Bài 10. Đồng chí

Nhiệt liệt chào mừng
Các thầy, cô giáo
Về dự giờ môn ngữ văn 9
I. §äc hiÓu kh¸i qu¸t
1. Tác giả:
Văn bản
Đồng chí
(Chính Hữu)
Tên thật là Trần Đình Đắc (1926- 2007) , quê ở huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh.
- Vừa là nhà thơ vừa là người lính trực tiếp tham gia kháng chiến.
Sáng tác chủ yếu về đề tài người lính. Thơ Chính Hữu mộc mạc giản dị giàu chất liệu của cuộc sống, cảm xúc dồn nén, ngôn ngữ hàm súc cô đọng.
I. §äc hiÓu kh¸i qu¸t
1. Tác giả:
Văn bản
Đồng chí
(Chính Hữu)
Năm 2000: Chính Hữu được nhà nước trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật
I. §äc hiÓu kh¸i qu¸t
1. Tác giả:
Văn bản
Đồng chí
(Chính Hữu)
2.Tác phẩm:
- Hoàn cảnh ra đời:
Bài thơ "Đồng chí" ra đời năm 1948 - những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp gian khổ - sau khi nhà thơ cùng đồng đội của mình tham gia chiến dịch Việt Bắc(thu đông 1947).
- "Đồng chí " : in trong tập "Đầu súng trăng treo ".
Tên thật là Trần Đình Đắc (1926- 2007) quê ở huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh.
- Vừa là nhà thơ vừa là người lính trực tiếp tham gia kháng chiến.
Sáng tác chủ yếu về đề tài người lính. Thơ Chính Hữu mộc mạc giản dị giàu chất liệu của cuộc sống, cảm xúc dồn nén, ngôn ngữ hàm súc cô đọng.
Hướng dẫn đọc:
II. đọc hiểu chi tiết
Bài thơ cần đọc với nhịp hơi chậm để diễn tả những tình cảm, cảm xúc được lắng lại dồn nén. Với câu thơ có những hình ảnh và cấu trúc tương ứng cần đọc nhấn mạnh. Ba dòng cuối cần đọc với nhịp chậm hơn và giọng hơi lên cao
Văn bản
Đồng chí
(Chính Hữu)
I. §äc hiÓu kh¸i qu¸t
Quê hương anh nước mặn, đồng chua(2)
Làng tôi nghèo, đất cày lên sỏi đá.
Anh với tôi đôi người xa lạ
Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau,
Súng bên súng, đầu sát bên đầu,
Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ (3)
Đồng chí !
Ruộng nương anh gửi bạn thân cày
Gian nhà không, mặc kệ gió lung lay
Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính.
Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh
Sốt run người vầng trán ướt mồ hôi.
áo anh rách vai
Quần tôi có vài mảnh vá
Miệng cười buốt giá
Chân không giày
Thương nhau tay nắm lấy bàn tay.

Đêm nay rừng hoang sương muối (4)
Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới
Đầu súng trăng treo.
1948
(Chính Hữu, đầu súng trăng treo, NXBVH, Hà Nội, 1972)
Đồng chí (1)
I. §äc hiÓu kh¸i qu¸t
Văn bản
Đồng chí
(Chính Hữu)
II. §äc hiÓu chi tiÕt
- Thể thơ :
- Phương thức biểu đạt:
Tự do
Biểu c?m - Miêu t?
3 phần
7 câu đầu:
3 câu :
- Bố cục:
10 câu:
I. §äc hiÓu kh¸i qu¸t
Văn bản
Đồng chí
(Chính Hữu)
II. §äc hiÓu chi tiÕt
Quê hương anh nước mặn, đồng chua
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá.
Anh với tôi đôi người xa lạ
Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau,
Súng bên súng, đầu sát bên đầu,
Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ.
Đồng chí !
1. Đoạn 1
I. §äc hiÓu kh¸i qu¸t
Văn bản
Đồng chí
(Chính Hữu)
II. §äc hiÓu chi tiÕt
Nước mặn đồng chua
Đất cày lên sỏi đá
Vận dụng thành ngữ
Chung xuất thân,
cảnh ngộ.
