Bài 10. Đồng chí

trường trung học cơ sở thái dương
Tiết 46 - Văn bản:
đồng chí
Giáo viên dạy : Phạm Thị Dinh
Tổ : KHXH
Môn : Ngữ Văn 9
Năm học : 2008 - 2009
I. Đọc - hiểu chú thích:
1. Tác giả:
Tên thật là Trần Đình Đắc (1926 - 2007) –
Hà Tĩnh.
Thơ ông giản dị, chân thực, cảm xúc dồn
nén, ngôn ngữ, hình ảnh chọn lọc, hàm súc.
Là nhà thơ chiến sĩ chuyên viết về đề tài
người lính và chiến tranh.
Tập thơ tiêu biểu “Đầu súng trăng treo”(1966).
2. Hoàn cảnh sáng tác:
Đầu năm 1948.
- In trong tập thơ “Đầu súng trăng treo”.
II. Đọc - hiểu văn bản:
1. Cấu trúc :
2 phần
7 câu đầu:Cơ sở của tình đồng chí.
Còn lại: Những biểu hiện và sức
mạnh của tình đồng chí.
Phương thức biểu đạt: Biểu cảm kết hợp
với tự sự, miêu tả.
- Thể thơ: tự do.
Quê hương anh nước mặn, đồng chua
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá
Anh với tôi đôi người xa lạ
Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau,
Súng bên súng, đầu sát bên đầu,
Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ
Đồng chí !
Ruộng nương anh gửi bạn thân cày
Gian nhà không, mặc kệ gió lung lay
Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính
Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh
Sốt run người vừng trán ướt mồ hôi.
Áo anh rách vai
Quần tôi có vài mảnh vá
Miệng cười buốt giá
Chân không giày
Đêm nay rừng hoang sương muối
Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới
Đầu súng trăng treo.
Thương nhau tay nắm lấy bàn tay.
2. Nội dung văn bản:
Quê hương anh nước mặn, đồng chua
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá
Cùng cảnh ngộ xuất thân nghèo khó.
Anh với tôi đôi người xa lạ
Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau,
Cùng mục đích, lí tưởng chiến đấu.
Súng bên súng, đầu sát bên đầu,
Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ
Cùng chung nhiệm vụ, ý chí, tình cảm
Đồng chí !
- Câu đơn đặc biệt
- Khẳng định tình đồng chí là sự phát triển
cao nhất của tình bạn, tình người.
Nó như một nốt nhấn, một tiếng gọi
thân thương cất lên từ trái tim người lính.
Như một sự phát hiện mới mẻ về tình
đồng chí.
a. Cơ sở của tình đồng chí:
CÂU HỎI THẢO LUẬN NHÓM
Tác giả có dụng ý gì khi viết hai từ
“Đồng chí” thành một câu thơ có cấu
trúc và giọng điệu đặc biệt này?
Như một cái bản lề gắn kết hai khổ thơ
2. Nội dung văn bản:
Cùng chung nhiệm vụ, lí tưởng, tình cảm
Đồng chí !
- Câu đơn đặc biệt
Xa lạ
a. Cơ sở của tình đồng chí:
Cùng giai cấp, cùng cảnh ngộ, cùng lí tưởng
và mục đích chiến đấu.
Quen nhau
Tri kỉ
Đồng chí
2. Nội dung văn bản:
a. Cơ sở của tình đồng chí:
b. Những biểu hiện và sức mạnh của tình
đồng chí:
Ruộng nương anh gửi bạn thân cày
Gian nhà không, mặc kệ gió lung lay
Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính
Hoán dụ,nhân hoá
-Sự cảm thông sâu xa những tâm tư, nỗi
lòng của nhau.
Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh
Sốt run người vừng trán ướt mồ hôi.
Áo anh rách vai
Quần tôi có vài mảnh vá
Miệng cười buốt giá
Chân không giày
Thương nhau tay nắm lấy bàn tay.
Hình
ảnh chân thực; liệt kê; câu
thơ sóng đôi
Hiện thực đời lính muôn vàn khó khăn
gian khổ: bệnh tật, thiếu thốn
-Họ cùng nhau chia sẻ những gian lao, thiếu
thốn của cuộc đời người lính.
Họ truyền cho nhau hơi ấm tình người,
niềm tin và sức mạnh.
Tình cảm gắn bó sâu nặng giữa những người lính.
Sự tự nguyện và quyết tâm ra đi vì nghĩa lớn.
Nỗi nhớ da diết.
Vào cuối năm 1947 tôi tham gia chiến dịch Việt Bắc.… Phải nói là chiến dịch vô cùng gian khổ. Bản thân tôi chỉ phong phanh trên người một bộ áo cánh, đầu không mũ, chân không giày, ăn uống rất kham khổ vì đang trên đường hành quân truy kích địch.
