Bài 10. Bài thơ về tiểu đội xe không kính

Trường THCS Ngô Sỹ Liên


Bài Thơ về tiểu đội xe không kính
Tiết 47
Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính
( Phạm Tiến Duật )
Đọc - tìm hiểu chung.
1. Tác giả - tác phẩm
.Tác giả:
Phạm Tiến Duật (1941- 2007 ),
quê ở Thanh Ba, Phú Thọ.
Là nhà thơ trưởng thành trong
kháng chiến chống Mỹ.
Thơ của ông có giọng điệu
sôi nổi, hồn nhiên, tinh nghịch.

Tác phẩm:
Sáng tác năm 1969, in trong tập
" Vầng trăng quầng lửa"
Tiết 47
Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính
( Phạm Tiến Duật )
Đọc - tìm hiểu chung.
1. Tác giả - tác phẩm
2. Đọc văn bản.
3. Từ khó.
4. Thể thơ:
- Đề tài:
5. PTBĐ:

Tự do
Người lính
Biểu cảm + tự sự + miêu tả

Tiết 47
Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính
( Phạm Tiến Duật )
Đọc - tìm hiểu chung.
II. Đọc - tìm hiểu chi tiết.
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính.

Tiết 47
Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính
( Phạm Tiến Duật )
Đọc - tìm hiểu chung.
II. Đọc - tìm hiểu chi tiết.
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính.

+ Không có kính
+ không có đèn
+ Không có mui xe
+ thùng xe có xước
Tiết 47
Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính
( Phạm Tiến Duật )
Đọc - tìm hiểu chung.
II. Đọc - tìm hiểu chi tiết.
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính.
-> Điệp từ, lời thơ gần với
lời nói hàng ngày,
giọng thơ thản nhiên, vui đùa
-> những chiếc xe mang
đầy thương tích,biến dạng.

Tiết 47
Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính
( Phạm Tiến Duật )
Đọc - tìm hiểu chung.
II. Đọc - tìm hiểu chi tiết.
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính.
2. Hình ảnh người chiến sĩ lái xe.
a. Hoàn cảnh:

+ Bom giật, bom rung
+ Gió vào xoa mắt đắng
+ Bụi phun tóc trắng như người già
+ Mưa tuôn, mưa xối như ngoài trời .
+ Bom giật, bom rung
+ Gió vào xoa mắt đắng
+ Bụi phun tóc trắng như người già
+ Mưa tuôn, mưa xối như ngoài trời .
+ Bom giật, bom rung
+ Gió vào xoa mắt đắng
+ Bụi phun tóc trắng như người già
+ Mưa tuôn, mưa xối như ngoài trời .
Tiết 47
Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính
( Phạm Tiến Duật )
Đọc - tìm hiểu chung.
II. Đọc - tìm hiểu chi tiết.
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính.
2. Hình ảnh người chiến sĩ lái xe.
a. Hoàn cảnh:
-> động từ, liệt kê, so sánh
Chiến trường vô cùng gian khổ, ác liệt
b. Vẻ đẹp của người lính
Thảo luận nhóm
Hãy tìm và phân tích các từ ngữ, hình ảnh, câu thơ thể hiện hình ảnh người chiến sĩ lái xe.
Nhóm 1:
Tư thế: từ chỗ: " Ung dung . buồng lái"
Nhóm 2:
Tinh thần: từ chỗ " Không có kính ừ thì . gió lùa khô mau thôi"
( Chú ý thái độ, suy nghĩ của người lính )
Nhóm3:
Tình đồng chí, đồng đội: " Những chiếc xe từ trong . xe chạy"
Nhóm 4
ý chí chiến đấu giải phóng miền Nam
" Lại đi . trái tim".
Tiết 47
Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính
( Phạm Tiến Duật )
Đọc - tìm hiểu chung.
II. Đọc - tìm hiểu chi tiết.
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính.
2. Hình ảnh người chiến sĩ lái xe.
a. Hoàn cảnh:
b. Vẻ đẹp của người lính
* Tư thế
Tiết 47
Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính
( Phạm Tiến Duật )
Đọc - tìm hiểu chung.
II. Đọc - tìm hiểu chi tiết.
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính.
2. Hình ảnh người chiến sĩ lái xe.
* Tư thế:
Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng
Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái
Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng
Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái
Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng
Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái
Tiết 47
Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính
( Phạm Tiến Duật )
Đọc - tìm hiểu chung.
II. Đọc - tìm hiểu chi tiết.
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính.
2. Hình ảnh người chiến sĩ lái xe.
Hoàn cảnh
Vẻ đẹp của người lính
* Tư thế:
-> NT: đảo ngữ, điệp từ, nhân hoá, so sánh
-> Tư thế ung dung, hiên ngang, bình tĩnh, làm chủ hoàn cảnh.
Tinh thần

