Bài 10. Bài thơ về tiểu đội xe không kính

Tiết 47
PhạmTiến Duật
Giáo viên: Lê Thị Kim Thoa
Đơn vị: Trường THCS Nam Phương Tiến A
CHÀO MỪNG CÁC THẦY GIÁO, CÔ GIÁO VỀ DỰ THAO GIẢNG
Nam Phương Tiến , ngày 6 tháng 11 năm 2009
Tiết 47
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
1.Tác giả: (1941-2007)
Phạm Tiến Duật
- Ông là gương mặt tiêu biểu của thế hệ các nhà thơ trẻ thời chống Mĩ. Sáng tác của ông chủ yếu viết về đề tài người lính và cô thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn. Thơ ông có giọng điệu sôi nổi, trẻ trung, hồn nhiên, tinh nghịch mà sâu sắc
- Tác phẩm chính: Vầng trăng quầng lửa ( 1970 ), Thơ một chặng đường ( 1971 ), Ở hai đầu núi ( 1981 ), Nhóm lửa ( 1996 )...Tuyển tập Phạm Tiến Duật ( 2007 )
I. Đọc tìm hiểu chung
Tiết 47
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
2.Tác phẩm:
Xuất xứ : Sáng tác năm 1969, in trong tập Vầng trăng quầng lửa (1970)
Nội dung: Bài thơ viết về hình ảnh những người chiến sĩ lái xe trên tuyến đường Trường Sơn.
Thể thơ và phương thức biểu đạt:
-Thể thơ:tự do
- Phương thức biểu đạt: Tự sự kết hợp với miêu tả.
1.Tác giả: (1941-2007)
I. Đọc tìm hiểu chung
Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên, nguyên Tư lệnh Đoàn 559 - Bộ đội Trường Sơn, thủ trưởng cũ của nhà thơ Phạm Tiến Duật nói về người đồng chí đầy tự hào: “Khi Duật xuất hiện với bài thơ Tiểu đội xe không kính, tôi đã nhận ra đây là một tài năng. Thơ Duật rất tự do, không khuôn sáo mà ngang tàng rất chất lính Trường Sơn. Tôi có gửi tặng Duật một chiếc mũ với lời nhắn “tiểu đội xe không kính thì sẽ có kính thôi, còn bây giờ thì đội mũ vào đã”.
3. Đọc - tìm hiểu từ khó
Tiết 47
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
II. Đọc hiểu văn bản.
1.Tìm hiểu nhan đề văn bản.
a.Hình ảnh những chiếc xe không kính.
- Nhan đề bài thơ độc đáo và mới lạ.
“Tôi phải thêm “Bài thơ về” để báo cho mọi người biết rằng là tôi viết thơ chứ không phải là một khúc văn xuôi. Bài thơ về tiểu đội xe không kính là cách đưa chất liệu văn xuôi vào thơ, những câu thơ “đặc” văn xuôi được kết hợp lại trong một cảm hứng chung”
( Tác giả nói về tác phẩm)
2.Tác phẩm.
Sáng tác năm 1969, in trong tập Vầng trăng quầng lửa (1970)
1.Tác giả: (1941-2007)
I. Đọc tìm hiểu chung.
2.Tìm hiểu chi tiết văn bản:
3. Đọc - tìm hiểu từ khó
Tiết 47
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
- “Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi”
“Không có kính, rồi xe không có đèn,
Không có mui xe, thùng xe có xước,”
- Xe không kính vì bom giật, bom rung.
- Hình ảnh chân thực => khẳng định chiến tranh ngày càng ác liệt.
II. Đọc hiểu văn bản:
1.Tìm hiểu nhan đề văn bản:
a.Hình ảnh những chiếc xe không kính.
- Nhan đề bài thơ độc đáo và mới lạ
2.Tác phẩm:
Sáng tác năm 1969, in trong tập Vầng trăng quầng lửa (1970)
1.Tác giả:: (1941-2007)
I. Đọc tìm hiểu chung:
2.Tìm hiểu chi tiết văn bản:
Tiết 47
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
b.Hình ảnh những chiến sĩ lái xe
- Xe không kính vì bom giật, bom rung.
