Bài 10. Biến trở - Điện trở dùng trong kĩ thuật

KIỂM TRA BÀI CŨ
1, Điện trở của dây dẫn phụ thuộc vào các yếu tố nào? Ghi công thức tính điện trở
Tiết 10:
BIẾN TRỞ - ĐIỆN TRỞ DÙNG TRONG KĨ THUẬT
I. BIẾN TRỞ
1, Tìm hiểu cấu tạo hoạt động của biến trở
C1: Quan sát ảnh chụp hình 10.1( hoặc biến trở thật) để nhận dạng các loại biến trở.
a) Biến trở con chạy
b) Biến trở tay quay
Nhận dạng
Có các loại biến trở: biến trở con chạy, biến trở tay quay, biến trở than.
c) Biến trở than
Tiết 10:
BIẾN TRỞ - ĐIỆN TRỞ DÙNG TRONG KĨ THUẬT
I. BIẾN TRỞ
1, Tìm hiểu cấu tạo hoạt động của biến trở
C2: Nếu mắc hai đầu A,B của cuộn dây này nối tiếp vào mạch điện thì khi dịch chuyển con chạy C, biến trở có tác dụng làm thay đổi điện trở không ? Vì sao ?
Trả lời: Không có tác dụng làm thay đổi điện trở. Vì khi đó, con chạy C dịch chuyển dòng điện vẫn chạy qua toàn bộ cuộn dây của biến trở, chiều dài phần cuộn dây có dòng điện đi qua khôngđổi
+
_
Tiết 10:
BIẾN TRỞ - ĐIỆN TRỞ DÙNG TRONG KĨ THUẬT
I. BIẾN TRỞ
1, Tìm hiểu cấu tạo hoạt động của biến trở
C3: Mắc vào điểm A và N khi dịch chuyển con chạy ( hoặc tay quay C) thì điện trở của mạch điện có thay đổi không ? Vì sao ?
a) Biến trở con chạy
b) Biến trở tay quay
Trả lời: Điện trở của mạch điện có thay đổi. Vì khi dịch chuyển con chạy hoặc tay quay sẽ làm thay đổi chiều dài phần cuộn dây có dòng điện chạy qua do đó làm thay đổi điện trở của biến trở và của mạch điện
+
_
+
A
B
N
C
_
B
A
C
M
N
B
A
C
M
N
+
+
_
_
A
B
N
C
A
B
N
C
Tiết 10:
BIẾN TRỞ - ĐIỆN TRỞ DÙNG TRONG KĨ THUẬT
I. BIẾN TRỞ
1, Tìm hiểu cấu tạo hoạt động của biến trở
C4: Trên hình 10.2 vẽ các kí hiệu sơ đồ của biến trở. Hãy mô tả hoạt động của biến trở có kí hiệu sơ đồ a, b, c.
Trả lời: Khi dịch chuyển con chạy thì sẽ làm thay đổi chiều dài của phần cuộn dây có dòng điện chạy qua và do đó làm thay đổi điện trở của biến trở.
Tiết 10:
BIẾN TRỞ - ĐIỆN TRỞ DÙNG TRONG KĨ THUẬT
I. BIẾN TRỞ
2, Sử dụng biến trở đÓ điều chỉnh cường độ dòng điện
C5: Vẽ sơ đồ mạch điện hình 10.3.
C6: Tìm hiểu trị số lớn nhất của biến trở được sử dụng và cường độ lớn nhất của dòng điện cho phép chạy qua biến trở đó.
+ Mắc mạch điện theo hình 10.3. ®Èy con chay C về sát điểm N để biến trở có điện trở lớn nhất.
Tiết 10:
BIẾN TRỞ - ĐIỆN TRỞ DÙNG TRONG KĨ THUẬT
I. BIẾN TRỞ
2, Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện
C6: + Mắc mạch điện
B
A
C
M
N
Ắc qui
+
_
+ Đóng công tắc rồi dịch con chạy C để đèn sáng hơn. Tại sao ?
