Bài 10. Đồng chí

Tiết 46 – Văn bản
ĐỒNG CHÍ
Chính Hữu -
a. Tác giả: Chính Hữu
Tên thật là Trần Đình Đắc, quê ở huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh.
- Năm 1946, ông gia nhập Trung đoàn Thủ đô và hoạt động trong quân đội suốt hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ.
- Ông bắt đầu làm thơ năm 1947, thơ ông hầu như chỉ viết về người lính và chiến tranh.
- Ông được nhà nước trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật năm 2000.
(1926 - 2007)
1. Tác giả- Tác phẩm
I. Đọc – Tìm hiểu chung
1.Tác giả - tác phẩm:
a.Tác giả:
- Bài thơ “Đồng chí” ra đời năm 1948 - những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp gian khổ - sau khi nhà thơ cùng đồng đội của mình tham gia chiến dịch Việt Bắc (thu đông 1947).
- “Đồng chí ” là một trong những bài thơ tiêu biểu nhất viết về người lính chống Pháp (được in trong tập “Đầu súng trăng treo ”).
b.Tác phẩm:
- Chính Hữu có 3 tập thơ chính:
+ Đầu súng trăng treo (1966)
+ Thơ Chính Hữu (1977)
+ Tuyển tập Chính Hữu (1988)

I. Đọc – Tìm hiểu chung
1. Tác giả - tác phẩm:
a.Tác giả:
b.Tác phẩm:
I. Đọc – Tìm hiểu chung
c. Từ khó: SGK
2. Bố cục:
Gồm 3 phần:
- 7 câu thơ đầu: Lý giải cơ sở hình thành tình đồng chí, đồng đội.
- 10 câu tiếp: Biểu hiện và sức mạnh của tình đồng chí, đồng đội
- 3 câu cuối: Hình ảnh và biểu tượng về người lính
3. Thể loại – Phương thức biểu đạt.

- Thể loại : Thơ tự do – theo mạch cảm xúc

- Phương thức biểu đạt : Tự sự + miêu tả + biểu cảm .
Quê hương anh nước mặn, đồng chua
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá.
Anh với tôi đôi người xa lạ
Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau,
Súng bên súng, đầu sát bên đầu,
Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ.
Đồng chí !
II. Phân tích:
1. Cơ sở hình thành tình đồng chí
Tình đồng chí được hình thành trên cơ sở nào?
Làng quê nghèo khổ,
Nông dân, lam lũ
1. Cơ sở hình thành tình đồng chí:
Làng tôi nghèo
Đất cày lên sỏi đá

Họ cùng chung nguồn gốc xuất thân :
Cùng từ các làng quê Việt Nam,
cùng chung giai cấp, cùng chung cảnh ngộ.
(câu thơ sóng đôi
hình ảnh chân thực)
II. Phân tích:
Quê hương anh nước mặn đồng chua
(Thành ngữ)
Anh
cùng chung nhiệm vụ,
cùng chung suy nghĩ,
Tôi
xa lạ
quen nhau
tri kỉ
súng bên súng
đầu sát bên đầu
đêm rét chung chăn
cùng chia sẻ những khó khăn, gian khổ
1. Cơ sở hình thành tình đồng chí:
II. Phân tích:
(Với)
Đồng chí
 cùng chí hướng, lý tưởng
Tình “Đồng chí” được thanh lọc qua nhiều cung bậc tình cảm khác nhau từ thấp đến cao => tinh khiết, thiêng liêng cao cả.
1. Cơ sở hình thành tình đồng chí:
II. Phân tích:
Cùng nguồn gốc xuất thân.
Cùng giai cấp
Cùng cảnh ngộ.
Cùng chung nhiệm vụ.
Cùng suy nghĩ.
Cùng chí hướng, lý tưởng.
Đặc biệt tình “Đồng chí” hình thành, xây dựng trên nhiều cung bậc tình cảm khác nhau từ thấp đến cao
II. Phân tích:
2. Những biểu hiện đẹp và sức mạnh của tình đồng chí:
Ruộng nương anh gửi bạn thân cày
Gian nhà không mặc kệ gió lung lay
Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính.
Anh với tôi, biết từng cơn ớn lanh.
Sốt run người, vầng trán ướt mồ hôi.
Aó anh rách vai
Quần tôi có vài mảnh vá
Miệng cười buốt giá
Chân không dày
Thương nhau tay nắm lấy bàn tay.
Tình đồng chí có những biểu hiện như thế nào trong cuộc sống và chiến đấu?
II. Phân tích:
3. Hình ảnh, biểu tượng của những người lính:
Đầu súng trăng treo
Biểu tượng người lính được tác giả khắc họa như thế nào?
súng
trăng
><
Chiến tranh
Thực tại
Chiến sỹ
Mơ mộng
Thi sỹ
Thực tại khốc liệt, tương lai hòa bình, chiến đấu để bảo vệ hòa bình.
Tâm hồn thi sỹ trong con người chiến sỹ=> Tâm hồn lãng mạn của người lính
Bức tranh đẹp
Hòa bình
Nội dung
Cơ sở của tình đồng chí
Biểu hiện và sức mạnh của tình đồng chí
Hình ảnh biểu tượng về người lính
Chung nguồn gốc xuất thân, chung mục đích, lý tưởng.
Cùng chia sẻ tâm tư, tình cảm, những khó khăn, thiếu thốn. Truyền cho nhau tình thương yêu và sức mạnh để vượt qua gian khổ.
Tư thế hiên ngang chủ động trong chiến đấu. Tâm hồn thi sĩ trong con người chiến sĩ.
Nghệ thuật
Các chi tiết, hình ảnh, ngôn ngữ giản dị, chân thực, cô đọng giàu sức biểu cảm.
- nhiều phép tu từ ẩn dụ, hoán dụ đặc sắc, giọng điệu vui vẻ, khỏe khoắn.
III. Tổng kết
III. Luyện tập
Câu 1: Đồng chí là gì?

A. Là những người cùng một nòi giống.

B. Là những người sống cùng một thời đại.

C. Là những người cùng chung chí hướng, lí tưởng.

D. Là những người cùng chung một tôn giáo.
Câu 2: “Đồng chí” được tách thành một câu riêng để:

A. Sự phát hiện lời khẳng định tình cảm của người lính trong 6 câu thơ đầu.

B. Nâng cao ý thơ của đoạn trước và mở ra ý thơ của đoạn sau.

C. Tạo nên sự độc đáo trong giọng điệu bài thơ.

D. Cả ba đáp án A, B, C đều đúng.
IV. Luyện tập:
Câu 3. Vì sao tác giả lại đặt tên cho bài thơ về tình đồng đội của những người lính là “Đồng chí ” ?
-> “Đồng chí ” cùng chung lí tưởng, chí hướng. Đây là cách xưng hô của những người cùng trong một đoàn thể cách mạng. Tình đồng chí là bản chất cách mạng của tình đồng đội và thể hiện sâu sắc tình đồng đội.
III. Luyện tập
- Về học thuộc bài thơ, hiểu nội dung - NT

- Làm bài tập :

Qua bài thơ, em có cảm nhận gì về hình ảnh anh bộ đội thời kì chống Pháp ?
V. Củng cố - Dặn dò:
Kính chào quý thầy cô! Chúc các em học tốt !