- Hình ảnh chân thực => khẳng định chiến tranh ngày càng ác liệt.
II. Đọc hiểu văn bản:
a.Hình ảnh những chiếc xe không kính
- Nhan đề bài thơ độc đáo và mới lạ
2.Tác phẩm:
Sáng tác năm 1969, in trong tập Vầng trăng quầng lửa (1970)
1.Tác giả: (1941-2007)
I. Đọc tìm hiểu chung:
1.Tìm hiểu nhan đề văn bản:
2.Tìm hiểu chi tiết văn bản:
“Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng ”
“Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái ”
- Ung dung: dáng điệu, cử chỉ tỏ ra bình tĩnh, không hề lo lắng hay bận rộn.
=>Tư thế chủ động, làm chủ mọi hoàn cảnh của người lính.
- Nhìn: gió, con đường, sao trời, cánh chim
=>Diễn tả những cảm giác mạnh và đột ngột, khiến người đọc có cảm giác như mình đang ngồi trên những chiếc xe không kính, từ đó người lính như được hoà mình cùng thiên nhiên
Tư thế ung dung, hiên ngang
Tiết 47
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
- Điệp từ: “nhìn”,”thấy” => tư thế ung dung, hiên ngang, bình tĩnh, tự tin.
b.Hình ảnh những chiến sĩ lái xe
- Xe không kính vì bom giật, bom rung
II. Đọc hiểu văn bản:
a.Hình ảnh những chiếc xe không kính
- Nhan đề bài thơ độc đáo và mới lạ.
2.Tác phẩm:
Sáng tác năm 1969, in trong tập Vầng trăng quầng lửa (1970)
1.Tác giả:: (1941-2007)
I. Đọc tìm hiểu chung:
- Hình ảnh chân thực => khẳng định chiến tranh ngày càng ác liệt.
1.Tìm hiểu nhan đề văn bản:
2.Tìm hiểu chi tiết văn bản:
“ Không có kính, ừ thì có bụi
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha.”
“Không có kính, ừ thì ướt áo,
Mưa tuôn mưa xối như ngoài trời
Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi.”
- Lặp cấu trúc cú pháp.
- Từ ngữ mang đậm tính khẩu ngữ, giàu gợi cảm.
- Giọng điệu mới mẻ, trẻ trung, tinh nghịch.
- Biện pháp tu từ: điệp từ, so sánh.
Thái độ bất chấp khó khăn, gian khổ, hiểm nguy.
- Tình đồng chí, đồng đội gắn bó.
- Thái độ bất chấp khó khăn, gian khổ, nguy hiểm.
Tiết 47
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
- Điệp từ: “nhìn”,”thấy” => tư thế ung dung, hiên ngang, bình tĩnh, tự tin.
b.Hình ảnh những chiến sĩ lái xe
- Xe không kính vì bom giật, bom rung.
II. Đọc hiểu văn bản:
a.Hình ảnh những chiếc xe không kính
- Nhan đề bài thơ độc đáo và mới lạ
2.Tác phẩm:
Sáng tác năm 1969, in trong tập Vầng trăng quầng lửa (1970)
1.Tác giả:: (1941-2007)
I. Đọc tìm hiểu chung:
- Hình ảnh chân thực => khẳng định chiến tranh ngày càng ác liệt.
1.Tìm hiểu nhan đề văn bản:
2.Tìm hiểu chi tiết văn bản:
“ Không có kính, rồi xe không có đèn
Không có mui xe, thùng xe có xước
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước
Chỉ cần trong xe có một trái tim ”
- Hình ảnh đối lập, hoán dụ
=> Lòng yêu nước, ý chí chiến đấu giải phóng miền Nam.
Tiết 47
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
- Lòng yêu nước, ý chí chiến đấu giải phóng miền Nam.
