Bài 10. Biến trở - Điện trở dùng trong kĩ thuật

Kiểm Tra bài cũ
Câu 1:
- Điện trở của dây dẫn phụ thuộc vào những yếu tố nào? Phụ thuộc như thế nào? Viết công thức.
Câu 2:
- Từ công thức trên, theo em có những cách nào để làm thay đổi điện trở của dây dẫn ?
Đáp án
Câu 1: Điện trở của dây dẫn tỉ lệ thuận với chiều dài l của dây dẫn, tỉ lệ nghịch với tiết diện S của dây dẫn và phụ thuộc vào vật liệu làm dây dẫn:
Công thức: R = ?l/S
Câu 2: Từ công thức tính R ở trên , muốn thay đổi trị số điện trở của dây dẫn ta có các cách sau:
?.Thay đổi chiều dài l của dây dẫn.
?.Hoặc thay đổi tiết diên S của dây dẫn.
Cách thay đổi chiều dài dây dẫn dễ thực hiện được
Đèn bàn nhà tớ có núm vặn sáng tối được
Nhà tớ cũng thế bố tớ bảo núm đó là biến trở hay còn gọi là chiết áp
Vậy biến trở là gì ?
biến trở có cấu tạo và hoạt động như thế nào ?
Bài 10 Biến trở- Điện trở dùng trong kỹ thuật
I- Biến trở:
1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở.
C1: Quan sát:
- Có ba loại biến trở: - Biến trở con chạy, biến trở tay quay, biến trở than.
C2: Cấu tạo:
Hình 10.1
a, biến trở con chạy
b, Biến trở tay quay
Con chạy ( tay quay) C
Cuộn dây dẫn bằng hợp kim có  lớn ( nikêlin hay nicrôm) cuốn dọc theo lõi sứ.
Có,vì khi đó chiều dài của cuộn dây điện trở thay đổi, mà điện trở tỷ lệ thuận với chiều dài của dây.
Bài 10 Biến trở- Điện trở dùng trong kỹ thuật
I- Biến trở:
1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở.
+ Có ba loại biến trở: - Biến trở con chạy, biến trở tay quay, biến trở than.
+ Cấu tạo:
Con chạy ( tay quay) C
Cuộn dây dẫn bằng hợp kim có  lớn cuốn dọc theo lõi sứ.
C3: Hoạt động
Mắc nối tiếp biến trở vào mạch từ chốt A và N; dịch chuyển con chạy C, điện trở mạch thay đổi.
Bài 10 Biến trở- Điện trở dùng trong kỹ thuật
I- Biến trở:
1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở.
a)
b)
c)
d)
C4: Quan sát hình 10.2, mô tả hoat động của biến trở
Dịch chuyển con chạy, điện trở của biến trở tham gia vào sẽ mạch thay đổi.
Hình 10.3
M
N
A
B
C
K
Bài 10 Biến trở- Điện trở dùng trong kỹ thuật
I- Biến trở:
1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở.
2. Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện.
C5: Vẽ sơ đồ mạch điện H10.3
Bài 10 Biến trở- Điện trở dùng trong kỹ thuật
I- Biến trở:
1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở.
2. Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện.
C5: Vẽ sơ đồ mạch điện H10.3
A
M
B
N
C
K
Bài 10 Biến trở- Điện trở dùng trong kỹ thuật
I- Biến trở:
1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở.
2. Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện.
C5: Vẽ sơ đồ mạch điện H10.3
C6: Tiến hành thí nghiệm
A
B
N
K
+ Mắc mạch điện như sơ đồ, đẩy C sát điểm N.
+ Đóng K dịch chuyển C để đèn sáng hơn
+ Muốn đèn sáng mạnh nhất thì phải dịch chuyển C tới……
C
M
Thí nghiệm ảo
Bài 10 Biến trở- Điện trở dùng trong kỹ thuật
I- Biến trở:
1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở.
2. Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện.
3.Kết luận:
Biến trở có thể được dùng để điều chỉnh cường độ dòng điện trong mạch khi thay đổi trị số điện trở của nó.
Bài 10 Biến trở- Điện trở dùng trong kỹ thuật
I- Biến trở:
1.Cấu tạo :
- Một lớp than hay lớp kim loại mỏng (S rất nhỏ nên R rất lớn) phủ ngoài một lõi cách điện .
2.Nhận dạng:
+Loại1: Trị số được ghi trên điện trở.


+Loại 2: Trị số thể hiện bằng các vòng màu.
II. Cỏc di?n tr? dựng trong k? thu?t.
Bài 10 Biến trở- Điện trở dùng trong kỹ thuật
I- Biến trở:
Cấu tạo và hoạt động của biến trở.
Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện.
Kết luận.
II. Các điện trở dùng trong kỹ thuật.
Cấu tạo.
Nhận dạng.
III- Vận dụng:
C9: Đọc trị số điện trở theo nhóm.
Bài Giải
a)ý nghĩa
- 50 là điện trở lớn nhất của biến trở
- 2,5A là cường độ dòng điện lớn nhất mà biến trở có thể chịu được.
b)Hiệu điện thế lớn nhất được phép đặt vào hai đầu biến trở.
Umax= Imax.Rmax = 2,5.50 = 125(V)
c) Áp dụng R = l/S  S =  l/R
S = 1,1.10-6(50/50) = 1,1.10-6m2 = 1,1mm2.
Tiết diện của dây dẫn làm biến trở là 1,1mm2.

BT 10.2:
Biến trở (50 – 2,5A)
 = 1,1.10-6  m
. l = 50m

a) ý nghĩa của các con số.
b)Umax = ?
c)S = ?
Củng cố
1, Biến trở có ba loại: biến trở con chạy, biến trở tay quay, biến trở than.
2, Cấu tạo:
- Con chạy ( tay quay) C
- Cuộn dây dẫn bằng hợp kim có  lớn cuốn dọc theo lõi sứ.
3, Biến trở là điện trở có thể thay đổi trị số và có thể được sử dụng để điều chỉnh cường độ dòng điện trong mạch.
Hướng dẫn về nhà:
1. Học thuộc:
Nêu được biến trở là gì? Và nguyên tắc hoạt động của biến trở?
Cách mắc biến trở vào mạch điện để điều chỉnh cường độ dòng điện (kí hiệu trên sơ đồ mạch điện).
2. Hướng dẫn về nhà:
- BTVN: BT 10.1, 10.3,10.5, 10.6 SBT.
- C10.tr 30 SGK: Tính l của sợi dây điện trở; tính chiều dài một vòng dây cuốn quanh lõi; từ đó tính số vòng dây của biến trở.