Bài 10. Bài thơ về tiểu đội xe không kính

Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Tiết 47
Phạm Tiến Duật
Giáo viên: Hoàng Thị Thu ảnh
- Phạm Tiến Duật (1941 - 2007)
- Quê quán: Thanh Ba, Phú Thọ.
- Tiêu biểu cho thế hệ nhà thơ thời chống Mỹ.
- Đề tài: người lính và thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn.
- Phong cách thơ : sôi nổi, trẻ trung, tinh nghị mà sâu sắc.
I. Đọc - hiểu khái quát văn bản
Tác giả:

- Sáng tác năm 1969
Thời kì cuộc chiến đang ở giai đoạn gay go ác liệt
b. Đọc
- Giọng vui tươi khoẻ khoắn, ngang tàng, trẻ trung sôi nổi
c. Giải thích từ khó
- Tiểu đội:
- Chông chênh:
- Tự do, giọng điệu linh hoạt, ít vần, 4 câu một khổ
2. Tác phẩm:
a. Hoàn cảnh sáng tác
Đơn vị gồm 12 người
Đu đưa, không vững chắc, không yên ổn.
d. Thể thơ
1. Nhan đề bài thơ:
-"Những chiếc xe không kính" - hiện thực chiến tranh
- "Bài thơ"- Chất thơ của tuổi trẻ Việt Nam hiên ngang dũng cảm vượt lên thiếu thốn, gian khổ hiểm nguy của chiến tranh.
=> Nhan đề bài thơ mới lạ, độc đáo
II. Đọc - hiểu chi tiết văn bản
Nhan đề bài thơ
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
"Tôi phải thêm "Bài thơ về tiểu đội xe không kính" để báo trước cho mọi người biết rằng là tôi viết thơ chứ không phải một khúc văn xuôi. Bài thơ về tiểu đội xe không kính là cách đưa chất liệu văn xuôi vào thơ, những câu thơ "đặc" văn xuôi được kết hợp lại trong một cảm hứng chung".
(Tác giả nói về tác phẩm)
2. Hình ảnh những chiếc xe không kính
Xe không kính không phải vì xe không có kính
Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi...
*Nghệ thuật:
Điệp từ, ngữ: không, không có
Động từ mạnh: giật, rung
Giọng điệu ngôn ngữ: thản nhiên như khẩu ngữ
II. Đọc - hiểu chi tiết văn bản
=> Vẻ ngoài: biến dạng, đầy thương tích.
Không có kính rồi xe không có đèn
Không có mui xe, thùng xe có xước

=> Hiện thực: dữ dội, ác liệt, tàn khốc
2. Hình ảnh những chiếc xe không kính
II. Đọc - hiểu chi tiết văn bản
Những chiếc xe
không kính:
Biểu tượng:
-Chiến tranh ác liệt
- Người lính lái xe Trường Sơn
Hình ảnh độc đáo
(Sáng tạo của thơ ca thời chống Mỹ)
2. Hình ảnh những chiến sĩ
Tìm và phân tích các từ ngữ, hình ảnh câu thơ thể hiện hình ảnh người chiến sĩ lái xe.
Nhóm 1: Tư thế: từ "Ung dung ....vào buồng lái
Nhóm 2: Tinh thần: từ "Không có kính...khô mau thôi"
Nhóm 3: Tình đồng chí đồng đội: Từ "Những chiếc xe...
chông chênh đường xe chạy"
Nhóm 4 : ý chí chiến đấu: những câu thơ còn lại.
Thảo luận
* Tư thế
Ung dung/ buồng lái/ ta ngồi
Nhìn đất/ nhìn trời/ nhìn thẳng
Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa, như ùa vào buồng lái
=> Ung dung, hiên ngang bình tĩnh tập trung cao độ
Nghệ thuật: Đảo ngữ: ung dung...
Điệp từ, ngữ: Nhìn, nhìn thấy...
Nhân hoá: Xoa, chạy, sa, ùa..
* Tinh thần
=> Lạc quan, dũng cảm, bất chấp khó khăn nguy hiểm
Không có kính ừ thì có bụi
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha

Không có kính ừ thì ướt áo
Mưa tuôn, mưa xối như ngoài trời
Chưa cần thay lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi
* Nghệ thuật:
- So sánh: như..
- Điệp ngữ, điệp cấu trúc: chưa cần, không có , không có kính ừ thì...
- Khẩu khí ngang tàng: ừ thì, phì phèo, chưa cần ...
* Tình đồng chí đồng đội:
Những chiếc xe từ trong bom rơi
Đã về đây họp thành tiểu đội
gặp bạn bè suốt chặng đường đi tới
Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi

Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời
Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy
Võng mắc chông chênh đường xe chạy
Lại đi, lại đi trời xanh thêm
Tình đồng chí đồng đội
Tình cảm sôi nổi
thắm thiết
Niềm yêu thương
gắn bó xẻ chia
=> Keo sơn, gắn bó, cùng chung lí tưởng và tình cảm cao đẹp
* ý chí chiến đấu:
Xe không kính rồi xe không có đèn
Không có mui xe, thùng xe có xước
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước:
Chỉ cần trong xe có một trái tim.
Nghệ thuật:
Liệt kê: không kính, không đèn, không mui...
Đối lập: không Có
(kính, đèn, mui, thùng xe xước) > < trái tim
Hoán dụ: Trái tim
Quyết tâm cao độ, niềm tin sắt đá, chiến đấu vì miền Nam thân yêu.
III. Tổng kết
1. Nghệ thuật:
2. Nội dung:
Ngôn ngữ giọng điệu giàu tính khẩu ngữ, tự nhiên, khoẻ khoắn.
Hình ảnh : độc đáo, gây ấn tượng.
Bài thơ đã khắc hoạ một hình ảnh độc đáo về những chiếc xe không kính, qua đó làm nổi bật hình ảnh những người lính lái xe ở Trường Sơn trong thời chống Mĩ, với tư thế hiên ngang, tinh thần lạc quan, dũng cảm, bất chấp khó khăn nguy hiểm và ý chí chiến đấu giải phóng miền Nam.
IV. Luyện tập
Giống nhau:
Vượt qua khó khăn
Tình đồng đội keo sơn gắn bó
ýchí chiến đấu và tinh thần lạc quan
So sánh hình ảnh người lính trong "Bài thơ về tiểu đội xe không kính" với người lính trong bài thơ "Đồng chí" (Chính Hữu)
b. Khác nhau:
"Đồng chí": Những người nông dân mặc áo lính giản dị, chân thành, chất phác.
`Bài thơ về tiểu đội xe không kính": Những chiến sĩ trẻ hồn nhiên, hóm hỉnh, tươi tắn, trẻ trung
Củng cố dặn dò
Hình ảnh
những chiếc xe không kính

Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Tư thế
ung dung
hiên ngang
Hình ảnh
những chiến sĩ lái xe
Tình đồng chí đồng đội keo sơn gắn bó
Tinh thần
lạc quan
dũng cảm
ý chí quyết tâm chiến đấu
1. Học thuộc lòng bài thơ
2. Soạn bài: Đoàn thuyền đánh cá
Trường Sơn Đông, Trường Sơn Tây

Thơ : Phạm Tiến Duật
Nhạc: Hoàng Hiệp
Trân trọng cảm ơn các thầy cô
đã đến dự giờ thăm lớp !