Tiết 10:
BIẾN TRỞ - ĐIỆN TRỞ DÙNG TRONG KĨ THUẬT
I. BIẾN TRỞ
2, Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện
C6: + Mắc mạch điện
B
A
C
M
N
Ắc qui
+
_
+ Để đèn sáng mạnh nhất thì phải dịch con chạy của biến trở tới vị trí nào ? Vì sao ?
? Dịch con chạy về phía điểm M
Tiết 10:
BIẾN TRỞ - ĐIỆN TRỞ DÙNG TRONG KĨ THUẬT
I. BIẾN TRỞ
2, Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện
C6: + Mắc mạch điện
B
A
C
M
N
Ắc qui
+
_
? Nếu dịch con chạy về phía điểm N
3, Kết luận:
Biến trở có thể được dùng để điều chỉnh cường độ dòng điện trong mạch khi thay đổi trị số điện trở của nó.
Tiết 10:
BIẾN TRỞ - ĐIỆN TRỞ DÙNG TRONG KĨ THUẬT
I. BIẾN TRỞ
2, Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện
C6:
Trả lời: Để đèn sáng mạnh nhất thì phải dịch con chạy về phía điểm M, Vì khi đó biến trở và cả mạch có điện trở nhỏ nhất.
Tiết 10:
BIẾN TRỞ - ĐIỆN TRỞ DÙNG TRONG KĨ THUẬT
I. BIẾN TRỞ
II. Các điện trở dùng trong kĩ thuật
C7: Trong kĩ thuật người ta sử dụng các điện trở có kích thước nhỏ với các trị số khác nhau có thể lớn tới vài trăm mêgaôm (1M? = 106?). Các điện trở này được chế tạo bằng một lớp than hoặc một lớp kim loại mỏng phủ ngoài một lõi cách điện (thường bằng sứ). Hãy giải thích tại sao lớp than hay lớp kim loại mỏng đó lại có điện trở lớn.
Trả lời: Lớp than hay lớp kim loại mỏng có thể có điện trở lớn vì tiết diện S của chúng có thể rất nhỏ, theo công thức
thì khi S rất nhỏ R có thể rất lớn.
Tiết 10:
BIẾN TRỞ - ĐIỆN TRỞ DÙNG TRONG KĨ THUẬT
I. BIẾN TRỞ
II. Các điện trở dùng trong kĩ thuật
C8: Hãy nhận dạng hai cách ghi trị số các điện trở kĩ thuật nêu dưới đây.
Cách 1 : Trị số được ghi trên điện trở ( hình 10.4a)
Cách 2 : Trị số được thể hiện bằng các vòng màu sơn trên điện trở (hình10.4b và hình 2 ở bìa 3).
Tiết 10:
BIẾN TRỞ - ĐIỆN TRỞ DÙNG TRONG KĨ THUẬT
III. Vận dụng
C10: Một biến trở con chạy có điện trở lớn nhất là 20?. Dây điện trở của biến trở là dây hợp kim nicrom có tiết diện 0,5mm2 và được quấn đều xung quanh một lõi sứ tròn đường kính 2cm. tính số vòng dây của biến trở này.
Giải:+ chiều dài của dây hợp kim là :
+ Số vòng dây của biến trở là :
Tiết 10:
BIẾN TRỞ - ĐIỆN TRỞ DÙNG TRONG KĨ THUẬT
Ghi nhớ
? Biến trở là điện trở có thể thay đổi trị sốvà có thể được sử dụng để điều chỉnh cường độ dòng điện trong mạch.
Có thể em chưa biết
Đọc số trị số điện trở của các điện trở sau
Nâu, đen, nâu
Xanh lục, đỏ, đen
Xanh lam, đen, vàng
(100?)
(52?)
(600.000? = 600k?)
50%
75%
25%
Việt Nam Tôi yêu
Đi xa anh nhớ quê nhà
Nhớ cha nhớ mẹ
Nhớ người anh yêu
Bao ngày xa cách quê hương
Trong tim vẫn có bóng hình người thương