Bài 10. Đồng chí

Tiết 46:
Chính Hữu
1- Tác giả, tác phẩm
I- Đọc - Tìm hiểu chung
- Tên thật: Trần Đình Đắc
(1926 - 2007).
a-Tác giả:
- Quê: Can Lộc - Hà Tĩnh.
- Đề tài: người lính và chiến tranh.
- Thơ cảm xúc dồn nén, ngôn ngữ và hình ảnh thơ chọn lọc, hàm súc.
- Là nhà thơ - chiến sĩ.
- Tập thơ tiêu biểu: "Đầu súng trăng treo".
- Hoàn cảnh sáng tác: đầu năm 1948, thời kỳ đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp.
b- Tác phẩm:
- Là tác phẩm tiêu biểu viết về người lính Cách mạng (1946 - 1954).
2- Đọc - Tìm hiểu thể thơ
a- Đọc: Chậm, tình cảm.
1- Tác giả, tác phẩm
Đêm nay rừng hoang sương muối
Đứng cạnh bên nhau chờ giăc tới
Đầu súng trăng treo.
Ruộng nương anh gửi bạn thân cày
Gian nhà không mặc kệ gió lung lay
Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính.
Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh
Sốt run người vừng trán ướt mồ hôi.
Aó anh rách vai
Quần tôi có vài mảnh vá
Miệng cười buốt giá
Chân không giày
Thương nhau tay nắm lấy bàn tay.
Quê hương anh nước mặn, đồng chua
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá.
Anh với tôi đôi người xa lạ
Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau,
Súng bên súng, đầu sát bên đầu,
Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ.
Đồng chí !
2- Đọc - Tìm hiểu thể thơ
a- Đọc: Chậm, tình cảm.
b- Thể thơ: Tự do (giàu nhạc điệu).
1- Tác giả, tác phẩm
3- Bố cục - Chủ đề
a- Bố cục: 3 phần:
- Phần 1: Bảy câu thơ đầu: Cội nguồn của tình đồng chí.
- Phần 2: Mười câu thơ tiếp theo: Những biểu hiện của tình đồng chí và sức mạnh của tình cảm ấy ở người lính.
- Phần 3: Ba câu thơ cuối: Bức tranh đẹp về tình đồng chí, đồng đội của người lính.
b- Chủ đề: Tình đồng chí.
II- Phân tích văn bản
1- Cội nguồn của tình đồng chí.
- Tình đồng chí, đồng đội bắt nguồn sâu xa từ sự tương đồng cảnh ngộ xuất thân.
"Quê hương anh nước mặn đồng chua
Làng tôi nghèo đất cày trên sỏi đá".
I- Đọc - Tìm hiểu chung
II- Phân tích văn bản
1- Cội nguồn của tình đồng chí.
- Tình đồng chí, đồng đội bắt nguồn sâu xa từ sự tương đồng cảnh ngộ xuất thân.
"Quê hương anh nước mặn đồng chua
Làng tôi nghèo đất cày trên sỏi đá".
+ Thành ngữ gợi tả cụ thể cảnh nghèo khó của người nông dân.
? Đồng cảnh.
I- Đọc - Tìm hiểu chung
"Quê hương anh nước mặn đồng chua
Làng tôi nghèo đất cày trên sỏi đá
Anh với tôi đôi người xa lạ
Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau".
? Xa lạ - quen nhau.
"Súng bên súng đầu sát bên đầu".
+ Nghệ thuật: Điệp từ.
II- Phân tích văn bản
1- Cội nguồn của tình đồng chí.
? Đồng cảnh.
- Tình đồng chí được nảy sinh từ sự cùng chung lý tưởng, chung nhiệm vụ.
? Đồng ngũ.
- Tình đồng chí, đồng đội bắt nguồn sâu xa từ sự tương đồng cảnh ngộ xuất thân.
I- Đọc - Tìm hiểu chung
"Quê hương anh nước mặn đồng chua
Làng tôi nghèo đất cày trên sỏi đá
Anh với tôi đôi người xa lạ
Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau
Súng bên súng đầu sát bên đầu
Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ".
II- Phân tích văn bản
1- Cội nguồn của tình đồng chí.
? Đồng cảnh.
- Tình đồng chí được nảy sinh từ sự cùng chung lý tưởng, chung nhiệm vụ.
? Đồng ngũ.
- Tình đồng chí, đồng đội bắt nguồn sâu xa từ sự tương đồng cảnh ngộ xuất thân.
- Tình đồng chí, đồng đội nảy nở và thành bền chặt trong sự chia sẻ gian lao.
? Đồng cảm.
I- Đọc - Tìm hiểu chung
Đồng cảnh - đồng ngũ - đồng cảm
Đồng
chí
Xa lạ - quen nhau - tri kỉ
"Quê hương anh nước mặn đồng chua
Làng tôi nghèo đất cày trên sỏi đá
Anh với tôi đôi người xa lạ
Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau
Súng bên súng đầu sát bên đầu
Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ
Đồng chí ! ".
? Lời khẳng định tiếng gọi thiêng liêng.
II- Phân tích văn bản
1- Cội nguồn của tình đồng chí.
2- Những biểu hiện của tình đồng chí và sức mạnh của tình cảm ấy ở người lính.
- Là sự thấu hiểu, cảm thông sâu xa những tâm tư, nỗi lòng của nhau.
+ Mặc kệ: "không hề vô tình".
+ Giếng nước gốc đa, nhớ người ra lính.
Nghệ thuật: Hoán dụ, nhân hóa.
? Tình cảm tha thiết với quê hương.
I- Đọc - Tìm hiểu chung
II- Phân tích văn bản
1- Cội nguồn của tình đồng chí.
2- Những biểu hiện của tình đồng chí và sức mạnh của tình cảm ấy ở người lính.
- Là sự thấu hiểu, cảm thông sâu xa những tâm tư, nỗi lòng của nhau.
- Cùng nhau chia sẻ những gian lao của cuộc đời người lính.
+ Cùng chịu đựng những cơn sốt rét rừng hành hạ.
+ Cùng chung những thiếu thốn, khó khăn.
I- Đọc - Tìm hiểu chung
áo anh - rách vai
Quần tôi - vài mảnh vá
Miệng cười - buốt giá
Chân - không giày
- Nghệ thuật:
+ Sóng đôi, đối ứng.
+ Liệt kê.
+ Câu thơ ngắn gọn.
+ Từ ngữ mộc mạc, giản dị.
? Hình ảnh chân thực, thể hiện sự gắn bó đồng cảm sâu sắc.
? Thương yêu, an ủi... làm nên sức mạnh của tình đồng chí.
"Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh
Sốt run người vừng trán ướt mồ hôi.
Aó anh rách vai
Quần tôi có vài mảnh vá
Miệng cười buốt giá
Chân không giày
Thương nhau tay nắm lấy bàn tay".
Đồng chí
Thấu hiểu cảm thông
Đồng cam cộng khổ
Thương yêu, an ủi
II- Phân tích văn bản
1- Cội nguồn của tình đồng chí.
2- Những biểu hiện của tình đồng chí và sức mạnh của tình cảm ấy ở người lính.
3- Bức tranh đẹp về tình đồng chí, đồng đội.
I- Đọc - Tìm hiểu chung
"Đầu súng trăng treo"
II- Phân tích văn bản
1- Cội nguồn của tình đồng chí.
2- Những biểu hiện của tình đồng chí và sức mạnh của tình cảm ấy ở người lính.
3- Bức tranh đẹp về tình đồng chí, đồng đội.
"Đầu súng trăng treo".
? Biểu tượng của thơ ca cách mạng Việt Nam.
I- Đọc - Tìm hiểu chung
II- Tổng kết
1- Nội dung.
Nội dung chính của bài thơ "Đồng chí" là gì ?
A. Những thiếu thốn, gian khổ của người lình thời kì đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp.
B. Hình tượng người lính cách mạng và tình đồng chí, đồng đội gắn bó keo sơn của họ.
C. Vẻ đẹp hiên ngang, dũng cảm của người lính lái xe Trường Sơn.
D. Ca ngợi vẻ đẹp bình dị, và phẩm chất anh hùng của những thanh niên xung phong.

