Bài 10. Bài thơ về tiểu đội xe không kính

Bài dạy chương trình
Bồi dưỡng thường xuyên chu kì III
Năm học 2007 -2008
Người thực hiện: Hoàng Thị Mến
- Đơn vị: Trường THCS Trần Phú – Thành phố Bắc giang - Tỉnh Bắc giang
Người chỉ đạo: Giáo sư- tiến sĩ Vũ Nho – Vụ giáo dục phổ thông - Bộ Giáo dục
( Bài giảng này đã được ghi đĩa phát hành toàn quốc năm học 07-08)
Con đường máu lửa
I. Đọc - tìm hiểu chú thích:
1. Tác giả:
Là nhà thơ thuộc lớp nhà thơ trẻ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mỹ.
2. Tác phẩm:
Bài thơ ra đời năm 1969, khi tác giả đang ho?t d?ng trên tuyến đường Trường Sơn.
3. Giải nghĩa từ :
tiểu đội, bếp Hoàng Cầm
Tiêt47 : bài thơ về
tiểu đội xe không kính
(Phạm Tiến Duật)
Tiêt47 : bài thơ về
tiểu đội xe không kính
(Phạm Tiến Duật)

I. Đọc - tìm hiểu chú thích:
II. Đọc-tìm hiểu văn bản:
* Thể thơ: tự do
* Đề tài: người lính
* Nhan đề bài thơ: lạ, độc đáo -> thể hiện cách nhìn, cách khai thác chất thơ từ hiện thực khốc liệt.
Hãy xác định: thể thơ, đề tài của
bài thơ.
I. Đọc - tìm hiểu chú thích
II. Đọc- tìm hiểu văn bản:
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính:
+ Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật, bom rung kính vỡ đi rồi
+ Không có kính, rồi xe không có đèn
Không có mui xe, thùng xe có xước.
-> Những chiếc xe đầy thương
tích, biến dạng.
Phản ánh hiện thực cuộc chiến
quá ác liệt, tàn khốc, dữ dội.


Tiêt47 : bài thơ về
tiểu đội xe không kính
(Phạm Tiến Duật)

2. Hình ảnh những người chiến sĩ lái xe:
I. Đọc - tìm hiểu chú thích
II. Đọc- tìm hiểu văn bản:
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính:

Tiêt47 : bài thơ về
tiểu đội xe không kính
(Phạm Tiến Duật)

a. Hoàn cảnh:
+ bom giật, bom rung
+ gió vào xoa mắt đắng
+ bụi phun tóc trắng như ngưòi già
+ mưa tuôn, mưa xối như ngoài trời
=> vô cùng khó khăn, gian khổ, hiểm nguy.


Tiêt47 : bài thơ về
tiểu đội xe không kính
(Phạm Tiến Duật)

I. Đọc - tìm hiểu chú thích
II. Đọc- tìm hiểu văn bản:
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính:
2. Hình ảnh những người chiến sĩ lái xe:
a. Hoàn cảnh:
b. Vẻ đẹp:
Tiêt 47 : bài thơ về
tiểu đội xe không kính
(Phạm Tiến Duật)

Hãy : Tìm và phân tích các từ ngữ, hình ảnh, câu thơ thể hiện hình ảnh người chiến sĩ lái xe:
Nhóm 1:
Tư thế : từ " Ung dung." -> ".vào buồng lái" Nhóm 2:
Tinh thần: từ "Không có kính." -> ".khô mau thôi"
(Chú ý về thái độ, suy nghĩ -> tinh thần )
Nhóm 3:
Tình cảm đồng chí đồng đội: từ "Những chiếc xe từ."
-> ".chông chênh đường xe chạy"
Nhóm 4 :
ý chí chiến đấu vì miền Nam: còn lại ( Tất cả thực hiện trong 3 phút ) !

