Bài 10. Bài thơ về tiểu đội xe không kính

`
VỀ DỰ GIỜ
NGỮ VĂN 9
TRƯỜNG THCS NGUYỄN VĂN TƯ
GV: Phan Thị Kiều Nga
Nhiệt liệt chào mừng quý đồng nghiệp






Tiết 46-47
Văn bản
Phạm tiến duật
Bài thơ về
tiểu đội
xe không kính
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
I. GIỚI THIỆU:
1 . Tác giả:
Phạm Tiến Duật
(1941 – 2007)
Quê: Thanh Ba – Phú Thọ
1964 sau khi Tốt nghiệp đại học Sư phạm Hà Nội; gia nhập quân đội trở thành chiến sỹ & nhà thơ trẻ.
Phong cách sáng tác:
Đề tài: người chiến sỹ & thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn.
Giọng thơ: tự nhiên, tinh nghịch mà sôi nổi tươi trẻ và sâu sắc
Đầu tháng Tám năm 1964, vừa nhận tấm bằng tốt nghiệp xong, Phạm Tiến Duật được điều về Sư đoàn 316, Quân khu Tây Bắc, được huấn luyện thành lính bộ binh, chuyên đánh rừng.
Sau sáu tháng huấn luyện, … Phạm Tiến Duật vào dạy học ở Cục Vận tải quân sự. Chẳng bao lâu sau, Cục Vận tải quân sự sát nhập về Bộ Tư lệnh 559 và từ đó Phạm Tiến Duật bắt đầu quãng đời Trường Sơn Đông nhớ Trường Sơn Tây!
phạm tiến duật
Phạm Tiến Duật
2.Tác phẩm:
Vầng trăng
quầng lửa
“Bài thơ
về tiểu đội xe không kính”
Được viết năm 1969
In trong tập “Vầng trăng – Quầng lửa”
Được giải nhất trong cuộc thi thơ báo Văn nghệ.


Bài thơ về tiểu đội xe không kính
I. GIỚI THIỆU:
Phạm Tiến Duật
Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi
Ung dung buồng lái ta ngồi,
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.

Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái.

Không có kính, ừ thì có bụi,
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha

Không có kính, ừ thì ướt áo
Mưa tuôn mưa xối như ngoài trời.
Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi.

Những chiếc xe từ trong bom rơi
Đã về đây họp thành tiểu đội
Gặp bè bạn suốt dọc đường đi tới
Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi.

Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời
Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy
Võng mắc chông chênh đường xe chạy
Lại đi, lại đi trời xanh thêm.

Không có kính, rồi xe không có đèn,
Không có mui xe thùng xe có xước,
Xe vẫn chạy vì miền nam phía trước:
Chỉ cần trong xe có một trái tim.

Bài thơ về tiểu đội xe không kính
II.ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN:
1.Đọc – tiếp xúc văn bản:
. Đọc văn bản:
Phạm Tiến Duật
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
II.ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN:
1.Đọc – tiếp xúc văn bản:
- Đọc văn bản:
- Phương thức biểu đạt:
biểu cảm kết hợp miêu tả
- Thể loại:
thơ tự do
II.ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN:
2. Phân tích:
a.Hình ảnh những chiếc xe không kính:
Phản ánh hiện thực cuộc chiến khốc liệt thời chiến tranh: bom đạn kẻ thù những con đường ra trận để lại dấu tích trên những chiếc xe không kính:
“Không có kính, không phải vì xe không có kính,
Bom giật, bom rung kính vỡ đi rồi”
Nhan đề độc đáo: thể hiện chất thơ vút lên từ trong cuộc sống chiến đấu đầy gian khổ hy sinh  chất thơ tuổi trẻ.
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật

II.ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN:
2. Phân tích:
b.Hình ảnh những người chiến sĩ lái xe:
* Hoàn cảnh:



Bom giật bom rung
gió vào xoa mắt đắng
bụi phun tóc trắng như người già
Mưa tuôn mưa xối như ngoài trời
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật

II.ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN:
2. Phân tích:
b.Hình ảnh những người chiến sĩ lái xe:
* Hoàn cảnh:
Bom giật bom rung
gió vào xoa mắt đắng
bụi phun tóc trắng như người già
Mưa tuôn mưa xối như ngoài trời
Vô cùng khó khăn,
gian khổ, ác liệt,
hiểm nguy.
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
II.ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN:
2. Phân tích:
b.Hình ảnh những người chiến sĩ lái xe:
Hoàn cảnh:
Vô cùng khó khăn gian khổ, ác liệt, hiểm nguy.
Tư thế:


Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng
Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái.
Ung dung, chủ động,
hiên ngang anh dũng
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
II.ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN:
2. Phân tích:
b.Hình ảnh những người chiến sĩ lái xe:
Tư thế:
Ung dung, chủ động, hiên ngang anh dũng
Tinh thần:
Không có kính, ừ thì có bụi
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha.
Không có kính, ừ thì ướt áo
Mưa tuôn mưa xối như ngoài trời
Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi.
Anh dũng, lạc quan, bất chấp khó khăn, nguy hiểm.
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật

II.ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN:
2. Phân tích:
b.Hình ảnh những người chiến sĩ lái xe:
Tư thế:
Ung dung, chủ động, hiên ngang anh dũng
Tinh thần:
Anh dũng, lạc quan, bất chấp khó khăn, nguy hiểm.
Tình cảm đồng chí đồng đội:
Những chiếc xe từ trong bom rơi
Đã về đây họp thành tiểu đội
Gặp bè bạn suốt dọc đường đi tới
Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi.
Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời
Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy
Võng mắc chông chênh đường xe chạy
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật

