Bài 10. Đồng chí

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY
CÔ VỀ LỚP DỰ GIỜ .
Tiết 46: ĐỒNG CHÍ
Chính Hữu
Đồng chí
Chính Hữu (1926)

I/Tìm hiểu chung:


Em hãy giới thiệu vài về tác giả?
Hoàn cảnh ra đời của bài thơ?
I- Tìm hiểu chung:
1/Tác giả- Tác phẩm
- Là một nhà thơ quân đội.
- Thơ của ông chủ yếu viết về người lính.
a/+ Tác giả
b/ Tác phẩm
- Sáng tác đầu năm 1948, sau khi tác giả vừa cùng đồng đội tham gia chiến dịch Việt Bắc Thu Đông năm 1947.
Được in trong tác phẩm “Đầu súng trăng treo”
c/ Thể thơ: Thơ tự do.
Đồng chí!
Quê hương anh nước mặn đồng chua.
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá.
Anh với tôi đôi người xa lạ.
Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau.
Súng bên súng đầu sát bên đầu
Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ.
Đồng chí!.
Ruộng nương anh gởi bạn thân cày.
Gian nhà không mặc kệ gió lung lay.
Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính.
Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh.
Sốt run người vừng trán ướt mồ hôi.
Áo anh rách vai.
Quần tôi có vài mảnh vá. Đêm nay rừng hoang sương muối.
Miệng cười buốt giá. Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới.
Chân không giày. Đầu súng trăng treo.
Thương nhau tay nắm lấy bàn tay.


Tìm bố cục của bài thơ?
Nêu nội dung chính mỗi phần?
2- Đọc – Tìm hiểu chú thích

a/Đọc- Tìm hiểu chú thích
b/Bố cục 3 phần
Đồng chí
7 câu thơ đầu
10 câu tiếp
3 câu cuối
II- Đọc - Hiểu văn bản.
1- Cơ sở hình thành tình đồng chí của người lính.

Mở đầu bài thơ tác giả giới thiệu quê hương của các anh như thế nào?
Em có nhận xét gì về cách giới thiệu đó?
Cảm nhận của em về quê hương của các anh?
Quê hương anh nước mặn đồng chua
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá
- Giới thiệu như một lời trò chuyện tâm tình .
- Thành ngữ “nước mặn đồng chua”.
- Quê hương xa cách nhau, mỗi người một nơi. Người ở miền chiêm trũng ven biển “nước mặn, đồng chua”, quanh năm úng lụt; người ở vùng đồi núi sỏi đá bạc màu, quanh năm đổi bát mồ hôi lấy bát cơm. Vậy là các anh đều xuất thân từ những vùng quê nghèo, lam lũ, vất vả.
Tóm lại giữa các anh có sự tương đồng về hoàn cảnh xuất thân.
II- Đọc - Hiểu văn bản.
1- Cơ sở hình thành tình đồng chí của người lính.
* Vì sao từ những người xa lạ ở khắp mọi miền của Tổ quốc ,họ lại trở nên thân thiết?
Họ cùng chung 1 mục đích, 1 lí tưởng chiến đấu vì nền độc lập của Tổ quốc.
* Sự gắn bó, hoà hợp giữa những người đồng đội được thể hiện rõ trong câu thơ nào? Em hiểu gì về tình cảm ấy?
II- Đọc - Hiểu văn bản.
1- Cơ sở hình thành tình đồng chí của người lính.
“Súng bên súng, đầu sát bên đầu
Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ”
II- Đọc - Hiểu văn bản.
1- Cơ sở hình thành tình đồng chí của người lính.
Vì cùng chung một mục đích, một lí tưởng nên họ luôn kề vai sát cánh bên nhau trong chiến đấu, gian khổ, hiểm nguy. Đêm đắp chung chăn cùng tâm sự vui buồn, các anh đã nhanh chóng trở thành những người bạn tri kỉ ngọt bùi chia sẻ, sống chết có nhau.
* Vậy cơ sở hình thành của tình đồng chí là gì?
II- Đọc - Hiểu văn bản.
1- Cơ sở hình thành tình đồng chí của người lính.
Sự tương đồng về hoàn cảnh xuất thân (cùng giai cấp).
- Cùng chung mục đích lí tưởng chiến đấu.
- Sự chia sẻ buồn vui, thiếu thốn trong sinh hoạt
* Câu thơ thứ 7, có gì đặc biệt? Em cảm nhận được gì về vai trò và vẻ đẹp của nó?
II- Đọc - Hiểu văn bản.
1- Cơ sở hình thành tình đồng chí của người lính.