Tiêt47 : bài thơ về
tiểu đội xe không kính
(Phạm Tiến Duật)
I. Đọc - tìm hiểu chú thích
II. Đọc- tìm hiểu văn bản:
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính
2. Hình ảnh những người chiến sĩ lái xe:
a. Hoàn cảnh:
b. Vẻ đẹp :
*Tư thế:
Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.

Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái.
->đảo ngữ, điệp từ -> phong thái đường hoàng, tư thế chủ động, hiên ngang,
Đường bị đánh lở loét, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn. Hai bên đường
không có lá xanh . Chỉ có những thân cây bị tước khô cháy.Một
vài cái thùng xăng hoặc thành ô tô méo mó, han gỉ nằm trong đất.
( Những ngôi sao xa xôi- Lê Minh Khuê)
- Tinh thÇn:

Tiêt47 : bài thơ về
tiểu đội xe không kính
(Phạm Tiến Duật)
I. Đọc - tìm hiểu chú thích
II. Đọc- tìm hiểu văn bản:
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính
2. Hình ảnh những người chiến sĩ lái xe:
- Tư thế: chủ động, hiên ngang,đường hoàng.
Không có kính, ừ thì có bụi
Bụi phun tóc trắng như người gi�
Chưa cần rửa, phì phèo châm
điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha.

Không có kính, ừ thì ướt áo
Mưa tuôn mưa xối như ngoài trời
Chưa cần thay, lái trăm cây số
nữa
Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi.

-> sảng khoái, trẻ trung, ngang tàng, đầy thách thức
=> dũng cảm, lạc quan - chiến thắng hoàn cảnh.
Tiêt47 : Bài thơ về tiểu đội xe không kính
(Phạm Tiến Duật)
I. Đọc - tìm hiểu chú thích
II. Đọc- tìm hiểu văn bản:
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính
2. Hình ảnh những người chiến sĩ lái xe:
a.Hoàn cảnh
b. Vẻ đẹp:
- Tư thế:
- Tinh thần:
- Tình cảm đồng chí đồng đội:
+ Gặp bè bạn suốt dọc đường đi tới
Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi .
+ Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời
Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy
Võng mắc chông chêng đường xe chạy
Lại đi, lại đi trời xanh thêm.
sôi nổi, thắm thiết
yêu thương, gắn bó
sẻ chia
Tiêt47 : bài thơ về
tiểu đội xe không kính
(Phạm Tiến Duật)
I. Đọc - tìm hiểu chú thích
II. Đọc- tìm hiểu văn bản:
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính
2. Hình ảnh những người chiến sĩ lái xe:
-Tư thế chủ động, hiên ngang,đường hoàng.
- Tinh thần dũng cảm, lạc quan - chiến thắng hoàn cảnh.
- Tình cảm đồng chí đồng đội sôi nổi, thắm thiết, gắn bó sẻ chia.
- ý chí chiến đấu vì miền Nam:
Không có kính rồi xe không có đèn
Không có mui xe, thùng xe có xước
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước
Chỉ cần trong xe có một trái tim.
Phép đối lập, liệt kê tăng cấp, hình ảnh hoán dụ
->quyết tâm cao độ, niềm tin sắt đá và tình yêu nước thiết tha.

Có ý kiến cho rằng toàn bộ bài thơ, đặc biệt là khổ thơ cuối có sự đối lập.
Hãy chỉ rõ!

Bài thơ về tiểu đội xe không kính (Phạm Tiến Duật)


Không có kính không phải vì xe không
có kính
Bom giật, bom rung, kính vỡ đi rồi
Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.

Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa, như ùa vào buồng lái.

Không có kính, ừ thì có bụi
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha.

Không có kính ừ thì ướt áo
Mưa tuôn mưa xối như ngoài trời
Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi.

Những chiếc xe từ trong bom rơi
Đã về đây họp thành tiểu đội
Gặp bè bạn suốt dọc đường đi tới
Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi.

Bếp Hoàng Cầm ta dừng giữa trời
Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy
Võng mắc chông chênh đường xe chạy
Lại đi, lại đi trời xanh thêm.

