Bài 10. Đồng chí

Vào cuối năm 1947, tôi tham gia chiến dịch Việt Bắc. Khi đó, tôi là chính trị viên đại đội, phải nói chiến dịch vô cùng gian khổ. Bản thân tôi cũng chỉ phong phanh trên người một bộ cánh, đầu không mũ, chân không giày,. khi bị ốm, nằm ở nhà sàn heo hút, tôi đã viết bài thơ "Đồng chí".
..... Suốt cả cuộc chiến đấu chỉ có chỗ dựa duy nhất là tình đồng chí, đồng đội, không có đồng đội thì tôi đã chết lâu rồi. Tôi hiểu và quý mến đồng đội của tôi.
Tiết 46:
(Chính Hữu)
-   Chính Hữu là nhà thơ quân đội.
- Ông hầu như chỉ viết về người lính và
chiến tranh.
- Thơ ông thể hiện cảm xúc dồn nén,
ngôn ngữ, hình ảnh chọn lọc, hàm súc.

-  Bài thơ trích trong tập thơ "Đầu súng trăng treo"
-  Bài thơ sáng tác 1948 sau khi tác giả tham gia chiến dịch Việt Bắc (thu đông 1947)
-   Thể thơ: tự do
-   Cảm hứng thơ hướng về chất hiện thực

Mạch cảm xúc: thể hiện vẻ đẹp và sức mạnh của tình đồng chí đồng đội.
Kết cấu bài thơ:
7 câu đầu: cơ sở của tình đồng chí.
10 câu tiếp: những biểu hiện và sức mạnh của tình đồng chí.
3 câu cuối: vẻ đẹp của tình đồng chí.
 Mạch cảm xúc dồn tụ vào các dòng thơ cuối đoạn (7 -17 - 20)

Đồng chí
Quê hương anh nước mặn đồng chua
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá
Tôi với anh đôi người xa lạ
Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau
Súng bên súng đầu sát bên đầu
Đên rét chung chăn thành đôi tri kỉ
Sáu dòng thơ đầu cho ta thấy tình đồng chí được hình thành trên cơ sở nào? Cách thể hiện có gì đặc biệt?
* Hai thành ngữ:
- nước mặn đồng chua
- đất cầy lên sỏi đá

*Hình ảnh:
- súng bên súng

- đầu sát bên đầu
Chung lý tưởng
Cùng chia ngọt sẻ bùi
Hoàn cảnh lam lũ nghèo khó
  Như một nốt nhấn vang lên trong một bản đàn.
-   Kết tinh mọi cảm xúc tình cảm: tình đồng chí là cao độ của tình bạn tình người.
Câu thơ thứ 7, kết lại đoạn thơ 2 tiếng “Đồng chí!” gợi cho em cảm nghĩ gì?

* Cách thức:Thảo luận nhóm 4 học sinh
* Thời gian: 2 phút.
Như một cái bản lề gắn kết đoạn đầu và đoạn hai.
Ruộng nương anh gửi bạn thân cày
Gian nhà không, mặc kệ gió lung lay
Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính

Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh
Sốt run người vừng trán ướt mồ hôi
Áo anh rách vai
Quần tôi có vài mảnh vá
Miệng cười buốt giá
Chân không giày

Thương nhau tay nắm lấy bàn tay
Phân tích ý nghĩa giá trị của những chi tiết, hình ảnh trên?
“Đªm nay rõng hoang s­¬ng muèi
Đøng c¹nh bªn nhau chê giÆc tíi
Đầu súng trăng treo.”


* Em có đồng ý với ý kiến đó không?
Vì sao?
Bài tập học sinh chuẩn bị ở nhà:
Cách thức:
Thảo luận nhóm theo đơn vị tổ.
Nội dung trình bày trên khổ giấy A0.
Trình bày những ý chính.
Có ý kiến cho rằng kết thúc bài thơ là một hình ảnh rất đặc sắc: Đây là một bức tranh đẹp về tình đồng chí, đồng đội, là biểu tượng đẹp về cuộc đời người chiến sĩ.
Bức tranh tuyệt đẹp
Không gian: Rừng hoang sương muối
Hình ảnh: Người lính, khẩu súng, vầng trăng  gắn kết, hoà quyện.
Đầu súng trăng treo: Gợi liên tưởng phong phú - chất hiện thực kết hợp cảm hứng lãng mạn
=> Biểu tượng của thơ ca kháng chiến.
Ca ngợi sức mạnh và vẻ đẹp của tình đồng chí, đồng đội: dựa trên cơ sở giai cấp, lý tưởng chiến đấu, tình cảm gắn bó keo sơn.
Em có suy nghĩ gì về nhan đề bài thơ " Đồng chí"?
Dòng nào sau đây nói đúng nhất về nghệ thuật đặc sắc của bài thơ?
Thể thơ tự do, lời thơ mộc mạc giản dị, hình ảnh rực rỡ tráng lệ
Chi tiết hình ảnh chân thực giàu cảm xúc, giọng điệu sôi nổi trẻ trung
Thể thơ tự do, lời thơ mộc mạc giản dị, kết cấu tinh tế, chi tiết hình ảnh chân thực giàu cảm xúc
Kết cấu tinh tế, lời thơ hào sảng, cảm xúc chân thành
-  Xuất thân từ nông dân nghèo
-  Vì nghĩa lớn sẵn sàng từ bỏ những gì quý giá, thân thiết: ruộng nương, làng quê, gia đình. Nhưng họ vẫn luôn nhớ về quê hương.
Vượt qua gian khổ, thiếu thốn, bệnh tật vẫn lạc quan yêu đời.
- Tình đồng chí, đồng đội gắn bó sâu nặng, thắm thiết.
Vẻ đẹp vừa chân thực vừa lãng mạn

Hình ảnh anh bộ đội thời kỳ kháng chiến chống Pháp
Qua bài thơ này, em cảm nhận gì về hình ảnh anh bộ đội thời kỳ kháng chiến chống Pháp?
Bài tập về nhà
Viết hoàn chỉnh đoạn văn cảm nhận về hình ảnh người lính trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp (sử dụng yếu tố miêu tả, biểu cảm trong văn nghị luận).
Soạn "Bài thơ về tiểu đội xe không kính".
f