Bài 10. Bài thơ về tiểu đội xe không kính

bài giảng điện tử
môn ngữ văn 9
1. Giới thiệu tác giả tác phẩm
"Phạm Tiến Duật sinh ngày 14 - 1 -1941 Quê ở huyện Thanh Ba tỉnh Phú Thọ.
Tốt nghiệp khoa văn ĐHSP Hà Nội. Nhập ngũ, công tác tại Ban tuyên huấn binh đoàn 559. Sống và viết trong chiến tranh chống Mĩ trên đường mòn Hồ Chí Minh.Nhiều năm là biên tập viên thơ báo Văn nghệ.Hiện là Tổng biên tập tạp chí Văn chương Việt Nam - Hội nhà văn Việt Nam
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
1. Giới thiệu tác giả tác phẩm
Đã xuất bản: Vầng trăng quầng lửa (1970), Thơ một chặng đường (1971), ở hai đầu núi (1981),Vầng trăng và những Quầng lửa (1983), Thơ một chặng đường (Tập tuyển 1994),Nhóm lửa (1996)
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
I. Giới thiệu tác giả tác phẩm
Xuất xứ bài thơ: in trong tập "Vầng trăng - quầng lửa"
(1969)
- Tác giả: Phạm Tiến Duật (1941) - Một trong những nhà thơ tiêu biểu của thế hệ nhà thơ trẻ những năm kháng chiến chống Mĩ
II. Đọc - hiểu văn bản
1.Đọc văn bản:
- Thể thơ: Tự do, câu dài, nhịp điệu linh hoạt như câu văn xuôi, ít vần, 4 câu 1 khổ...
- Chủ đề: cảm xúc và suy nghĩ của tác giả về những chiếc xe không kính và những người chiến sĩ lái xe trên đường Trường Sơn thời đánh Mĩ.
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
I. Giới thiệu tác giả tác phẩm
II. Đọc - hiểu văn bản
1.Đọc văn bản:
2.Tìm hiểu văn bản:
a.Nhan đề bài thơ và hình ảnh những chiếc xe không kính
- Nhan đề:Bài thơ về tiểu đội xe không kính - có vẻ lạ, độc đáo. Chứng tỏ tác giả gắn bó am hiểu hiện thực đời sống chiến tranh và cho thấy cách nhìn cách khai thác chất thơ của hiện thực ấy.
? Một hình ảnh nổi bật trong bài thơ là những chiếc xe không kính vẫn băng ra chiến trường.Vì sao có thể nói hình ảnh ấy là độc đáo ?
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
I. Giới thiệu tác giả tác phẩm
II. Đọc - hiểu văn bản
1.Đọc văn bản:
2.Tìm hiểu văn bản:
a.Nhan đề bài thơ và hình ảnh những chiếc xe không kính:
- Những chiếc xe không kính, không đèn, không có mui xe xây xước, móp mép mà vẫn băng băng trên đường ra tiền tuyến ...Là hình ảnh thực và thường gặp trong những năm tháng chống Mĩ gian lao và hào hùng. Hồn thơ nhậy cảm với nét ngang tàng và tinh nghịch, thích cái lạ của Phạm Tiến Duật - Hình tượng thơ độc đáo của thời chiền tranh chống Mĩ.
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
I. Giới thiệu tác giả tác phẩm
II. Đọc - hiểu văn bản
1.Đọc văn bản:
2.Tìm hiểu văn bản:
a.Nhan đề bài thơ và hình ảnh những chiếc xe không kính:
b.Hình ảnh những người chiến sĩ lái xe Trường Sơn
"Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi"
- Giải thích nguyên nhân xe không kính: Rất thực: do sức ép, sức rung của bom.Giọng điệu ngang tàng
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
? Tư thế, cảm giac và tâm trạng của người lái xe khi điều khiển chiếc xe không kính chạy trên những nẻo đường Trường Sơn như thế nào ?
Ung dung buồng lái ta ngồi,
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng

Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái.
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
Không có kính ừ thì có bụi
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa phì phèo châm điếu thuốc

Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha
Không có kính ừ thì ướt áo
Mưa tuôn mưa xối như ngoài trời
Chưa cần thay lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng gió lùa khô mau thôi
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
I. Giới thiệu tác giả tác phẩm
II. Đọc - hiểu văn bản
1.Đọc văn bản:
2.Tìm hiểu văn bản:
a.Nhan đề bài thơ và hình ảnh những chiếc xe không kính:
b.Hình ảnh những người chiến sĩ lái xe Trường Sơn
Giọng điệu ngang tàng đùa tếu, nghịch ngợm
Cách nói: ừ thì, chưa cần rửa, chưa cần thay,
Một tác phong sống rất lính, sôi nổi, hoạt bát, nhanh nhẹn , tinh nghịch mà ấm áp tình đồng đội
Hai khổ thơ khắc hoạ phẩm chất dũng cảm, tinh thần lạc quan coi thường khó khăn gian khổ của người lái xe.
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
? Trong những hình ảnh: Cái bắt tay qua cửa kính vỡ, cái bếp
Hoàng Cầm, cái võng mắc chông chênh trên đường xe chạy, em thích nhất hình ảnh nào ? Vì sao?
Những người lái xe vui trong niềm vui ấm áp tình đồng chí, đồng đội. Hình ảnh thơ rất thực mà lại hết sức độc đáo. Cách diễn tả vừa cụ thể, mộc mạc, lại vừa gợi hình, gợi cảm, những câu thơ mang tính khẩu hình khẩu ngữ giống như cách nói của những người lính
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
? Trong câu thơ "Chỉ cần trong xe có một trái tim" tác giả đã dùng biện pháp nghệ thuật gì?
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
A. So sánh và nhân hoá
B. Nhân hoá và tượng trưng
C. Hoán dụ và tượng trưng
D. So sánh và ẩn dụ
Sai
Sai
Đúng
Sai
Chỉ cần trong xe có một trái tim
Chính trái tim của người chiến sĩ lái xe đã thắp lên ngọn lửa soi sáng con đường vào Miền Nam ruột thịt, giúp họ vượt qua mọi sự tàn phá khốc liệt của kẻ thù.Họ làm nên nhiều thế hệ anh hùng làm nên đường mòn Hồ Chí Minh lịch sử.Con đường không thể mất, chiếc xe không thể ngừng khi bao trái tim cùng chung nhịp đập hướng về Miền Nam.
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
I. Giới thiệu tác giả tác phẩm
II. Đọc - hiểu văn bản
1.Đọc văn bản:
2.Tìm hiểu văn bản:
a.Nhan đề bài thơ và hình ảnh những chiếc xe không kính:
b.Hình ảnh những người chiến sĩ lái xe Trường Sơn
Sơ kết: Sự lạc quan yêu đời, tinh thần dũng cảm kiên cường,tình đồng đội, ý chí chiến đấu vì Miền Nam ruột thịt.Tất cả hoà quyện với nhau để kết tạo nên vẻ đẹp chân dung người chiến sĩ lái xe. Hình như không khó khăn nguy hiểm nào có thể khuất phục nổi những người lính lái xe ấy.Sự lí giải đơn giản mà sâu sắc: Chỉ cần trong xe có một trái tim
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
I. Giới thiệu tác giả tác phẩm
II. Đọc - hiểu văn bản
III. Tổng kết:
Nghệ thuật: Nhiều chi tiết thực của đời sống chiến tranh được đưa vào bài thơ một cách tự nhiên, mới lạ, bát ngờ mà rất hợp lí mà hình ảnh trung tâm là những chiếc xe không kính.Giọng điệu ngang tàng,dí dỏm.hóm hỉnh, mà chân thực, bộc trực, sôi nổi phù hợp với tính cách phóng khoáng của những người lính lái xe.Thể thơ tự do,gần với lời nói thường mà vẫn thấm đẫm chất thơ
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
Câu hỏi thảo luận: So sánh hình ảnh người lính ở Bài thơ về tiểu đội xe không kính và ở bài thơ Đồng chí
Khác nhau:
Bài Đồng chí: Những người nông dân mặc áo lính giản dị, chân thành, chất phác.( kháng chiến chống Pháp)
Bài thơ về tiểu đội xe không kính: những chiến sĩ trẻ, hồn nhiên, hóm hỉnh, tươi tắn, trẻ trung.
Giống nhau:ở hai bài thơ ta gặp những nét đẹp chung của anh bồ độ cụ Hồ: vượt qua khó khăn, tình đồng đội keo sơn gắn bó,ý chí chiến đấu và tinh thần lạc quan.
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
Nhớ
Cái vết thương xoàng mà đưa viện
Hàng còn chờ đó, tiếng xe reo
Nằm ngửa nhớ trăng, nằm nghiêng nhớ bến
Nôn nao ngồi dậy nhớ lưng đèo.
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
? Đây là điểm nổi bật của thơ ca từ sau cách mạng tháng 8/ 1945 nói chung và bài thơ "Đồng chí" "Bài thơ tiểu đội xe không kính" nói riêng?
I
H
N
A
ệ
N
T
H
Ư
C
V
A
L
A
N
G
M
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật