Bài 10. Bài thơ về tiểu đội xe không kính

Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
Mục tiêu cần đạt:
Cảm nhận được những nét độc đáo của những chiếc xe không kính cùng hình ảnh những người lính lái xe Trường Sơn hiên ngang, dũng cảm, sôi nổi trong bài thơ, những nét riêng về giọng điệu, ngôn ngữ trong bài thơ
Tích hợp tiếp tục của tiết 48.
Rèn kỹ năng đọc thơ tự do, phân tích hình ảnh, ngôn ngữ thơ.
Kiểm tra bài cũ:
Đọc thuộc lòng bài thơ " Đồng chí", bài thơ được viết bao giờ, ở đâu? được đưa vò tập thơ nào?
Phân tích hình ảnh người lính đứng gác trong đêm?
Bài mới Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
I/Tìm hiểu chung
1/Tác giả(Xem đoạn băng cảnh những chiếc xe không kính và chân dung nhà thơ)
Sinh 1941, quê Thanh Ba, Phú Thọ
1964 tốt nghiệp đại học và gia nhập quân đội, hoạt động trên tuyến đường Trường Sơn và trở thành một trong những gương mặt tiêu biểu của thơ ca thời chống Mỹ.
Tập trung thể hiện hình ảnh thế hệ trẻ trong cuộc kháng chiến chống Mỹ qua các hình tượng : Cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn.
Thơ ông giọng điệu trẻ trung, sôi nổi, hồn nhiên tinh nghịch mà sâu sắc.
Chùm thơ đặc sắc viết về người lính lái xe Trường Sơn, những cô gái thanh niên xung phong thời đánh Mỹ: Trường Sơn đông, trường sơn tây, lửa đèn, gửi em cô thanh niên xung phong, nhớ.
Bài thơ tiểu đội xe không kính nằm trong chùm thơ được tặng giải nhất cuộc thi thơ trên báo văn nghệ 1969 và được đưa vào tập thơ: Vầng trăng quầng lửa.
2/Đọc: Giọng vui tươi, khoẻ khoắn ngang tàng, dứt khoát, nhịp thơ dài, có những câu gần với văn xuôi.
3/Giải thích từ khó? SGK)
Có gì khác lạ trong nhan đề bài thơ?
Tên đặt cụ thể trực tiếp như văn xuôi, không ngại dài.
Bài thơ viết về:
Xe không kính
Những người lái xe không kính.
Về những người lái những chiếc xe không kính vì các dòng thơ tập trung kể, tả biểu hiện cảm xúc người lái xe.
Trong văn bản có nhiều yếu tố tự sự, điều đó có tác dụng gì?




Tạo nhiều cơ sở để biểu cảm
Tăng sức phản ánh hiện thực cho thơ.
Em tách đoạn thơ như thế nào và các ý chính?
1/..mưa ngừng gió lùa khô mau thôi: Cảm giác người lính trên những chiếc xe không kính.
2/.Tình đồng đọi của những người lính lái xe.
3/Còn lại: Quyết tâm chiến đấu
II/Tìm hiểu chi tiết.
1/Cảm giác của người lính lái xe.
Hiện tượng những chiếc xe không kính được giải thích như thế nào qua lời mở đầu?Đó là chuyện bình thường hay bất bình thường?
Xe vốn có kính nhưng bị bom đạn địch bắn phá nên hoá thành không có kính
Đó là chuyện không bình thường trong cấu tạo và trong đời sống đời thường.
Bình thường trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt ở Trường Sơn.
Nhận xét về cách nói trong thơ này và tác dụng của nó?

Nói bằng giọng hồn nhiên, vui đùa
Biểu hiện thái độ bình thản, chấp nhận gian khổ.
Tìm các câu thơ diễn tả cảm giác người lính khi ngồi trên nững chiếc xe không kính?
Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng
Nhìn thấy gió vào xoa mắt đăng
Thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa, như ùa vào buồng lái.
Theo em cách nhìn đất, nhìn trời nhìn thẳng là cách nhìn như thế nào của người lính lái xe không kính trên tuyến lửa?
Tầm nhìn mở rộng, bao quát được nhiều không gian, nhìn rõ những trở ngại trên đường như hố bom, máy bay địch bắn phá: Nhìn đất, nhìn trời
Cách nhìn tập trung chú ý: Nhìn thẳng
Thể hiện thái độ hiên ngang, tự tin, bình tĩnh, cầm chắc vô lăng.