1. Đoạn 1
Câu thơ sóng đôi
Súng bên súng
Đầu sát bên đầu
Đêm rét chung chăn
Chung nhiệm vụ,
chung lí tưởng
Cùng chia sẻ ngọt bùi
điệp từ, hoán dụ
tri kỉ
đồng chí
02:00
01:59
01:58
01:57
01:56
01:55
01:54
01:53
01:52
01:51
01:50
01:49
01:48
01:47
01:46
01:45
01:44
01:43
01:42
01:41
01:40
01:39
01:38
01:37
01:36
01:35
01:34
01:33
01:32
01:31
01:30
01:29
01:28
01:27
01:26
01:25
01:24
01:23
01:22
01:21
01:20
01:19
01:18
01:17
01:16
01:15
01:14
01:13
01:12
01:11
01:10
01:09
01:08
01:07
01:06
01:05
01:04
01:03
01:02
01:01
01:00
00:59
00:58
00:57
00:56
00:55
00:54
00:53
00:52
00:51
00:50
00:49
00:48
00:47
00:46
00:45
00:44
00:43
00:42
00:41
00:40
00:39
00:38
00:37
00:36
00:35
00:34
00:33
00:32
00:31
00:30
00:29
00:28
00:27
00:26
00:25
00:24
00:23
00:22
00:21
00:20
00:19
00:18
00:17
00:16
00:15
00:14
00:13
00:12
00:11
00:10
00:09
00:08
00:07
00:06
00:05
00:04
00:03
00:02
00:01
00:00
Là câu thơ quan trọng nhất , nó đựơc lấy làm nhan đề , biểu hiện chủ đề của bài thơ.
Khẳng định tình đồng chí là sự phát triển cao nhất của tình bạn, tình người.
Như một nốt nhấn, một tiếng gọi thân thương cất lên từ trái tim người lính
Khép lại khổ thơ đầu và mở ra khổ 2
CÂU HỎI THẢO LUẬN
Theo em tác giả có dụng ý gì khi tách hai tiếng "đồng chí" và dấu chấm cảm thành một dòng ?
Văn bản
Đồng chí
(Chính Hữu)
I. §äc hiÓu kh¸i qu¸t
II. §äc hiÓu chi tiÕt
1. Đoạn 1:
Cơ sở của tình đồng chí:
2. Đoạn 2:
Ruộng nương anh gửi bạn thân cày
Gian nhà không mặc kệ gió lung lay
Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính.
Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh
Sốt run người vầng trán ướt mồ hôi.
áo anh rách vai
Quần tôi có vài mảnh vá
Miệng cười buốt giá
Chân không giày
Thương nhau tay nắm lấy bàn tay.
Nước mặn đồng chua
Đất cày lên sỏi đá
Vận dụng thành ngữ
Chung xuất thân,
cảnh ngộ.
Câu thơ sóng đôi
Súng bên súng
Đầu sát bên đầu
Đêm rét chung chăn
Chung nhiệm vụ,
chung lí tưởng
Cùng chia sẻ ngọt bùi
điệp từ, hoán dụ
tri kỉ
đồng chí
Biểu hiện của tình đồng chí
Văn bản
Đồng chí
(Chính Hữu)
I. §äc hiÓu kh¸i qu¸t
II. §äc hiÓu chi tiÕt
1. Đoạn 1:
Cơ sở của tình đồng chí:
2. Đoạn 2:
Nước mặn đồng chua
Đất cày lên sỏi đá
Vận dụng thành ngữ
Chung xuất thân,
cảnh ngộ.
Câu thơ sóng đôi
Súng bên súng
Đầu sát bên đầu
Đêm rét chung chăn
Chung nhiệm vụ,
chung lí tưởng
Cùng chia sẻ ngọt bùi
điệp từ, hoán dụ
tri kỉ
đồng chí
Biểu hiện của tình đồng chí
Ruộng nương ..
Gian nhà ...
