Bài 10. Đồng chí

nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo về dự chuyên đề!
Môn văn
trường thcs Ngô Gia Tự
Tiết 46:
(Chính Hữu)
ĐỒNG CHÍ

-   Chính Hữu là nhà thơ quân đội.
- Ông hầu như chỉ viết về người lính và
chiến tranh.
- Thơ ông thể hiện cảm xúc dồn nén,
ngôn ngữ, hình ảnh chọn lọc, hàm súc.
I Tìm hiểu chung
Tác giả :
-  Bài thơ trích trong tập thơ "Đầu súng trăng treo"
-  Bài thơ sáng tác 1948 sau khi tác giả tham gia chiến dịch Việt Bắc (thu đông 1947)
2 . Tác phẩm:
3.  Thể thơ:
- tự do

--���Cảm hứng tho hướng về chất hiện thực
Vào cuối năm 1947, tôi tham gia chiến dịch Việt Bắc. Khi đó, tôi là chính trị viên đại đội, phải nói chiến dịch vô cùng gian khổ. Bản thân tôi cũng chỉ phong phanh trên người một bộ cánh, đầu không mũ, chân không giày,. khi bị ốm, nằm ở nhà sàn heo hút, tôi đã viết bài thơ "Đồng chí".
..... Suốt cả cuộc chiến đấu chỉ có chỗ dựa duy nhất là tình đồng chí, đồng đội, không có đồng đội thì tôi đã chết lâu rồi. Tôi hiểu và quý mến đồng đội của tôi.
3. Bố cục :
Mạch cảm xúc: thể hiện vẻ đẹp và sức mạnh của tình đồng chí đồng đội.
Kết cấu bài thơ:
7 câu đầu: cơ sở của tình đồng chí.
10 câu tiếp: những biểu hiện và sức mạnh của tình đồng chí.
3 câu cuối: vẻ đẹp của tình đồng chí.
 Mạch cảm xúc dồn tụ vào các dòng thơ cuối đoạn (7 -17 - 20)
II Phân Tích :
1. Cơ sở hình thành tình đồng chí :
Quê anh : nước mặn đồng chua
Làng tôi : ®ất cày sỏi đá
Sử dụng thành ngữ dân gian :
tương đồng về cảnh ngộ xuất thân , giai cấp .
Súng bên súng – ®ầu sát bên đầu
Đêm rét chung chăn – đôi tri kỉ
Nghệ thuật hoán dụ , hình ảnh chân thực, giản dị , gợi cảm : chung nhiệm vụ , lí tưởng , chia sẻ mọi gian nan.
  Như một nốt nhấn vang lên trong một bản đàn.
-   Kết tinh mọi cảm xúc tình cảm: tình đồng chí là cao độ của tình bạn tình người.
Câu thơ thứ 7, kết lại đoạn thơ 2 tiếng “Đồng chí!” gợi cho em cảm nghĩ gì?

* Cách thức:Thảo luận nhóm 4 học sinh
* Thời gian: 2 phút.
Như một cái bản lề gắn kết đoạn đầu và đoạn hai.
Ruộng nương anh gửi bạn thân cày
Gian nhà không, mặc kệ gió lung lay
Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính
Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh
Sốt run người vừng trán ướt mồ hôi
Áo anh rách vai
Quần tôi có vài mảnh vá
Miệng cười buốt giá
Chân không giày
Thương nhau tay nắm lấy bàn tay
Phân tích ý nghĩa giá trị của những chi tiết, hình ảnh trên?
2. Những biểu hiện và sức
mạnh của tình đồng chí :

2. Những biểu hiện và sức mạnh của tình đồng chí :
Ruộng nương gửi bạn
mặc kệ gió
Giếng nước gốc đa nhớ
Sử dụng thành ngữ , nghệ thuật nhân hóa, tượng trưng → Cảm thông chia sẻ cho nhau mọi tâm tư , nỗi niềm.
Áo anh – rách
Quần tôi – vá
Chân – không giày
Chi tiết , hình ảnh cụ thể, chân thật, chọn lọc , câu thơ sóng đôi đối ứng nhau → Chia sẻ những gian lao , thiếu thốn trong cuộc đời người lính .
Miệng cười buốt giá
Tay nắm lấy bàn tay →
Tình cảm gắn bó sâu nặng
Sức mạnh của tình đồng chí
→ vượt mọi thử thách,
khốc liệt của cuộc chiến
“Đªm nay rõng hoang s­¬ng muèi
Đøng c¹nh bªn nhau chê giÆc tíi
Đầu súng trăng treo.”