Khi người lính trên xe thấy sao trời và đột ngột cánh chim. là anh đã có được cảm giác gì?
Cảm giác như được bay lên trên bầu trời
Cảm giác sảng khoái được hoà nhập với vũ trụ
Như vậy trong cảm nhận người lính, lái xe không kính có những điều thú vị khác thường nào?
Được tự do giao cảm với thế giới bên ngoài.
Được chiêm ngưỡng những vẻ đẹp khác thường của thiên nhiên.
Ngoài ra họ còn có những cảm nhận nào khác?
Bụi: Bụi phun tóc trắng như người già.
Mưa: Mưa tuân, mưa xối như ngoài trời.
Từ đó một hiện thực nào được phản ánh?
Thời tiết khắc nghiệt có thể ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ người lái xe.
Họ đã chấp nhận hiện thực đó như thế nào?
Cười: Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha.
Không bận tâm: Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi.


Từ đó vẻ đẹp tính cách nào của người lính lái xe trên tuyến lửa được bộc lộ?
Chấp nhận và vượt lên khó khăn để hoàn thành nhiệm vụ.
Trẻ, khoẻ, yêu đời.
2/Tình đồng đội của người lính lái xe.
Cái cách thành lập tiểu đội xe không kính có gì đặc biệt?
Đi từ bom đạn ra hợp thành: Những chiếc xe từ trong bom rơi, đã về đây họp thành tiểu đội)
Tiểu đội xe là tiểu đội lính lái xe, nghĩa là một đồng đội, từ đó em hiểu gì về quan hệ của họ?
Cùng làm nhiệm vụ chiến đấu.
Cùng chịu gian nguy.
Đoàn kết.
Những cái bắt tay qua cửa kính vỡ rồi nói với ta điều gì về người lính?
Tâm hồn cởi mở.
Ham bạn bè thân thiện.

Câu thơ: Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy, gợi cho em cảm nghĩ gì về cách sống của người lính lái xe trên tuyến lửa?
Sẵn sàng thân ái, chia sẻ, kết đoàn.
Mong muốn những điều tốt đẹp.
Từ đó hình ảnh người lính lái xe có thêm vẻ đẹp nào?
Tình đồng đội cởi mở, chân thành, tươi thắm vượt lên mọi gian lao của cuộc chiến ác liệt.
3/Quyết tâm chiến đấu của người lính.
Trong khổ thơ cuối có cái không và cái có, Em hãy diễn giải điều đó?
Những cái không của xe: Không kính, không đèn, không mui..
Một cái có của người: Trái tim.
Theo em " một trái tim" trong câu cuối mang ý nghĩa gì?
Đa nghĩa:
Có sức khoẻ để hoàn thành nhiệm vụ.
Có tình yêu thương đồng bào miền Nam
Có nhiệt huyết với sự nghiệp chống Mỹ cứu nước.
Có lý tưởng chiến đấu giải phóng miền Nam.


Từ sự đối lập này, tác giả muốn nhấn mạnh điều gì?
Gian khổ không thể ngăn cản được ý chí quyết tâm chiến đấu của người lính lái xe.
Từ đó thêm vẻ đẹp nào của người lính được bộc lộ?
Vẻ đẹp của lòng trung thành với lý tưởng ccsh mạng giải phóng dân tộc.
III/Tổng kết
Qua bài thơ, em cảm nhanạ được vẻ đẹp nào của người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn trong những năm chống Mỹ cứu nước?
Cách sống hiên ngang, coi thường gian khổ, vui tươi, thân thiện.
ý chí quyết tâm giải phóng miền Nam, thống nhất đát nước.
Từ đó em nhận thức điều gì về cuộc kháng chiến của dân tộc ta?
Đầy gian khổ nhưng cũng không thiếu những sự tích hào hùng trên tuyến lửa T.Sơn
Những nét mới nào của thơ hiện đại được thể hiện trong trong sáng tác của nhà thơ?


Cảm xúc chân thực bắt nguồn từ chính hiện thực chiến tranh.
Đưa những chi tiết đời thường vào thơ.
Ngôn ngữ thơ suồng sã gắn với văn xuôi
Ngoài bài thơ này, em còn biết bài nào khác cùng đề tài?
Bài ca lái xe đêm Tố Hữu
Khi mặt trời xuống núi Anh em ơi lên đường
Ta băng qua cát bụi Ta xông ra chiến trường
Xe ta quý ta yêu ôi chiếc xe đồng chí
Cùng ta lăn sớm chiều Cùng ta đi đánh Mỹ
No chưa con ngựa chiến Ta mặc lá cho mày
Mau mau lên tiền tuyến Chạy cho khoẻ cho hay
K�o cho nhanh pháo này Chở cho đầy đạn đến
Bộ đội ta đêm ngày Đợi bàn tay tiếp viện
Mang thêm dầu thêm sắt Mang thêm thuốc thêm phân
Cho núi ta đánh giặc Cho đồng ta nuôi quân..
Xe ta đi trong đêm Trường Sơn- Tân Huyền
Trường Sơn đông, trường sơn tây -Phạm Tiến Duật