Giếng nước gốc đa
mặc kệ.
dứt khoát, quyết tâm, hy sinh
Giếng nước gốc đa
ẩn dụ
(ẩn dụ, nhân hoá)
Thấu hiểu tâm tư tình cảm,
nỗi lòng của nhau
ớn lạnh, sốt run người
áo rách, quần vá, không giày
ngôn ngữ mộc mạc giản dị,
nhớ
người ra lính
nhớ
liệt kê
Miệng cười buốt giá:
Tinh thần lạc quan
Tay nắm lấy bàn tay:
Tình yêu thương
hình ảnh chân thực,
câu thơ sóng đôi đối ứng
Gian khổ,
thiếu thốn
Văn bản
Đồng chí
(Chính Hữu)
I. §äc hiÓu kh¸i qu¸t
II. §äc hiÓu chi tiÕt
1. Đoạn 1:
Cơ sở của tình đồng chí:
2. Đoạn 2:
Nước mặn đồng chua
Đất cày lên sỏi đá
Vận dụng thành ngữ
Chung xuất thân,
cảnh ngộ.
Câu thơ sóng đôi
Súng bên súng
Đầu sát bên đầu
Đêm rét chung chăn
Chung nhiệm vụ,
chung lí tưởng
Cùng chia sẻ ngọt bùi
điệp từ, hoán dụ
tri kỉ
đồng chí
Biểu hiện của tình đồng chí
Ruộng nương ..
Gian nhà ...
Giếng nước gốc đa
mặc kệ.
dứt khoát, quyết tâm, hy sinh
Giếng nước gốc đa
(ẩn dụ, nhân hoá)
Thấu hiểu tâm tư tình cảm,
nỗi lòng của nhau
ớn lạnh, sốt run người
áo rách vai, quần mảnh vá, không giày
câu thơ sóng đôi, liệt kê
nhớ người ra lính
Miệng cười buốt giá:
Tinh thần lạc quan
Tay nắm lấy bàn tay:
Tình yêu thương
hình ảnh chân thực, ngôn ngữ giản dị
Gian khổ,
thiếu thốn
3. Đoạn 3:
Đêm nay rừng hoang sương muối
Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới
Đầu súng trăng treo.
Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới:
Rừng hoang sương muối:
gian khổ, khắc nghiệt
đoàn kết, hiên ngang
Đầu súng:
Trăng treo:
chiến tranh, thực tại, gần, chiến sĩ
hòa bình, lãng mạn, xa, thi sĩ
I. §äc hiÓu kh¸i qu¸t
Văn bản
Đồng chí
(Chính Hữu)
II. §äc hiÓu chi tiÕt
Một vài kỷ niệm nhỏ về bài thơ "Đồng chí"
Theo Chính Hữu kể lại: " Lúc đầu tôi viết là "đầu súng mảnh trăng treo", sau đó bớt đi một chữ: "đầu súng trăng treo ", ngoài hình ảnh bốn chữ này còn có nhịp điệu như nhịp lắc của một cái gì đó lơ lửng chông chênh, trong sự bát ngát. Nó nói lên một cái gì lơ lửng rất xa chứ không phải là buộc chặt, suốt đêm vầng trăng ở bầu trời cao xuống thấp dần và có lúc như treo lơ lửng trên đầu mũi súng"
(Nhà văn nói về tác phẩm, NXBVH, Hà Nội 1994)
Văn bản
Đồng chí
(Chính Hữu)
I. §äc hiÓu kh¸i qu¸t
II. §äc hiÓu chi tiÕt
1. Đoạn 1:
Cơ sở của tình đồng chí:
2. Đoạn 2:
Nước mặn đồng chua
Đất cày lên sỏi đá
Vận dụng thành ngữ
Chung xuất thân,
cảnh ngộ.
Câu thơ sóng đôi
Súng bên súng
Đầu sát bên đầu
Đêm rét chung chăn
Chung nhiệm vụ,
chung lí tưởng
Cùng chia sẻ ngọt bùi
điệp từ, hoán dụ
tri kỉ
đồng chí
Biểu hiện của tình đồng chí
Ruộng nương ..
Gian nhà ...
