của chất lỏng lên vật nhúng chìm trong nó
II. Độ lớn của lực đẩy ác- si- mét:
1. Dự đoán :
FA = P ( Ph�n ch�t l�ng m� v�t chi�m ch�)
2. Thí nghiệm kiểm tra : (H�nh 10.3)
C3: Hãy chứng minh rằng thí nghiệm trên chứng tỏ dự đoán về độ lớn của lực đẩy Ác-si-mét nêu trên là đúng.
Lần thứ 1: treo cốc A chưa đựng nước và vật nặng vào lực kế
Lực kế chỉ giá trị:
2. Thí nghiệm kiểm tra : (H�nh 10.3)
P1
Lực kế chỉ giá trị P1 = 5N là trọng lượng của cốc A và vật nặng
Lần 2:nhúng vật nặng vào bình tràn đựng đầy nước.Nước từ bình tràn chảy vào cốc B
Lực kế chỉ giá trị: P2 = 3N
FA
P1
Vật nhúng trong nước bị nước tác dụng lực đẩy hướng từ dưới lên trên, số chỉ của lực kế lúc này là: P2 = P1 - FA < P1.
Trong đó FA là lực đẩy ác-si-mét
Lần 3:Đổ nước từ cốc B vào cốc A
.Lực kế chỉ giá trị: 5N
FA
P1
Khi đổ nước cốc B vào cốc A thì trọng lượng của khối chất lỏng bị chiếm chổ đã cân bằng với FA nên lực kế chỉ
P1 = P1 – FA + P.
FA = P (träng lîng phÇn chÊt láng bÞ vËt chiÕm chç)
Vậy dự đoán của ác-si-mét về độ lớn của lực đẩy ác-si-mét là đúng.
I. Tác dụng của chất lỏng lên vật nhúng chìm trong nó
II. Độ lớn của lực đẩy ác- si- mét:
1. Dự đoán :
FA = P ( Ph�n ch�t l�ng m� v�t chi�m ch�)
2. Thí nghiệm kiểm tra : (H�nh 10.3)
Kết luận
3. Công thức tính độ lớn của lực đẩy Ác-si-mét:
FA = d . V
d : trọng lượng riêng của chất lỏng (N/m3).
V : thể tích phần chất lỏng bị vật chiếm chỗ (m3).
Độ lớn của lực đẩy ác-si-mét bằng trọng lượng của phần chất lỏng mà vật chiếm chỗ.
FA: Lực đẩy ác-si-mét (N)
Khi nào có lực đẩy ác-si-mét tác dụng lên vật?
Lực đẩy ác-si-mét tác dụng lên vật có phương, chiều như thế nào?
Phương thẳng đứng.
Chiều hướng từ dưới lên trên.
Độ lớn của lực đẩy ác-si-mét phụ thuộc vào yếu tố nào?
- d : trọng lượng riêng của chất lỏng
- V : thể tích phần chất lỏng bị vật chiếm chỗ (ThĨ t�ch ph�n ch�m cđa v�t trong ch�t l�ng)
- Một vật nhúng trong chất lỏng bị chất lỏng đẩy thẳng đứng từ dưới lên với lực có độ lớn bằng trọng lượng của phần chất lỏng mà vật chiếm chỗ. Lực này gọi là lực đẩy ác-si-mét.
Ghi nhớ
- Công thức tính độ lớn của lực đẩy Ác-si-mét:
FA = d . V
I. Tác dụng của chất lỏng lên vật nhúng chìm trong nó
II. Độ lớn của lực đẩy ác- si- mét:
FA = d . V
d : trọng lượng riêng của chất lỏng (N/m3).
V : thể tích phần chất lỏng bị vật chiếm chỗ (m3).
FA: L�c ��y �c-si-m�t (N)
III. Vận dụng
C4: Khi kéo nước từ dưới giếng lên, ta thấy gàu nước khi còn ngập dưới nước nhẹ hơn khi đã lên khỏi mặt nước.
Tại sao?
- Kéo gàu nước lúc nhúng ngập trong nước ta cảm thấy nhẹ hơn vì gàu nước ch�m trong n�íc chịu tác dụng của một lực đẩyÁc-si-mét hướng từ dưới lên, l�c n�y c� �� lín b�ng tr�ng l��ng cđa ph�n n�íc b� g�u chi�m ch�.
III. Vận dụng
I. Tác dụng của chất lỏng lên vật nhúng chìm trong nó
II. Độ lớn của lực đẩy ác- si- mét:
FA = d . V
III. Vận dụng
C5 : Một thỏi nhôm và một thỏi thép có thể tích bằng nhau cùng được nhúng chìm trong nước. Thỏi nào chịu lực đẩy Ác-si-mét lớn hơn ?
- Hai thỏi chịu tác dụng của lực đẩy Ác-si-mét có độ lớn bằng nhau, vì FA chỉ phụ thuộc vào trọng lượng riêng của nước và thể tích của phần nước bị m�i th�i chiếm chỗ.
FA1= d.V1 và FA2 = d.V2 mà V1 = V2 ? FA1 = FA2
I. Tác dụng của chất lỏng lên vật nhúng chìm trong nó
II. Độ lớn của lực đẩy ác- si- mét:
III. Vận dụng
FA = d . V
C6 : Hai thỏi đồng có thể tích bằng nhau, một thỏi được nhúng chìm vào nước, một thỏi được nhúng chìm vào dầu. Thỏi nào chịu lực đẩy Ác-si-mét lớn hơn ?
Trả lời : Thỏi nhúng vào nước chịu lực đẩy Ác-si-mét lớn hơn. Vì thể tích hai thỏi bằng nhau =>V1 =V2 d1nước > d2dầu => FA1 = d1.V1 FA2 = d2.V2
>
=> FA/nửụực > FA/da�u
Vậy: Thỏi nhúng trong nước chịu tác dụng của lực đẩy ác-si-mét lớn hơn.
I. Tác dụng của chất lỏng lên vật nhúng chìm trong nó
II. Độ lớn của lực đẩy ác- si- mét:
III. Vận dụng
FA = d . V
C7 : Hãy nêu phương án thí nghiệm dùng cân vẽ ở hình 10.4 thay cho lực kế để kiểm tra dự đoán về độ lớn của lực đẩy Ác-si-mét.
Hướng dẫn về nhà
- Trả lời các câu hỏi: C5, C6, C7 SGK/ 74.
Làm bài tập: 10.1, 10.3, 10.5 SBT/ 16.
Học thuộc ghi nhớ.
Đọc thêm " có thể em chưa biết"/ 39
Chuẩn bị báo cáo thực hành (theo mẫu trang 42/ SGK, hoàn thành phần 1 ở nhà).