* Em có đồng ý với ý kiến đó không?
Vì sao?
Bài tập học sinh chuẩn bị ở nhà:
Cách thức:
Thảo luận nhóm theo đơn vị tổ.
Nội dung trình bày trên khổ giấy A0.
Trình bày những ý chính.
Có ý kiến cho rằng kết thúc bài thơ là một hình ảnh rất đặc sắc: Đây là một bức tranh đẹp về tình đồng chí, đồng đội, là biểu tượng đẹp về cuộc đời người chiến sĩ.
3 . Bức tranh về tình đồng chí – Cuộc đời người lính :
Hình ảnh mang ý nghĩa biểu tượng , gợi liên tưởng phong phú , kết hợp chất hiện thực – trữ tình , chiến sĩ – thi sĩ → Là bức tranh đẹp về tình đồng chí , đồng đội của người lính cách mạng , là biểu tượng đẹp về cuộc đời người chiến sĩ , biÓu t­îng ®Ñp vÒ th¬ ca kh¸ng chiÕn
- Không gian : rừng hoang sương muối .
- Hình ảnh gắn kết : Đầu súng trăng treo
Người lính – khẩu súng – vầng trăng
Bức tranh tuyệt đẹp
Không gian: Rừng hoang sương muối
Hình ảnh: Người lính, khẩu súng, vầng trăng  gắn kết, hoà quyện.
Đầu súng trăng treo: Gợi liên tưởng phong phú - chất hiện thực kết hợp cảm hứng lãng mạn
=> Biểu tượng của thơ ca kháng chiến.
3 . Bức tranh về tình đồng chí – Cuộc đời người lính :
III . Tổng kết :
1. Nghệ thuật :

2. Nội dung :
Ca ngợi sức mạnh và vẻ đẹp của tình đồng chí, đồng đội: dựa trên cơ sở giai cấp, lý tưởng chiến đấu, tình cảm gắn bó keo sơn.
-  Xuất thân từ nông dân nghèo
-  Vì nghĩa lớn sẵn sàng từ bỏ những gì quý giá, thân thiết: ruộng nương, làng quê, gia đình. Nhưng họ vẫn luôn nhớ về quê hương.
Vượt qua gian khổ, thiếu thốn, bệnh tật vẫn lạc quan yêu đời.
- Tình đồng chí, đồng đội gắn bó sâu nặng, thắm thiết.
Vẻ đẹp vừa chân thực vừa lãng mạn
Hình ảnh anh bộ đội thời kỳ kháng chiến chống Pháp
Qua bài thơ này, em cảm nhận gì về hình ảnh anh bộ đội thời kỳ kháng chiến chống Pháp?
Những câu thơ viết về tình đồng chí , đồng đội :
“ Năm mươi sáu ngày đêm bom dầm pháo dội
Ta mới hiểu thế nào là đồng đội
Đồng đội ta
là hớp nước uống chung
nắm cơm sẻ nửa
là chia nhau một trưa nắng , một chiều mưa
chia khắp anh em một mẩu tin nhà
chia nhau đứng trong chiến hào chật hẹp
chia nhau nụ cười , chia nhau cái chết . ”
( Chính Hữu – Giá từng tấc đất )

Bài tập về nhà
Viết hoàn chỉnh đoạn văn cảm nhận về hình ảnh người lính trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp (sử dụng yếu tố miêu tả, biểu cảm trong văn nghị luận).
Soạn "Bài thơ về tiểu đội xe không kính".
f