Giếng nước gốc đa
mặc kệ.
dứt khoát, quyết tâm, hy sinh
(ẩn dụ, nhân hoá)
Thấu hiểu tâm tư tình cảm,
nỗi lòng của nhau
ớn lạnh, sốt run người
áo rách vai , quần mảnh vá, không giày
câu thơ sóng đôi đối ứng, liệt kê
nhớ người ra lính
Miệng cười buốt giá:
Tinh thần lạc quan
Tay nắm lấy bàn tay:
Tình yêu thương
hình ảnh chân thực, ngôn ngữ giản dị
Gian khổ,
thiếu thốn
3. Đoạn 3:
Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới:
Rừng hoang sương muối:
gian khổ, khắc nghiệt
đoàn kết, hiên ngang
Đầu súng:
Trăng treo:
chiến tranh, thực tại, gần, chiến sĩ
hòa bình, lãng mạn, xa, thi sĩ
Bức tranh của tình đồng chí
III. Tæng kÕt
1. Nội dung:
- Ca ngợi tình đồng chí, đồng đội, giản dị,cảm động sâu sắc.
- Hình ảnh anh bộ đội những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp.

Những câu thơ viết về hình ảnh người lính, tình đồng chí, đồng đội thời kì đầu kháng chiến chống Pháp

"Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc
Quân xanh màu áo dữ oai hùng
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm"
(Tây Tiến - Quang Dũng)
" Rách tả tơi đôi giày vạn dặm
Bụi trường chinh phai bạc áo hào hoa"
(Ngày về - Chính Hữu)
Nhấn mạnh vào cái phi thường,
mang đậm cái bi thương.
Văn bản
Đồng chí
(Chính Hữu)
I. §äc hiÓu kh¸i qu¸t
II. §äc hiÓu chi tiÕt
1. Đoạn 1:
Cơ sở của tình đồng chí:
2. Đoạn 2:
Nước mặn đồng chua
Đất cày lên sỏi đá
Vận dụng thành ngữ
Chung xuất thân,
cảnh ngộ.
Câu thơ sóng đôi
Súng bên súng
Đầu sát bên đầu
Đêm rét chung chăn
Chung nhiệm vụ,
chung lí tưởng
Cùng chia sẻ ngọt bùi
(điệp từ, hoán dụ)
tri kỉ
đồng chí
Biểu hiện của tình đồng chí
Ruộng nương ..
Gian nhà ...
Giếng nước gốc đa
mặc kệ.
dứt khoát, quyết tâm
(ẩn dụ, nhân hoá)
Thấu hiểu tâm tư tình cảm,
nỗi lòng của nhau
ớn lạnh, sốt run người
áo rách vai, quần mảnh vá, chân không giày
nhớ người ra lính
Miệng cười buốt giá:
Tinh thần lạc quan
Tay nắm lấy bàn tay:
Tình yêu thương
Gian khổ,
thiếu thốn
3. Đoạn 3:
Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới:
Rừng hoang sương muối:
gian khổ, khắc nghiệt
đoàn kết, hiên ngang
Đầu súng:
Trăng treo:
chiến tranh, thực tại, gần, chiến sĩ
hòa bình, lãng mạn, xa, thi sĩ
Bức tranh của tình đồng chí
III. Tæng kÕt:
1. Nội dung:
- Ca ngợi tình đồng chí, đồng đội, giản dị,cảm động sâu sắc.
- Hình ảnh anh bộ đội những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp.

2. Nghệ thuật: Chi tiết chân thực, hình ảnh gợi cảm và cô đúc, giàu ý nghĩa biểu tượng.
hình ảnh chân thực, ngôn ngữ giản dị
câu thơ sóng đôi đối ứng, liệt kê
Hướng dẫn về nhà
- Đọc diễn cảm bài thơ, học thuộc ghi nhớ
- Viết một đoạn văn nêu cảm nhận về hình ảnh người lính qua bài thơ "Đồng chí".
Soạn: Bài thơ về tiểu đội xe không kính
(Phạm Tiến Duật).
Các thầy cô giáo
và các em học sinh!
Xin chân thành cảm ơn!