Bài 10. Bài thơ về tiểu đội xe không kính

chào mừng thầy cô
về dự
ngữ văn 9
Soạn giảng: Giang Hồng Nguyên
Đường Hồ Chí Minh
những năm tháng đánh Mĩ
Bài 10 Tiết 46 :
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
I- Đọc và tìm hiểu chung
1- Tác giả - Tác phẩm:
*Tác giả: Phạm Tiến Duật.
- Sinh 1941 - Quê ở Thanh Ba - Phú thọ.
- Là nhà thơ tiêu biểu của phong trào thơ trẻ những năm kháng chiến chống mĩ.
-Thơ ông thường viết về hình tượng anh bộ đội và những cô gái TNXP trên tuyến đường Trường sơn
- Giọng thơ sôi nổi trẻ trung, hồn nhiên tinh nghịch mà vẫn giàu chất suy tưởng. Tiêu biểu là bài Trường Sơn đông, Trường Sơn tây; Nhớ; Gửi em cô thanh niên xung phong; Lửa đèn.
Một số bài thơ tiêu biểu
* Tác phẩm: Bài thơ về tiểu đội xe không kính



- Hoàn cảnh ra đời:
+ Viết vào mùa hè năm 1968, khi tác giả trên đường đi công tác qua ngã ba Đồng Lộc.
+ Bài thơ được tặng giải nhất cuộc thi thơ do báo văn nghệ tổ chức 1969.
+ Sau được in trong tập thơ Vầng trăng quầng lửa
2. Đọc và giải nghĩa từ khó:
* Giải nghĩa từ khó:
- Bếp Hoàng Cầm: kiểu bếp dã chiến của bộ đội ta đặt dưới lòng đất, khi đun khói tản ra địch không phát hiện được. Bếp này do anh hùng nuôi quân Hoàng Cầm sáng tạo ra từ trong kháng chiến chống Pháp.
- Tiểu đội : Đơn vị gồm 12 chiến sĩ.
- Chông chênh: đu đưa không vững chắc , không ổn định.
3. Tìm hiểu nhan đề bài thơ:
Nhan đề bài thơ độc đáo mới lạ: nhấn mạnh chất thơ của hiện thực chiến tranh.
Những chiếc xe không kính là hiện thực đã khơi nguồn cảm hứng cho Phạm Tiến Duật để từ đó tác giả ca ngợi những chiễn sĩ lái xe dũng cảm, trẻ trung vượt lên hiện thực thiếu thốn, khó khăn, gian khổ để chiến đấu vì tổ quốc.
II. Đọc - Hiểu văn bản:
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính:
*Hiện trạng xe:
kính
-Không : đèn
mui.
-Lí do: bom giật, bom rung kính vỡ đi rồi.
*Nghệ thuật: - Tả thực
- Điệp từ phủ định " không"
- Động từ mạnh: "giật", " rung"
-> Phản ánh hiện thực cuộc kháng chiến gian khổ , khốc liệt.
2. Hình ảnh những chiến sĩ lái xe:
* Tư thế:
- Ung dung.
đất
- Nhìn: trời
thẳng
gió vào xoa mắt đắng
- Nhìn thấy: con đường chạy thẳng vào tim
sao trời và đột ngột cánh chim
*Nghệ thuật: Nhịp thơ ngắn dồn dập, giọng điệu tự tin đầy sảng khoái.
-> Diễn tả tư thế ung dung, hiên ngang, bất khuất của người chiến sĩ lái xe trong khi làm nhiệm vụ.
* Tinh thần thái độ:
+ Hoàn cảnh: - Nắng: bụi phun tóc trắng.
- Mưa: uớt áo
+ Thái độ: - không có.ừ thì.
- chưa cần rửa.
- chưa cần thay..
- cười ha ha..
*Nghệ thuật:
- Giọng điệu hồn nhiên pha chút ngang tàng , nghịch ngợm bất cần.
-Điệp cấu trúc câu: "không có..ừ thì" , " chưa cần rửa.", " chưa cần thay."
-> Tính cách trẻ trung sôi nổi, ngang tàng nghịch ngợm; tinh thần dũng cảm, lạc quan ; thái độ bất chấp coi thường mọi thiếu thốn , khó khăn gian khổ hi sinh.
*Tình cảm đồng đội:
+ Cảnh sinh hoạt: - Gặp bạn bè.
- Bắt tay nhau.
- Bếp Hoàng Cầm
- Chung bát đũa..
- Võng mắc chông chênh.
- Lại đi, lại đi.
*Nghệ thuật: - Chi tiết chân thực sinh động.
- Giọng thơ vui, nồng ấm.
=> Tình cảm đồng chí, đồng đội gắn bó keo sơn tạo nên sức mạnh, niềm tin hướng tới tương lai.
*Khát vọng ý chí:

Kính
Không có : Đèn Có : một trái tim
( Vật chất) Mui ( Tinh thần)

*Nghệ thuật:- Kết cấu đối lập tương phản-> dụng công nghệ thuật: nói cái không để khẳng định cái có
=> Người chiến sĩ có trái tim nhiệt tình yêu nước, có lý tưởng, khát vọng cao đẹp, có ý chí quyết tâm giải phóng Miền Nam thống nhất đất nước.
* Ghi nhớ
Những nét đặc sắc về nội dung-nghệ thuật bài thơ:
Chủ đề: Chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt nam
Những chiếc xe
Kính
Không Đèn
Mui
Thùng xe xước
Người chiến sĩ lái xe
Tư thế ung dung, hiên ngang, bất khuất
Tinh thần dũng cảm lạc quan bất chấp gian khổ hi sinh
Có Tình đồng chí gắn bó keo sơn
Lòng yêu nước, ý chí quyết tâm giải phóng miền nam
Nghệ thuật
Chất liệu hiện thực cuộc sống
Ngôn ngữ, giọng điệu ngang tàng, nghịch ngợm gần với lời nói văn xuôi mà vẫn giàu chất thơ
Kết cấu tương phản: nói cái không để khẳng định cái có
III. Luyện tập
bài tập trắc nghiệm
Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi
Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng

Nhìn thấy gió vào qua mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùn vào buồng lái.
Bài tập
Hướng dẫn về nhà
Học thuộc lòng bài thơ
So sánh hình ảnh anh bộ đội trong hai bài thơ
" Đồng chí " và " Bài thơ về tiểu đội xe không kính "




Mời các Thầy, Cô giáo và các em nghe bài hát
" Xe ta đi trong đêm trường sơn "