Bài 10. Biến trở - Điện trở dùng trong kĩ thuật

+ Điện trở của dây dẫn tỉ lệ thuận với chiều dài (l), tỉ lệ nghịch với tiết diện (S)và phụ thuộc vào vật liệu làm dây dẫn.
Công thức : R = 
+ Từ công thức trên, ta có thể làm thay đổi điện trở dây dẫn bằng cách
1. Thay đổi chiều dài dây dẫn.
2. Thay đổi tiết diện của dây.
3. Thay đổi vật liệu của dây.
ÔN LẠI KIẾN THỨC CŨ
Biến trở
Vậy biến trở là gì ?
Biến trở có cấu tạo
và hoạt động như thế nào ?
TIẾT 10
BIẾN TRỞ - ĐIỆN TRỞ DÙNG
TRONG KỸ THUẬT
I. BIẾN TRỞ :
1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở :
C1 : Quan sát ảnh chụp
a) Biến trở con chạy
b) Biến trở tay quay
c) Biến trở than
con chạy C
cuộn dây dẫn có điện trở suất lớn quấn quanh lõi sứ
TIẾT 10
BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT
I. BIẾN TRỞ :
1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở :
+ Bộ phận chính :
con chạy C, cuộn dây dẫn có điện trở suất lớn và quấn quanh lõi sứ.
tay quay C
M
N
A
B
TIẾT 10
BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT
I. BIẾN TRỞ :
1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở :
C2: Nếu mắc nối tiếp hai đầu A, B của cuộn dây vào mạch điện khi dịch chuyển con chạy C, Biến trở có tác dụng thay đổi điện trở không ?
K
+
-
Đ
Biến trở lúc này không có tác dụng thay đổi điện trở. Vì khi dịch chuyển con chạy C thì dòng điện vẫn chạy qua toàn bộ cuộn dây của biến trở và con chạy C không có tác dụng làm thay đổi chiều dài của phần cuộn dây có dòng điện chạy qua.
M
N
A
B
TIẾT 10
BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT
I. BIẾN TRỞ :
1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở :
C3: Biến trở được mắc nối tiếp vào mạch điện, chẳng hạn hai điểm A và N của biến trở Khi đó nếu dịch chuyển con chạy hoặc tay quay C thì điện trở có mạch điện có thay đổi không? Vì sao?
K
+
Đ
Điện trở của mạch điện có thay đổi. Vì khi dịch chuyển con chạy hoặc tay quay C sẽ làm thay đổi chiều dài của phần cuộn dây có dòng điện chạy qua và do đó làm thay đổi điện trở của biến trở và của mạch điện.
con chạy C
Tay quay C
cuộn dây dẫn có điện trở suất lớn quấn quanh lõi sứ
TIẾT 10
BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT
I. BIẾN TRỞ :
1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở :
+ Bộ phận chính :
con chạy C, cuộn dây dẫn có điện trở suất lớn và quấn quanh lõi sứ.
+ Kí hiệu sơ đồ của biến trở.
A
N
+ Khi sử dụng biến trở, phải mắc hai chốt A, N của biến trở vào mạch và di chuyển con chạy C để điều chỉnh.
TIẾT 10
BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT
I. BIẾN TRỞ :
2. Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện trong mạch :
HOẠT ĐỘNG NHÓM
Vẽ sơ đồ mạch điện.
b. Mắc mạch điện theo sơ đồ mạch điện vừa vẽ.
c. Đóng khóa K, di chuyển con chạy như sau :
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
Hết giờ
Bắt đầu
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
HOẠT ĐỘNG NHÓM
Vẽ sơ đồ mạch điện.
b. Mắc mạch điện theo sơ đồ vừa vẽ.
c. Đóng khóa K
Sáng yếu
Sáng hơn
Sáng nhất
Lớn nhất
Nhỏ hơn
Nhỏ nhất
M
N
Điện trở giảm→cường độ dòng điện qua đèn tăng→đèn sáng hơn.
TIẾT 10
BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT
I. BIẾN TRỞ :
1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở :
2. Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện trong mạch.
3. Kết luận:
Biến trở là điện trở có thể thay đổi trị số và có thể được sử dụng để điều chỉnh cường độ dòng điện trong mạch.
TIẾT 10
BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT
I. BIẾN TRỞ :
II. CÁC ĐIỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT :
C7: Các điện trở trong kỹ thuật được chế tạo bằng một lớp than hay lớp kim loại mỏng phủ ngoài một lõi cách điện. Hãy giải thích vì sao ?
Theo công thức tính điện trở mà lớp kim loại mỏng có tiết diện nhỏ nên điện trở lớn.
TIẾT 10
BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT
I. BIẾN TRỞ :
II. CÁC ĐIỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT :
Cách 1: Trị số được ghi trên điện trở.
Cách 2: Trị số điện trở được thể hiện bằng các vòng màu sơn trên điện trở.
Cách 2: Trị số điện trở được thể hiện bằng các vòng màu sơn trên điện trở.
TIẾT 10
BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT
III. VẬN DỤNG :
= 5 0  102  5%
= 5.000  5%
= 5 k  5%
C9
TIẾT 10
BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT
III. VẬN DỤNG :
Cho biết :
R = 20 
S = 0,5 mm2 = 0,5.10-6 m2
 = 1,1 .10-6m
d = 2cm = 2.10-2m
số vòng dây?
l 1vòng= c.vi lõi
l 1vòng=d.
C10
TIẾT 10
BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT
Củng cố
Biến trở là gì ?
Biến trở dùng để làm gì ?
Bài tập về nhà
Hướng dẫn
+ Làm các BT :
10.1 đến 10.6 trang 27-28 SBT
+ Tiết sau kiểm tra 15 phút
+ Xem trước bài 11.
50-2,5A
Giá trị lớn nhất của biến trở 50.
CĐDĐ lớn nhất có thể đi qua biến trở là 2,5A
Số này có nghĩa gì ?
Bài 10.2 SBT