Bài 10. Biến trở - Điện trở dùng trong kĩ thuật

Kính chào quý Thầy, Cô giáo đã về dự giờ với lớp 8E
Chúc các em một giờ học tốt!
Kiểm tra bài cũ
? Điện trở của dây dẫn phụ thuộc vào những yếu tố nào.
? Phụ thuộc như thế nào.
? Viết công thức biểu diễn sự phụ thuộc đó.
Trong đó:
R: là điện trở của dây dẫn ()
: là điện trở suất ( m)
l : là chiều dài dây dẫn (m)
S : là tiết điện dây dẫn (m2)
TL: Điện trở của dây dẫn tỉ lệ thuận với chiều dài l của dây, tỉ lệ nghịch với tiết diện S của dây dẫn và phụ thuộc vào vật liệu làm dây dẫn.

Tiết: 10 Tuần: 05

I. Biến trở:
1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở:
a. Phân loại:
Bài 10: Biến trở - Điện trở dùng trong kĩ thuật
Biến trở tay quay
Em hãy quan sát và nhận dạng các loại biến trở trên
Biến trở con chạy
? Nêu các bộ phận chính của biến trở
? Chỉ ra 2 chốt nối với 2 đầu cuộn dây của biến trở.
? Con chạy của biến trở
b. Cấu tạo:
Gồm con chạy (hoặc tay quay) C và cuộn dây dẫn
? Nếu mắc hai đầu A, B của cuộn dây này nối tiếp vào mạch điện thì khi dịch chuyển con chạy C, biến trở có tác dụng thay đổi điện trở không? Vì sao?
Vậy muốn biến trở con chạy này có tác dụng làm thay đổi điện trở thì phải mắc nó nối tiếp vào mạch điện qua các chốt nào? Vì sao?
c. Kí hiệu:
? Mô tả hoạt động của biến trở có sơ đồ a,b,c
2. Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện
Hãy vẽ sơ đồ mạch điện sau:
a. Sơ đồ mạch điện:
C6: Tìm hiểu trị số điện trở lớn nhất của biến trở được sử dụng và cường độ lớn nhất của dòng điện cho phép chạy qua nó
( Có trong bộ thí nghiệm của mỗi nhóm).
2. Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện
b. Thí nghiệm:
Mắc mạch điện theo sơ đồ. Đẩy con chạy C về sát điểm N để biến trở có điện trở lớn nhất.
- Đóng công tắc rồi dịch chuyển con chạy C để đèn sáng hơn. Tại sao?
- Để đèn sáng mạnh nhất thì phải dịch con chạy của biến trở tới vị trí nào? Vì sao?
Khi dịch chuyển con chay  l thay đổi  R thay đổi  I trong mạch thay đổi.
Dịch con chạy đến vị trí M l nhỏ nhất R nhỏ nhất  I lớn nhất  Đèn sáng mạnh nhất.
Vậy qua thí nghiệm trên em hãy cho biết:
Biến trở là gì?
Biến trở được dùng để làm gì?
* Biến trở là điện trở có thể thay đổi được trị số
* Biến trở có thể được dùng để điều chỉnh cường độ dòng điện trong mạch
3. Kết luận:
II. Các điện trở dùng trong kĩ thuật
C7: Trong kĩ thuật, chẳng hạn trong các mạch điện của Rađiô, ti vi ... người ta cần sử dụng các điện trở có kích thước với các trị số khác nhau, có thể lớn tới vài trăm Mêgaôm. Các điện trở này được chế tạo bằng một lớp than hay lớp kim loại mỏng phủ ngoài một lõi cách điện(Thường bằng sứ). Hãy giải thích tại sao lớp than hay lớp kim loại mỏng đó lại có điện trở lớn.
Lớp than hay lớp kim loại mỏng  có S rất nhỏ  R có thể rất lớn.
1.Cấu tạo:
Được chế tạo bằng một lớp than hay lớp kim loại mỏng phủ ngoài một lõi cách điện.
2. Phân loại:
Điện trở ghi số
- Điện trở vòng màu
C9: Đọc trị số của điện trở kĩ thuật sau:
R = 20 x104 ±5%
III. Vận dụng:
Bài 10.2 (SBT)
Trên một biến trở con chạy có ghi 50 - 2,5 A
Hãy cho biết ý nghĩa của 2 số ghi này
Tính Hiệu điện thế lớn nhất ( Umax = ?) được phép đặt vào hai đầu cuộn dây của biến trở.
Biến trở được làm bằng dây hợp kim nicrôm có điện trở suất là 1,1.10-6 m. Có chiều dài là 50 m. Tính tiết diện của dây dẫn dùng để làm biến trở.
Tóm tắt:
Biến trở (50 - 2,5 A)
= 1,1.106m
l = 50 m
Giải thích ý nghĩa các con số
Umax = ?
S = ?
Bài giải:
Ý nghĩa của các con số: 50 là điện trở lớn nhất của biến trở; 2,5A là cường độ dòng điện lớn nhất mà biến trở chịu được.
Hiệu điện thế lớn nhất được phép đặt lên 2 đầu dây cố định của biến trở là:
Umax = Imax . Rmax = 2,5 . 50
= 125 (V)
c. Từ công thức:
IV. Cũng cố:
Nắm chắc phần ghi nhớ
Làm bài tập C10 (SGK)
Đọc phần có thể em chưa biết.
Làm các bài tập: 10.1; 10.2; 10.3 (SBT)
Xem trước: Bài 11 (SGK)
Biến trở là gì? Biến trở dùng để làm gì?
* Biến trở là điện trở có thể thay đổi được trị số
* Biến trở có thể được dùng để điều chỉnh cường độ dòng điện trong mạch
V. Dặn dò:
Tiết học kết thúc. Chân thành cảm ơn quý Thầy, Cô giáo cùng các em!