Bài 10. Đồng chí

Chúc mừng quý thầy cô giáo
về dự giờ Ngữ văn lớp 9
1. Tác giả
Chính Hữu tên khai sinh là Trần Đình Đắc , sinh năm 1926 mất 2007, quê ở huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh.
Năm 1946 ông tham gia trung đoàn thủ đô và hoạt động trong quân đội suốt hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ.
Chính Hữu làm thơ từ năm 1947 và hầu như chỉ viết về người lính và chiến tranh. Tập “ Đầu súng trăng treo” là tác phẩm chính của ông.
Thơ Chính Hữu thường có cảm xúc dồn nén, ngôn ngữ và hình ảnh chọn lọc, hàm súc.
Ông được nhà nước trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật năm 2000.
2. Tác phẩm
Bài thơ Đồng chí được sáng tác vào đầu năm 1948 sau khi tác giả cùng đồng đội tham gia chiến đấu trong chiến dịch Việt Bắc.
Bài thơ là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất viết về người lính cách mạng của văn học thời kháng chiến chống Pháp (1946-1954)
Bài thơ trích trong tập “Đầu súng trăng treo”
ĐỒNG CHÍ (Chính Hữu)
Quê hương anh nước mặn, đồng chua
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá . Anh với tôi đôi người xa lạ Từ phương trời chẳng hẹn quen nhau. Súng bên súng, đầu sát bên đầu , Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ.
Đồng chí !

Ruộng nương anh gửi bạn thân cày
Gian nhà không, mặc kệ gió lung lay
Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính.
Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh
Sốt run người vừng trán ướt mồ hôi.
Áo anh rách vai
Quần tôi có vài mảnh vá
Miệng cười buốt giá
Chân không giày
Thương nhau tay nắm lấy bàn tay.

Đêm nay rừng hoang sương muối
Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới
Đầu súng trăng treo.
Sự lí giải về cơ sở hình thành
tình đồng chí
Những biểu hiện của tình đồng chí
Hình ảnh đẹp về tình đồng chí và anh bộ đội cụ Hồ
- Tình đồng chí được hỡnh th�nh t? nh?ng co s? chung n�o ? nh?ng ngu?i lớnh th?i khỏng chi?n ch?ng Phỏp?
Tình đồng chí du?c hỡnh th�nh từ sự tương đồng về cảnh ngộ xuất thân nghèo khó
Quê hương anh nước mặn đồng chua
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá
Súng bên súng, đầu sát bên đầu

từ sự cùng chung nhiệm vụ ,lyự tửụỷng vaứ sát cánh bên nhau trong chiến đấu.
(Thành ngữ, hình ảnh sóng đôi )
(Hình ảnh liên tưởng sóng đôi )
Tửứ trong sự chan hòa, chia sẻ mọi gian lao cũng như niềm vui, đó là mối tình tri kỉ
Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ
- Câu thơ thứ 7 thật đặc biệt với hai tiếng đồng chí được xem như một nốt nhấn.
- Nó vang lên như một phát hiện, một lời khẳng định , một tiếng gọi ấm áp của tình đồng chí mới mẻ, thiêng liêng.
- Lại như một cái bản lề gắn kết hai đoạn của bài thơ.
Đồng chí
Hãy tìm những chi tiết, hình ảnh cụ thể v� phõn tớch d? th?y nh?ng bi?u hi?n c?m d?ng c?a tỡnh d?ng chớ?
Ruộng nương anh gửi bạn thân cày
Gian nhà không mặc kệ gió lung lay
Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính


Anh bộ đội xuất thân từ nông dân, gắn bó với mảnh ruộng,
làng quê xiết bao! Nhưng các anh đã "mặc kệ" tất cả để mà
nhẹ lòng ra đi. "Mặc kệ" nói lên được thái độ dứt khoát mạnh
mẽ có dáng dấp của "trượng phu".
Núi v?y nhưng các anh không hoàn toàn vô tình v?i nơi chôn
rau cắt rốn của mình.Các anh nhớ về quê hương và cũng cảm
nhận thấy "Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính".
Nỗi nhớ quê hương chỉ có thể nén chặt trong lòng.
Cùng s? chia bi�t bao gian khỉ, thi�u th�n ,hiểm nguy.
Anh v?i tơi biết từng con ?n l?nh
Sốt run ngu?i v?ng tr�n u?t m? hơi
�o anh r�ch vai
Qu�n t�i c� v�i m�nh v�
MiƯng c��i bu�t gi�
Ch�n kh�ng gi�y

Gian lao thiếu thốn càng làm nổi bật vẻ đẹp của anh bộ đội: mi?ng v?n n? nụ cười lạc quan (miệng cười buốt giá)



“Thương nhau tay nắm lấy bàn tay”...