II. Đọc hiểu văn bản
- Nhan đề bài thơ độc đáo và mới lạ.
2.Tác phẩm:
Sáng tác năm 1969, in trong tập Vầng trăng quầng lửa (1970)
1.Tác giả: (1941-2007)
I. Đọc hiểu chú thích:
- Tình đồng chí, đồng đội gắn bó.
- Thái độ bất chấp khó khăn, gian khổ, nguy hiểm.
- Điệp từ: “nhìn”,”thấy” => tư thế ung dung, hiên ngang, bình tĩnh, tự tin.
b.Hình ảnh những chiến sĩ lái xe
- Xe không kính vì bom giật, bom rung.
a.Hình ảnh những chiếc xe không kính
2.Tìm hiểu chi tiết văn bản:
- Hình ảnh chân thực => khẳng định chiến tranh ngày càng ác liệt.
1.Tìm hiểu nhan đề văn bản:
Nhóm 1
Viết về những chiến sĩ lái xe, tác giả đã chọn chi tiết nào để lập tứ? Tứ đó có độc đáo không? Vì sao?
Câu hỏi thảo luận
Nhóm 3
Kết cấu bài thơ được xây dựng theo các tương quan đối lập. Em hãy chỉ ra một số biểu hiện của sự đối lập ấy và nêu ý nghĩa của điều đó?
Nhóm 4
So sánh hình ảnh người lính trong bài thơ này với bài thơ “Đồng chí ” ?
Nhóm 2
Cách sử dụng ngôn ngữ trong bài thơ có gì độc đáo? Tác dụng của cách sử dụng từ ngữ đó trong việc khắc hoạ hình ảnh người lính?
Nhóm 2
Ngôn ngữ của bài thơ gắn với lời nói thường mang tính khẩu ngữ tự nhiên.
Cách tổ chức câu thơ theo kiểu nói.
=> Khắc hoạ hình ảnh người lính hiên ngang, lạc quan yêu đời.
Đáp án
Nhóm 1
- Hình ảnh chiếc xe không kính để khơi nguồn cảm xúc.
- Hình ảnh độc đáo, chân thực vì từ xưa hình ảnh “văn xuôi” chưa được đưa vào thơ.
Nhóm 3
Hình ảnh tương quan đối lập:
Xe không kính >< người lính cảm nhậnthế giới thiện nhiên phong phú.
>< tạo điều kiện cho những người lính biểu hiện tình đồng đội.
Cái không về vật chất >< cái có của tinh thần.
Nhóm 4
Hình ảnh người lính: - Bài thơ “Đồng chí” ca ngợi vẻ đẹp của tình đồng đội.
Bài thơ về tiểu đội xe không kính khắc hoạ vẻ đẹp hiên ngang dũng cảm của người chiến sỹ lái xe.
Điểm chung: lí tưởng chiến đấu cao cả vượt lên khó khăn, có ý chí và tinh thần lạc quan, tình đồng đội cao cả.
III. Tổng kết:
a.Nghệ thuật:
- Bài thơ giàu chất liệu hiện thực, sinh động của cuộc sống chiến trường.
- Ngôn ngữ, giọng điệu tự nhiên, khoẻ khoắn.
b.Nội dung: hình ảnh người lính với tư thế hiên ngang, tinh thần lạc quan, dũng cảm, bất chấp khó khăn nguy hiểm...
Tiết 47
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
b.Hình ảnh những chiến sĩ lái xe
II. Đọc hiểu văn bản:
a.Hình ảnh những chiếc xe không kính
2.Tác phẩm:
1.Tác giả:: (1941-2007)
I. Đọc tìm hiểu chung:
1.Tìm hiểu nhan đề văn bản:
2.Tìm hiểu chi tiết văn bản:
IV. Luyện tập:
Hướng dẫn về nhà
Học bài phần truyện trung đại.
Chuẩn bị kiểm tra 1 tiết.

Kính chào và kính chúc sức khỏe
quí thầy cô giáo!