II.ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN:
2. Phân tích:
b.Hình ảnh những người chiến sĩ lái xe:
Tư thế:
Tinh thần:
Tình cảm đồng chí đồng đội:
Những chiếc xe từ trong bom rơi
Đã về đây họp thành tiểu đội
Gặp bè bạn suốt dọc đường đi tới
Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi.
Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời
Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy
Võng mắc chông chênh đường xe chạy

Yêu thương, sôi nổi, gắn bó, sẻ chia
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
II.ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN:
2. Phân tích:
b.Hình ảnh những người chiến sĩ lái xe:
Tư thế:
Tinh thần:
Tình cảm đồng chí đồng đội:
Yêu thương, sôi nổi, gắn bó, sẻ chia.
Ý chí chiến đấu:

Lại đi, lại đi trời xanh thêm.
Không có kính, rồi xe không có đèn,
Không có mui xe thùng xe có xước,
Xe vẫn chạy vì miền nam phía trước:
Chỉ cần trong xe có một trái tim.
Bài tập nhóm:
Hình ảnh một trái tim sử dụng phép
tu từ gì, cho biết tác dụng của nó ?
Hình ảnh trái tim sử dụng phép tu từ hoán dụ, giàu nhiệt huyết, say mê lý tưởng cách mạng. Sống hiên ngang, coi thường gian khổ, vui tươi, ý chí chiến đấu vì miền Nam .



Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
một trái tim.
II.ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN:
2. Phân tích:
b.Hình ảnh những người chiến sĩ lái xe:
Tư thế:
Tinh thần:
Tình cảm đồng chí đồng đội:
Yêu thương, sôi nổi, gắn bó, sẻ chia.
Ý chí chiến đấu :

Lại đi, lại đi trời xanh thêm.
Không có kính, rồi xe không có đèn,
Không có mui xe thùng xe có xước,
Xe vẫn chạy vì miền nam phía trước:
Chỉ cần trong xe có một trái tim.
Hàng loạt cái “không” thuộc về vật chất được nhấn mạnh để làm nổi bật cái “có”duy nhất. Đó là trái tim yêu nước, ý chí quyết tâm, luôn hướng về miền nam ruột thịt. Câu thơ cuối là linh hồn của cả bài thơ, làm tỏa sáng hình tượng người chiến sĩ lái xe .

Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
II.ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN:
2. Phân tích:
b.Hình ảnh những người chiến sĩ lái xe:
Tư thế:
Tinh thần:
Tình cảm đồng chí đồng đội:
Ý chí chiến đấu vì Miền Nam:
Hàng loạt cái“không” thuộc về vật chất được nhấn mạnh để làm nổi cái“có”duy nhất. Đó là trái tim yêu nước ý chí quyết tâm, luôn hướng về miền Nam ruột thịt. Câu thơ cuối là linh hồn của cả bài thơ, làm tỏa sáng hình tượng người chiến sĩ lái xe.



Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật


III. TỔNG KẾT:
Nghệ thuật:
Lựa chọn chi tiết độc đáo, có tính chất phát hiện, hình ảnh đậm chất hiện thực.
Sử dụng ngôn ngữ đời sống, tạo nhịp điệu linh hoạt thể hiện giọng điệu ngang tàng, trẻ trung, tinh nghịch
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
III. TỔNG KẾT:
Nội dung:
Ca ngợi những người lính lái xe Trường Sơn hiên ngang, lạc quan, dũng cảm, tràn đầy niềm tin chiến thắng trong thời kỳ chống Mỹ xâm lược.




Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
Ghi nhớ: SGK trang 133
Tượng đài nghĩa trang Liệt sĩ Trường Sơn
BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH
Hình ảnh những
chiếc xe không kính
Hình ảnh những
người chiến sĩ lái xe
Tư thế
ung
dung
hiên
ngang
Tinh thần
dũng
cảm
lạc quan
Tình cảm
đồng đội
yêu
thương
sôi nổi
Ý chí
quyết
tâm
vì miền
Nam
1/ Hai tác phẩm Đồng chí và Bài thơ tiểu đội xe không kính giống nhau ở điểm nào?
A/ Cùng viết về đề tài người lính.
B/ Cùng viết trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp
C/ Cùng viết về đề tài người lính, theo thể thơ tự do.
D/ Cùng viết về cuộc đời lính của chính mình
2/ Những chiến sĩ lái xe Trường Sơn có phẩm chất gì?
A/ Lạc quan, dũng cảm, tinh thần đồng đội sâu sắc, ý
chí chiến đấu.
B/ Lạc quan, coi thường hiểm nguy, liều lĩnh
C/ Vui nhộn, tinh nghịch, dũng cảm.
D/ Lạc quan, cuộc sống
Câu hỏi kiểm tra kiến thức vừa học
Hướng dẫn tự học
- Học thuộc lòng bài thơ
- Viết đoạn văn từ 10-12 câu nêu cảm nhận
của em về hình ảnh người chiến sĩ lái xe
Trường Sơn
Soạn bài Đoàn thuyền đánh cá (Huy Cận)
- Phân tích cảnh hoàng hôn trên biển và
đoàn thuyền đánh cá khởi hành.
- Cảnh đánh cá và cảnh biển đêm.
- Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về trong
bình minh.
“Chúc các em chăm ngoan – học giỏi và có nhiều thành tích cao trong
học tập”