Những lời thơ bình dị, tự nhiên
. Nh÷ng ng­êi lÝnh ®· sèng vµ chiÕn ®Êu
bªn nhau, cïng nhau chia sÎ nh÷ng khã kh¨n trong cuéc sèng.
ChÝnh H÷u ®· t©m sù trong “Mét vµi kØ niÖm nhá vÒ bµi th¬ §ång chÝ”: “Suèt c¶ cuéc chiÕn ®Êu chØ cã mçi mét chç dùa
d­êng nh­ lµ duy nhÊt ®Ó tån t¹i, ®Ó chiÕn ®Êu lµ t×nh
®ång chÝ, ®ång ®éi, do ®ã c¸c anh ®· hÕt lßng ®Ó
sèng bªn nhau, chia sÎ víi nhau tÊt c¶ t×nh c¶m của mình.
Cái bắt
Tay giản dị thoi mà như nói lên tất cả tình cảm của họ .
Bắt tay nhau để tiếp sức cho nhau vượt qua gian khổ chiến
đấu và chiến thắng.
Quả là đáng quý biết bao!
Đêm nay rừng hoang sương muối
Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới
Đầu súng trăng treo
Hình ảnh rất đặc sắc. Đây là bức tranh đẹp về tình
đồng chí,đồng đội của người lính
- Trong b?c tranh trờn, n?i b?t gi?a c?nh r?ng dờm
giỏ rột l� ba hỡnh ?nh g?n k?t v?i nhau: ngu?i lớnh, kh?u sỳng v�
v?ng trang
- Trong c?nh r?ng hoang suong suong mu?i, nh?ng
ngu?i lớnh ụm sỳng ch? gi?c. Tình đồng chí đã sưởi ấm, tiếp thêm
sức mạnh cho họ ,đã giúp họ vượt lên trên tất cả những
khắc nghiệt của thời tiết và mọi gian khổ thiếu thốn
Đầu súng trăng treo
Bài thơ kết thúc bằng hình ảnh gụùi lieõn tửụỷng,
là biểu tượng đẹp về cuộc đời người chiến si.
Súng và trăng là gần và xa
thực tại và mơ mộng,
chất chiến đấu và chất trữ tình,
chiến si và thi si.
Đó là các mặt bổ sung cho nhau, hài hòa với nhau
của cuộc đời người lính cách mạng.

Chính Hữu đã từng nói ấn tượng và suy nghĩ của mình :
"Đầu súng trăng treo", ngoài hình ảnh, bốn chữ này còn
có nhịp điệu như nhịp lắc của một cái gì lơ lửng chông
chênh, trong sự bát ngát. Nó nói lên một cái gì lư lửng
ở rất xa chứ không phải là buộc chặt. Suốt đêm vầng trăng
ở bầu trời cao xuống thấp dần và có lúc như treo lơ lửng
trên đầu mũi súng. Những đêm phục kích chờ giặc, vầng
trăng đối với chúng tôi như một người bạn; rừng hoang
sương muối là một khung cảnh thật.
1.Nội dung:
Tình đồng chí của những người lính:
Dựa trên cơ sở cùng cảnh ngộ và lý tưởng chiến đấu
Được thể hiện tự nhiên, bình dị mà sâu sắc
Góp phần tạo nên sức mạnh và vẻ đẹp tinh thần của người lính CM
2.Nghệ thuật:
Chi tiết, hình ảnh, ngôn ngữ giản dị, chân thực, giàu sức biểu cảm.
Bút pháp tả thực, kết hợp lãng mạn.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

Học thuộc lòng bài thơ, nắm bố cục.
Phân tích 3 ý theo bài giảng:
cơ sở hình thành tình đồng chí,
biểu hiện tình đồng chí,
hình ảnh đẹp về tình đồng chí.
Bài mới: soạn bài: “Bài thơ về tiểu đội xe không kính”:
- Đọc bài thơ, chú thích
- Tìm hiểu tác giả và hoàn cảnh sáng tác bài thơ.
- Phân tích vể đẹp của người lính trong thời kì chống Mỹ qua phần gợi ý SGK
- Đọc ghi nhớ
TIẾT HỌC ĐẾN ĐÂY LÀ HẾT
Thân ái chào các thầy cô và các em