Không có kính, rồi xe không có đèn
Không có mui xe, thùng xe có xước
Xe vẫn chạy vì miền phía trước
Chỉ cần trong xe có một trái tim.


Tiêt47 : bài thơ về
tiểu đội xe không kính
(Phạm Tiến Duật)
I. Đọc - tìm hiểu chú thích
II. Đọc- tìm hiểu văn bản:
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính
2. Hình ảnh những người chiến sĩ lái xe:
- Tư thế chủ động, hiên ngang,đường hoàng.
- Tinh thần dũng cảm, lạc quan - chiến thắng hoàn cảnh.
- Tình cảm đồng chí đồng đội sôi nổi thắm thiết yêu thương gắn bó
sẻ chia.
- ý chí sắt đá, quyết tâm cao độ, niềm tin và tình yêu nước thiết tha.
III. Tổng kết:
Bài tập 1:
Hãy lựa chọn những đáp án đúng nhận xét về nghệ thuật của bài thơ:
A. Bài thơ sử dụng chất liệu hiện thực sinh động của cuộc sống chiến đấu.
B. Bút pháp lãng mạn chắp cánh cho hiện thực bay bổng.
C. Giọng thơ trữ tình nhẹ nhàng sâu lắng.
D. Giọng thơ ngang tàng, phóng khoáng, pha chút tinh nghịch đậm tính khẩu ngữ, tự nhiên, khoẻ khoắn.
Bài tập 2:
Hãy lựa chọn đáp án sai nhận xét về nội dung bài thơ:



A. Hình ảnh những chiếc xe không kính
được sáng tạo để nhấn mạnh tội ác của giặc Mỹ
trong việc tàn phá đất nước ta


B. Việc sáng tạo hình ảnh những chiéc xe không kính
đã làm nổi bật hình ảnh những người lính lái xe
hiên ngang dũng cảm lạc quan, sôi nổi trẻ trung.

Tiêt47 : bài thơ về
tiểu đội xe không kính
(Phạm Tiến Duật)
I. Đọc - tìm hiểu chú thích
II. Đọc- tìm hiểu văn bản:
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính
2. Hình ảnh những người chiến sĩ lái xe:
- Tư thế chủ động, hiên ngang, đường hoàng.
- Tinh thần dũng cảm, lạc quan - chiến thắng hoàn cảnh.
- Tình cảm đồng chí đồng đội sôi nổi thắm thiết yêu thương gắn bó
sẻ chia.
- ý chí sắt đá, quyết tâm cao độ, niềm tin và tình yêu nước thiết tha.
III .Tổng Kết- ghi nhớ ( Sgk)
IV. Luyện tập:

A.Cùng là những người lính áo nâu.
B. Cùng phải chịu hoàn cảnh gian khổ khó khăn, hiểm nguycủa chiến trường.
C. Cùng có ý chí, nghị lực,niềm tin, lí tưởng và tinh thần yêu nước; có tình đồng chí, đồng đội gắn bó.
D. Cùng là những người lính trẻ trung sôi nổi, yêu đời.


So sánh hai bài thơ
Đồng chí và Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Điểm chung Nét riêng
Đồng chí
Xuất thân từ
nông dân
nghèo
Trang bị
còn thô sơ
Tình cảm
thầm lặng

Bài thơ.kính
-Xuất thân
từ nhiều
tầng lớp
-Trang bị
hiệnđại hơn
Tình cảm
sôi nổi,
trẻ trung hơn
B
C






Tư thế
ung
dung,
hiên
ngang
Tinh
thần
dũng
cảm,
lạc quan
Tình
cảm
đồng đội
yêu
thương
sôi nổi
ý chí
quyết
tâm
vì
miền Nam
Bài thơ về tiểu đội xe
không kính
Hình ảnh những
chiếc xe không kính
Hình ảnh người
chiến sĩ lái xe