Hình ảnh giản dị, câu thơ dồn nén cảm
xúc, lắng sâu
2. Nội dung văn bản:
a. Cơ sở của tình đồng chí:
b. Những biểu hiện và sức mạnh của tình
đồng chí:
Đêm nay rừng hoang sương muối
Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới
Đầu súng trăng treo.
Hình ảnh chân thực gợi nhiều liên tưởng
Sự kết hợp đó đã tạo nên một biểu
tượng đẹp về cuộc đời người lính:
Chiến sĩ mà thi sĩ
Thực tại và mộng mơ
Chất hiện thực và chất trữ tình lãng mạn.
Sức mạnh của tình đồng chí đã giúp họ vượt lên trên mọi khó khăn gian khổ, thiếu thốn.
=>
2. Nội dung văn bản:
a. Cơ sở của tình đồng chí:
b. Những biểu hiện và sức mạnh của tình
đồng chí:
Sức mạnh của tình đồng chí đã giúp họ vượt lên trên mọi khó khăn gian khổ, thiếu thốn.
Hình tượng người lính:
Họ là những người nông dân mặc áo lính
xuất thân trong nghèo khó nhưng có mục
đích, lí tưởng sống cao đẹp.
=>
- Họ sẵn sàng hi sinh, chịu đựng mọi gian
khổ, thiếu thốn vì nghĩa lớn.
- Có một tình đồng chí, đồng đội sâu sắc,
thắm thiết..
- Có một tâm hồn lãng mạn, yêu đời .
2. Nội dung văn bản:
a. Cơ sở của tình đồng chí:
b. Những biểu hiện và sức mạnh của tình
đồng chí:
3. Ý nghĩa văn bản:
Hãy lựa chọn những đáp án đúng về
nội dung và nghệ thuật của bài thơ?
* Nghệ thuật:
Hình ảnh, ngôn ngữ giản dị, mộc mạc,
chân thực, cô đọng giàu ý nghĩa biểu
tượng.
Giọng thơ tâm tình, sâu lắng thiết tha.
Hình ảnh lãng mạn khoa trương, giọng sôi
nổi thiết tha.
* Nội dung:
Bài thơ như một bức tượng đài bằng thơ
về anh bộ đội cụ Hồ trong kháng chiến
chống Pháp với tình đồng đội gắn bó
keo sơn.
Bài thơ khắc hoạ hình tượng người lính
cách mạng trong kháng chiến chống Mĩ
với vẻ đẹp cao quí của tình đồng chí
gắn bó keo sơn.
A.
B
C.
A.
B.
Cả A và B
D.
2. Nội dung văn bản:
a. Cơ sở của tình đồng chí:
b. Những biểu hiện và sức mạnh của tình
đồng chí:
3. Ý nghĩa văn bản:
* Nghệ thuật:
- Hình ảnh, ngôn ngữ giản dị, mộc mạc,
chân thực, cô đọng, giàu ý nghĩa
biểu tượng.
- Giọng thơ tâm tình, sâu lắng thiết tha.
* Nội dung:
- Bài thơ như một bức tượng đài bằng thơ
về anh bộ đội cụ Hồ trong kháng chiến
chống Pháp với tình đồng đội gắn bó
keo sơn.
LUYỆN TẬP
1. Theo em cảm hứng chủ đạo của bài thơ là gì?
A. Cảm hứng lãng mạn anh hùng ca.
B. Cảm hứng hiện thực, khai thác cái đẹp và chất thơ trong cái bình dị, đời thường.
2. Tại sao tác giả lại đặt tên cho bài thơ về tình đồng đội của những người lính là
“Đồng chí” ?
3. Em cảm nhận được sức mạnh nào đã làm nên thắng lợi của cuộc kháng chiến chống
Pháp của dân tộc qua bài “Đồng chí” của Chính Hữu ?
DẶN DÒ
- Về nhà dọc diễn cảm và học thuộc lòng bài thơ “Đồng chí” của Chính Hữu.
Viết một đoạn văn phát biểu cảm nghĩ của em về hình ảnh anh bộ đội Cụ Hồ
qua bài thơ.
- Chuẩn bị soạn bài “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” của Phạm Tiến Duật.
2. Nội dung văn bản:
a. Cơ sở của tình đồng chí:
b. Những biểu hiện và sức mạnh của tình
đồng chí:
3. Ý nghĩa văn bản:
Hãy lựa chọn những đáp án sai về nội dung
và nghệ thuật của bài thơ?
* Nghệ thuật:
- Chi tiết, hình ảnh, ngôn ngữ giản dị, mộc
mạc, chân thực, cô đọng, giàu ý nghĩa
biểu tượng.
- Giọng thơ tâm tình, sâu lắng thiết tha.
* Nội dung:
- Bài thơ như một bức tượng đài bằng thơ
về anh bộ đội cụ Hồ trong kháng chiến
chống Pháp với tình đồng đội gắn bó
keo sơn.