Bài 10. Biến trở - Điện trở dùng trong kĩ thuật

bài giảng vật lý 9
Tiết 10- Bài 10:
Biến trở- Điện trở dùng trong kĩ thuật.
gv: nguyễn thị thanh thuỷ
Kiểm tra bài cũ
Điện trở của dây dẫn phụ thuộc vào những yếu tố nào? Phụ thuộc như thế nào? (3đ)
Viết công thức biểu diễn sự phụ thuộc đó. Ghi rõ các đại lượng trong công thức kèm đơn vị(3đ)
Điện trở dây dẫn tỉ lệ thuận với chiều dài, tỉ lệ nghịch với tiết diện và phụ thuộc vào vật liệu làm dây dẫn.
Đáp án
Một dây đồng dài 200m có tiết diện 2mm2 . Tính điện trở của dây đồng này, biết điện trở suất của đồng 1,7.10-8 m (4đ)
Tóm tắt
l = 200m
S=2mm2=2.10-6 m2
=1,7.10-8 m
R=?
Giải:
Điện trở dây dẫn:
Đèn bàn nhà tớ có núm vặn sáng tối được
Nhà tớ cũng thế bố tớ bảo núm đó là biến trở hay còn gọi là chiết áp
Vậy biến trở là gì ?
biến trở có cấu tạo và hoạt động như thế nào ?
Tiết 10-Bài 10:
Biến trở- Điện trở dùng trong kĩ thuật
Tiết 10-Bài 10: Biến trở- Điện trở dùng trong kỹ thuật
I- Biến trở:
1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở.
C1: Quan sát:
- Có ba loại biến trở: - Biến trở con chạy, biến trở tay quay, biến trở than.
Hình 10.1
a, biến trở con chạy
b, Biến trở tay quay
Cấu tạo và hoạt động của biến trở (H.10.1 SGK)
C
Tiết 10-Bài 10: Biến trở- Điện trở dùng trong kỹ thuật
I. Biến trở:
+ Cấu tạo : - Một cuộn dây dẫn bằng hợp kim có điện trở suất lớn, được quấn quanh trụ cách điện .
- Một con chạy C (hoặc tay quay).
Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở:
Tiết 10-Bài 10: Biến trở- Điện trở dùng trong kỹ thuật
I. Biến trở:
Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở:
Nếu mắc hai đầu A,B của cuộn dây này nối tiếp vào mạch điện thì khi dịch chuyển con chạy C biến trở có tác dụng thay đổi điện trở không? Vì sao?
Biến trở không có tác dụng thay đổi điện trở. Vì khi đó , nếu dịch chuyển con chạy C thì dòng điện vẫn chạy qua toàn bộ cuộn dây của biến trở và con chạy sẽ không có tác dụng làm thay đổi chiều dài của phần cuộn dây có dòng điện chạy qua.
C2

Tiết 10-Bài 10: Biến trở- Điện trở dùng trong kỹ thuật
I. Biến trở:
Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở:
Biến trở được mắc nối tiếp vào mạch điện, chẳng hạn với hai điểm A và N của các biến trở ở hình vẽ. Khi đó nếu dịch chuyển con chạy hoặc tay quay C thì điện trở của mạch điện có thay đổi không? Vì sao?
C3
Điện trở của mạch điện có thay đổi. Vì khi đó, nếu dịch chuyển con chạy hoặc tay quay C sẽ làm thay đổi chiều dài của phần cuộn dây có dòng điện chạy qua và do đó làm thay đổi điện trở của biến trở và của mạch điện.

Tiết 10-Bài 10: Biến trở- Điện trở dùng trong kỹ thuật
I. Biến trở:
Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở:
+ Hoạt động: Khi dịch chuyển con chạy thì sẽ làm thay đổi chiều dài của phần cuộn dây có dòng điện chạy qua và do đó làm thay đổi điện trở của biến trở.
+ Cấu tạo : - Một cuộn dây dẫn bằng hợp kim có điện trở suất lớn, được quấn quanh trụ cách điện .
- Một con chạy C (hoặc tay quay).
Hãy nêu hoạt động của biến trở?
?
Tiết 10-Bài 10: Biến trở- Điện trở dùng trong kỹ thuật
Hình 10.3
M
N
A
B
C
K
I- Biến trở:
1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở.
2. Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện.
C5: Vẽ sơ đồ mạch điện H10.3
Tiết 10-Bài 10: Biến trở- Điện trở dùng trong kỹ thuật
I- Biến trở:
1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở.
2. Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện.
C5: Vẽ sơ đồ mạch điện H10.3
A
M
B
N
C
K
Tiết 10-Bài 10: Biến trở- Điện trở dùng trong kỹ thuật
I- Biến trở:
1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở.
2. Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện.
C5: Vẽ sơ đồ mạch điện H10.3
C6: Tiến hành thí nghiệm
A
B
N
K
+ Mắc mạch điện như sơ đồ, đẩy C sát điểm N.
+ Đóng K dịch chuyển C để đèn sáng hơn
+ Muốn đèn sáng mạnh nhất thì phải dịch chuyển C tới……
C
M
Thínghiệm ảo
M
Tiết 10-Bài 10: Biến trở- Điện trở dùng trong kỹ thuật
I. Biến trở:
+Cấu tạo:
Một lớp than hay lớp kim loại mỏng (S rất nhỏ nên R rất lớn) phủ ngoài một lõi cách điện.
II. Điện trở dùng trong kĩ thuật:
+Nhận dạng:
Loại 1: Trị số được ghi trên điện trở.


Loại 2: trị số thể hiện bằng các vòng màu
Tiết 10-Bài 10: Biến trở- Điện trở dùng trong kỹ thuật
I. Biến trở:
C10: Một biến trở con chạy có điện trở lớn nhất là 20  . Dây điện trở của biến trở là dây hợp kim nicrom có tiết diện 0,5 mm2 và được quấn đều xung quanh một lõi sứ tròn đường kính 2cm. Tính số vòng dây của biến trở này.
II. Điện trở dùng trong kĩ thuật:
III. Vận dụng:
Tóm tắt
R=20
S=0,5mm2=0,5.10-6 m2
=1,1.10-6 m
d= 2cm= 0,02m
N=?
Giải:
Chiều dài dây dẫn:
Số vòng dây của biến trở:
Tiết 10-Bài 10: Biến trở- Điện trở dùng trong kỹ thuật
GHI NHỚ:
Biến trở có thể được dùng để điều chỉnh cường độ dòng điện trong mạch khi thay đổi trị số điện trở của nó.
DẶN DÒ:
Đọc “Có thể em chưa biết”
Học thuộc bài
Làm bài tập 10.1  10.10 sách bài tập
Chuẩn bị bài 10 “ BÀI TẬP VẬN DỤNG ĐỊNH LUẬT ÔM VÀ CÔNG THỨC TÍNH ĐIỆN TRỞ CỦA DÂY DẪN”
Hình 10.3
M
N
A
B
C
Hình 10.3
M
N
A
B
C
Hình 22.1
M
N
A
B
C
K