Câu thơ chỉ có 1 từ, 2 tiếng, với dấu chấm than như một nốt nhấn.

Đây là câu thơ quan trọng nhất của bài. Nó được lấy làm nhan đề của bài thơ. Nó gắn kết 2 đoạn thơ, khép mở 2 ý cơ bản: những cơ sở của tình đồng chí và những biểu hiện của tình đồng chí.
II- Đọc - Hiểu văn bản.
2- Những biểu hiện của tình đồng chí đồng đội:
* Là những người bạn tri kỉ.Điều này thể hiện qua câu thơ nào? Họ hiểu gì về nỗi lòng của nhau?.
“Ruộng nương anh gửi bạn thân cày
Gian nhà không mặc kệ gió lung lay
Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính.”
- Các anh hiểu người bạn của mình, yêu tha thiết những thửa ruộng, mảnh vườn với mái tranh nghèo. Nay nghe theo tiếng gọi của tổ quốc, của Cụ Hồ các anh đã sẵn sàng gửi lại bạn thân cày những gì mà họ yêu quí nhất để ra đi giết giặc cứu nước. Các anh đã hi sinh hạnh phúc cá nhân vì hạnh phúc của cả dân tộc.
* Qua những câu thơ trên, nêu cảm nhận của em về tình đồng chí?
II- Đọc - Hiểu văn bản.
2- Những biểu hiện của tình đồng chí,đồng đội

Tình đồng chí là sự cảm thông sâu xa, tâm tư nỗi lòng của nhau.

II- Đọc - Hiểu văn bản.
2- Những biểu hiện của tình đồng chí,đồng đội:
* Cảm nhận của em về câu thơ:
“Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính”?
Nhà thơ đã dùng những hình ảnh quen thuộc và tiêu biểu của mọi làng quê Việt Nam: cây đa, giếng nước, sân đình như biểu tượng của quê hương. Giếng nước, gốc đa không chỉ là cảnh vật mà còn là làng quê, là dân làng, là cha mẹ, vợ con, là những người yêu dấu. Cảnh vật ở đây được nhân hoá, như có linh hồn hướng theo người lính.
* Trong 6 câu thơ tiếp theo, Em cảm nhận được gì về cuộc sống và tinh thần của các anh ?
II- Đọc - Hiểu văn bản.
2- Những biểu hiện của tình đồng chí đồng đội:
- Những câu thơ sóng đôi (câu 13-14, 15-16)
- Tả thực.
- Các anh phải chịu đựng những cơn sốt rét ác tính và gian khổ thiếu thốn vô cùng mà các anh vẫn vui vẻ tin tưởng, “miệng cười buốt giá”. Nụ cười của các anh vẫn bừng sáng lên trong giá rét thấu xương, trong những bộ quần áo vá, với những đôi chân trần tê dại.
* Vậy 6 câu thơ này đã đề cập đến biểu hiện gì của tình đồng chí?
II- Đọc - Hiểu văn bản.
2- Những biểu hiện của tình đồng chí,đồng đội
-
Cùng chia sẻ những gian lao, thiếu thốn trong đời người lính.
* Tình đồng chí ấm áp, chân thành được biểu hiện rõ nhất qua câu thơ nào? Em cảm nhận được gì về tình cảm ấy?

Thương nhau tay nắm lấy bàn tay”
Câu thơ vừa nói lên tình cảm gắn bó sâu nặng giữa những người lính vừa gián tiếp thể hiện sức mạnh của tình cảm ấy. Bao thiếu thốn vật chất đã bị đẩy lùi trước tình yêu thương sâu sắc, chân thành của đồng đội. Nhờ cái bàn tay nắm chặt ấy mà người lính như được tiếp thêm sức mạnh vượt qua mọi gian khó.
* Câu thơ giúp em cảm nhận được gì về biểu hiện của tình đồng chí?
II- Đọc - Hiểu văn bản.
2- Những biểu hiện của tình đồng chí,đồng đội.
Tình yêu thương, tinh thần đoàn kết.
Vậy qua phân tích trên biểu hiện của tình đồng chí đồng đội được thể hiện là:

Tình đồng chí là sự cảm thông sâu xa, tâm tư nỗi lòng của nhau.
Cùng chia sẻ những gian lao, thiếu thốn trong đời người lính.
Tình yêu thương, tinh thần đoàn kết.
II- Đọc - Hiểu văn bản.
3 Biểu tượng của tình đồng chí ,đồng đội:
* Hãy nêu cảm nhận của em về vẻ đẹp của 3 câu thơ cuối?Chú ý về nghệ thuật và nội dung (Học sinh thảo luận+kết hợp kĩ thuật động não) giáo viên phát phiếu học tập theo nhóm mỗi thành viên ghi ý kiến của mình vào phiếu học tập, không được trùng lặp ý của mỗi thành viên trong nhóm mình.
- Nghệ thuật Bút pháp hiện thực kết hợp với lãng mạn.
- Nội dung: Đây là một bức tranh đẹp về tình đồng chí. Trong cái rét thấu xương của rừng hoang, sương muối, những người lính áo rách vai, quần vá, chân không giày bồng súng đợi giặc dưới chiến hào. Họ nhìn lên, bỗng phát hiện vầng trăng như treo trên đầu ngọn súng.
II- Đọc - Hiểu văn bản.
3-Biểu tượng tình đồng chí-đồng đội
- Đó là một liên tưởng thật thú vị. Câu thơ như một tiếng reo vui chứa đựng bao ý nghĩa. Súng và trăng là gần và xa, thực tại và mộng mơ, chất chiến đấu và chất trữ tình. Chiến sĩ và thi sĩ. Súng và trăng là biểu tượng sóng đôi của dân tộc Việt Nam dũng cảm, hào hoa. Đồng thời nó cũng thể hiện rõ nét tư thế chủ động, tin tưởng và tâm hồn yêu đời của anh bộ đội Cụ Hồ.
Tóm lại:
Ba hình ảnh:Người lính – Khẩu súng – vầng trăng gắn kết với nhau trở thành biểu tượng cao đẹp của tình đồng chí.
Tinh thần lạc quan yêu cuộc sống,yêu thiên nhiên của người lính cách mạng trong giờ phút chiến đấu gian khổ nhất.
II- Đọc - Hiểu văn bản.
3-Biểu tượng tình đồng chí- đồng đội


Qua bài học này em hãy nêu vài nét về giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ?
III/ Tổng kết
. Ghi nhớ :sgk/131
Tiết 46: ĐỒNG CHÍ
Chính hữu
I/ Tìm hiểu chung
1/Tác giả - Tác phẩm
a/ Tác giả:
b/Tác phẩm
2/ Đọc – Bố cục
II/Đọc – Hiểu văn bản:
1/ Cơ sở hình thành tình đồng chí:
2/Biểu hiện của tình đồng chí, đồng đôi
3/ Biểu tượng tình đồng chí –đồng đội
III/ Tổng kết:
Ghi nhớ sgk/ 131
IV/ Luyện tập:


IV- Luyện tập
1- Bài thơ “Đồng chí” ra đời vào thời kỳ nào?
A. Trong kháng chiến chống Pháp.
B. Trước cách mạng Tháng tám.
C. Trong kháng chiến chống Mỹ.
D. Sau đại thắng mùa xuân năm 1975.
2- Nhận định nào nói đúng nghĩa gốc của từ “đồng chí”?
A. Là những người cùng một nòi giống.
B. Là những người sống cùng một thời đại.
C. Là những người cùng một chí hướng chính trị.
D. Là những người cùng theo một tôn giáo.
3- Từ “Đồng chí!” được tách thành một câu thơ riêng, điều đó có ý nghĩa gì?
A. Là sự phát hiện, lời khẳng định tình cảm của những người lính
trong 6 câu thơ đầu.
B. Nâng cao ý thơ của đoạn trước và mở ra ý thơ của đoạn sau.
C. Tạo nên sự độc đáo trong giọng điệu cho bài thơ.
D. Cả A, B, C đều đúng.