Không có kính ừ thì có bụi
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha

Không có kính ừ thì ướt áo
Mưa tuôn mưa xối như ngoài trời
Chưa cần thay lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng gió lùa khô mau thôi.
Không có kính ừ thì có bụi
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha

Không có kính ừ thì ướt áo
Mưa tuôn mưa xối như ngoài trời
Chưa cần thay lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng gió lùa khô mau thôi.
Tiết 47
Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính
( Phạm Tiến Duật )
Đọc - tìm hiểu chung.
II. Đọc - tìm hiểu chi tiết.
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính.
2. Hình ảnh người chiến sĩ lái xe.
Hoàn cảnh
Vẻ đẹp của người lính
* Tư thế:
* Tinh thần:
NT: Điệp từ, điệp cấu trúc, khẩu khí ngang tàng, từ láy.
Bất chấp nguy hiểm, lạc quan, yêu đời

Tình đồng đội
Những chiếc xe từ trong bom rơi
Đã về đây họp thành tiểu đội
Gặp bè bạn suốt dọc đường đi tới
Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi
Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời
Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy
Võng mắc chông chênh đường xe chạy
Những chiếc xe từ trong bom rơi
Đã về đây họp thành tiểu đội
Gặp bè bạn suốt dọc đường đi tới
Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi
Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời
Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy
Võng mắc chông chênh đường xe chạy
Tiết 47
Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính
( Phạm Tiến Duật )
Đọc - tìm hiểu chung.
II. Đọc - tìm hiểu chi tiết.
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính.
2. Hình ảnh người chiến sĩ lái xe.
Hoàn cảnh
Vẻ đẹp của người lính
* Tư thế:
* Tinh thần:
* Tình đồng đội
-Tình cảm sôi nổi, thắm thiết, chân thành

ý chí
Lại đi lại đi trời xanh thêm
Không có kính rồi xe không có đèn
Không có mui xe, thùng xe có xước
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước
Chỉ cần trong xe có một trái tim
Lại đi lại đi trời xanh thêm
Không có kính rồi xe không có đèn
Không có mui xe, thùng xe có xước
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước
Chỉ cần trong xe có một trái tim
Có ý kiến cho rằng toàn bộ bài thơ đặc biệt là khổ thơ cuối có sự đối lập. Hãy chĩ rõ ?
Tiết 47
Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính
( Phạm Tiến Duật )
Đọc - tìm hiểu chung.
II. Đọc - tìm hiểu chi tiết.
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính.
2. Hình ảnh người chiến sĩ lái xe.
Hoàn cảnh
Vẻ đẹp của người lính
* Tư thế:
* Tinh thần:
* Tình đồng đội:
* ý chí:
- Nghệ thuật: Điệp ngữ, đối lập, hoán dụ,
-> ý chí quyết tâm chiến đấu, lòng yêu nước thiết tha.
Tiết 47
Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính
( Phạm Tiến Duật )
Đọc - tìm hiểu chung.
II. Đọc - tìm hiểu chi tiết.
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính.
2. Hình ảnh người chiến sĩ lái xe.
III. Tổng kết
1.Nghệ thuật
III. Tổng kết.
Nghệ thuật
Hãy lựa chọn những đáp án đúng nhận xét về nghệ thuật của bài thơ?
Bài thơ sử dụng chất liệu hiện thực, sinh động của cuộc sống chiến đấu.
Bút pháp lãng mạn chắp cánh cho hiện thực bay bổng.
Giọng thơ ngang tàng, phóng khoáng pha chút tinh nghịch, đậm chất lính, tự nhiên, khoẻ khoắn.
Giọng thơ trữ tình nhẹ nhàng, sâu lắng.

