Bài 10. Bài thơ về tiểu đội xe không kính

NGỮ VĂN
9
VAN B?N:
B�I THO V? TI?U D?I XE KHễNG K�NH
( PH?M TI?N DU?T)













Tiết 51:
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
Ông được ca tụng là "con chim sơn ca của Trường Sơn huyền thoại", "cây săng lẻ của rừng già”, "nhà thơ lớn nhất thời chống Mỹ”. Thơ ông thời chống Mỹ từng được đánh giá là "có sức mạnh của một sư đoàn"
Anh Duật là người đầu tiên đã đưa được cả Trường Sơn vào thơ, đưa được cả Trường Sơn đầy lửa khói bom đạn về thành phố, về Hà Nội, về Thủ đô
Phạm Tiến Duật được coi là viên ngọc Trường Sơn
Nếu Tố Hữu là cánh chim đầu đàn của thi ca cách mạng thì Phạm Tiến Duật chính là cánh chim đại bàng tung bay trên Trường Sơn rực lửa
Tôi phải thêm “Bài thơ về...” để báo trước cho mọi người biết rằng là tôi viết thơ chứ không phải một khúc văn xuôi. “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” là cách đưa chất liệu văn Xuôi vào thơ. Những câu thơ “đặc” văn xuôi được kết hợp lại trong một cảm hứng chung…
(Tác giả nói về bài thơ của mình)













Tiết 48
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
I/. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG
- Đề tài :
Người lính trong KCCM
- Thể thơ :
Tự do
- Giọng điệu :
Trẻ trung, khoẻ khoắn,
sôi nổi
- Nhan đề :
+ Dài
+ Lạ
+ Ấn tượng
+ “Tiểu đội xe không kính”
-> Hiện thực sinh động của kháng chiến
“Bài thơ”:mạch khai thác chất thơ trong
hiện thực”
-> Nhấn mạnh hiện thực








Tôi phải thêm “Bài thơ về...” để báo trước cho mọi người biết rằng là tôi viết thơ chứ không phải một khúc văn xuôi. “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” là cách đưa chất liệu văn Xuôi vào thơ. Những câu thơ “đặc” văn xuôi được kết hợp lại trong một cảm hứng chung
(Tác giả nói về bài thơ của mình)













Tiết 48
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
II.ĐỌC, TÌM HIỂU CHI TIẾT
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính
Không có kính không phải vì xe không có kính

Không có kính, rồi xe không có đèn,
Không có mui xe, thùng xe có xước,
Giọng điệu ngang tàng lí sự, tự nhiên mang tính khẩu ngữ
- Cách viết liệt kê, điệp từ ngữ.
-> Những chiếc xe tàn tạ trần trụi, mang
trên mình đầy thương tích
Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi
-> Sự tàn phá khốc liệt của chiến
tranh
-> Xe không kính vẫn băng ra
chiến trường
Là hình ảnh thơ độc đáo.













Tiết 48
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
2. Hình ảnh những chiến sĩ lái xe:
Ung dung buồng lái ta ngồi,
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.
Nt: đảo, điệp, liệt kê, ngắt nhịp đều đặn
-> Tư thế ung dung, chủ động, hiên ngang













Tiết 48
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
2. Hình ảnh những chiến sĩ lái xe
Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái.
-> Ghi lại những cảm giác chân thực khi ngồi trong buồng lái
NT: điệp từ, liệt kê, nhân hoá, chuyển đổi cảm giác, so sánh.
-> Gian khổ
- Hình ảnh thơ chân thực, gợi nhiều liên tưởng
->Người chiến sĩ gắn bó với chiếc xe, với công
việc, có cảm giác sảng khoái được hoà hợp với
vũ trụ, được giao cảm với thế giới bên ngoài, được
tự do chiêm ngưỡng vẻ đẹp của thiên nhiên.
-> Đích đến của trái tim người lính là con đường
cách mạng
- Hình ảnh bình di, chọn lọc,
-> Tình yêu thiên nhiên, tâm hồn rộng mở, tinh
thần lạc quan, dũng cảm.













Tiết 48
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
2. Hình ảnh những chiếc xe không kính
Không có kính, ừ thì có bụi,
Bụi phun tóc trắng như người già

Không có kính, ừ thì ướt áo
Mưa tuôn mưa xối như ngoài trời
- Động từ mạnh, so sánh, hình ảnh thơ chân thực
-> Nhấn mạnh, cực tả những gian khổ, khó khăn
- Ừ thì…
Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha.

Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng gió lùa mau khô thôi.
-> Tinh thần lạc quan sôi nổi, dũng cảm,
bất chấp gian khổ, hiểm nguy.
- Cấu trúc cân đối, giọng điệu tự nhiên trẻ trung,
đậm tính khẩu ngữ
-> Chất anh hùng, phi thường nằm ngay trong
cái bình dị, giản đơn













Tiết 48
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
2. Hình ảnh những chiến sĩ lái xe
Những chiếc xe từ trong bom rơi
Đã về đây họp thành tiểu đội
Gặp bạn bè suốt dọc đường đi tới
Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi.
Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời
Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy
Võng mắc chông chênh đường xe chạy
Lại đi, lại đi trời xanh thêm.
-> Tình đồng đội gắn bó, sẻ chia cuộc sống
giã chiến còn gian khổ nhưng ấm áp tình
người
Lại đi, lại đi trời xanh thêm.
- Điệp ngữ, giọng thơ thư thái, nghệ thuật ẩn dụ
-> Tình đồng chí tiếp thêm sức mạnh
-> Niềm tin vào tương lai tươi sáng, thanh
bình của Dân tộc













Tiết 48
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
2. Hình ảnh những chiến sĩ lái xe
Không có kính ,rồi xe không có đèn,
Không có mui xe, thùng xe có xước,
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước:
Chỉ cần trong xe có một trái tim.
Hàng loạt từ “Không” khẳng định một từ
“Có”
Cặp từ hô ứng “vẫn – chỉ cần” -> Câu thơ
vang lên như một lời thề
Không có kính ,rồi xe không có đèn,
Không có mui xe, thùng xe có xước,
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước:
Chỉ cần trong xe có một trái tim.
vẫn
Chỉ cần
một trái tim
- Một trái tim
Hoán dụ chỉ người lính
Ẩn dụ chỉ tình yêu nước
nồng nàn
-> Hành trang người lính mang theo ra trận
là trái tim yêu nước
-> Ý chí quyết tâm giải phóng miền Nam
-> Triết lý : Trong chiến tranh, yếu tố quyết
định không phải là phương tiện, vũ khí mà
chính là con người.
Câu thơ cuối là linh hồn của cả Bài – Khắc
tạc hình tượng người lính mang tầm vóc
thời đại.













Tiết 48
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
“Bài thơ về tiểu đội xe không kính” khắc hoạ những hình ảnh nào? Những hình ảnh đó có gì nổi bật?
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Hình ảnh những chiếc xe
không kính
Người chiến sĩ lái xe
Hình ảnh
thơ độc
đáo, không
kính vẫn
băng ra
chiến
trường
Ung dung,
chủ động,
hiên ngang.
Yêu thiên
nhiên, tâm
hồn rộng
mở, dũng
cảm, lạc
quan.
Sôi nổi, trẻ
trung, tếu
táo, tinh
nghịch
Tình đồng
đội gắn bó,
ấm áp tình
người
Ýchí quyết
tâm giải
phóng
Miền Nam

í













Tiết 48
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
IV. LUYỆN TẬP
Bài tập 1
Hãy so sánh hai bài thơ “Đồng chí” của
Chính Hữu và “Bài thơ về tiểu đội xe
không kính” của Phạm Tiến Duật?
Điểm giống nhau? Điểm khác nhau?
Bài tập 2
Cảm nhận của em về người chiến sĩ cách
mạng Việt Nam qua hai bài thơ?













Tiết 48
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Học thuộc lòng 2 bài thơ
Làm bài tập phần Luyện tập
Chuẩn bị bài tập theo nhóm năng lực:
+ Sưu tập thơ cùng chủ đề
+ Viết đoạn văn cảm nhận về vẻ đẹp từ tác phẩm hoặc chủ đề.
+ Vẽ tranh về đề tài người lính.
+ Hát ca khúc trong chủ đề....
CHÚC CÁC EM VUI KHOẺ, HỌC GIỎI
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÍ THẦY CÔ GIÁO ĐÃ THAM DỰ
Chân thành cảm ơn các thầy cô !