Nội
dung
II- Tổng kết
1- Nội dung.
2- Nghệ thuật.
A. Hình ảnh thơ tráng lệ, giàu màu sắc lãng mạn.
B. Ngôn ngữ và giọng điệu giàu tính khẩu ngữ, tự nhiên, khỏe khoắn.
C. Hình ảnh, ngôn ngữ giản dị, chân thức và giàu sức biểu cảm.
D. Giọng điệu tâm tình, tự nhiên, mang âm hưởng của lời ru.

Nghệ
thuật
Dòng nào sau đây nêu đúng đặc sắc nghệ thuật của bài thơ "Đồng chí" ?
1
2
3
Chia sẻ tâm tình
Kéo pháo vào trận địa
Niềm vui chiến thắng
Về nhà
? 1- Viết một đoạn văn trình bày cảm nhận của em về đoạn cuối bài thơ "Đồng chí" (Từ đêm nay. . . trăng treo).
? 2- Tìm hiểu tác giả Phạm Tiến Duật.
? 3- Sưu tầm một số bài thơ viết về Trường Sơn của nhà thơ.
? 4- Phân tích hình ảnh người lính lái xe Trường Sơn trong "Bài thơ về Tiểu đội xe không kính".
? 5- So sánh hình ảnh người lính ở bài thơ này với bài "Đồng chí".