Tiết 47
Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính
( Phạm Tiến Duật )
Đọc - tìm hiểu chung.
II. Đọc - tìm hiểu chi tiết.
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính.
2. Hình ảnh người chiến sĩ lái xe.
III. Tổng kết
1.Nghệ thuật
- Bài thơ sử dụng chất liệu hiện thực, sinh động của cuộc sống chiến đấu.
- Giọng thơ ngang tàng, phóng khoáng pha chút tinh nghịch, đậm chất lính, tự nhiên, khoẻ khoắn.
2. Nội dung


III. Tổng kết.
Nghệ thuật
2. Nội dung:
Chọn đáp án đúng nhận xét về nội dung bài thơ ?
A. Hình ảnh những chiếc xe không kính được sáng tạo để nhấn mạnh tội ác của giặc Mỹ trong việc tàn phá đất nước ta.
B. Việc sáng tạo hình ảnh những chiếc xe không kính để làm nổi bật hình ảnh những người lính lái xe hiên ngang, dũng cảm sôi nổi, trẻ trung.


Tiết 47
Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính
( Phạm Tiến Duật )
Đọc - tìm hiểu chung.
II. Đọc - tìm hiểu chi tiết.
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính.
2. Hình ảnh người chiến sĩ lái xe.
III. Tổng kết
1.Nghệ thuật
2. Nội dung
Việc sáng tạo hình ảnh những chiếc xe không kính để làm nổi bật hình ảnh những người lính lái xe hiên ngang, dũng cảm, sôi nổi, trẻ trung.



Tiết 47:
Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính
( Phạm Tiến Duật )
Đọc - tìm hiểu chung.
II. Đọc - tìm hiểu chi tiết.
III. Tổng kết.
IV. Luyện tập
IV. Luyện tập
So sánh hình ảnh người lính trong hai bài thơ " Đồng chí" và " Bài thơ về tiểu đội xe không kính"?
Nét chung:
- Cùng có ý chí, nghị lực, niềm tin, lý tưởng và tinh thần yêu nước, có tình đồng đội gắn bó.
- Cùng phải chịu hoàn cảnh khó khăn, gian khổ, hiểm nguy của chiến trường.
Nét riêng:

Đồng chí

- Xuất thân từ những người
nông dân nghèo
- Trang bị thô sơ
- Tình cảm thầm lặng
Bài thơ về tiểu đội xe
không kính
Xuất thân từ nhiều tầng lớp

Trang bị hiện đại hơn
- Tình cảm sôi nổi trẻ trung
Tiết 47
Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính
( Phạm Tiến Duật )

Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Hình tượng những
chiếc xe không kính
Hình ảnh những người
chiến sĩ lái xe
Tư thế
Ung dung,
hiên ngang,
chủ động
Tinh thần
Bất chấp
hiểm nguy,
lạc quan,
yêu đời
Tình cảm
Sôi nổi,
thắm thiết,
chân thành
ý chí
Quyết tâm
chiến đấu,
yêu nước
thiết tha
Tiết 47:
Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính
( Phạm Tiến Duật )
Đọc - tìm hiểu chung.
II. Đọc - tìm hiểu chi tiết.
III. Tổng kết.
IV. Luyện tập
V. Hướng dẫn về nhà
1. Tìm đọc các bài thơ viết về đề tài người lính.
2. Những cảm giác, ấn tượng của người lái xe trong chiếc xe không kính trên đường ra trận đã được tác giả diễn tả rất cụ thể, sinh động. Em hãy phân tích khổ thơ thứ hai để thấy rõ điều ấy.
3. Soạn bài " Đoàn thuyền đánh cá "