Bài 10. Bài thơ về tiểu đội xe không kính

NGỮ VĂN
9
Bùi Thị Tuyết
TRƯờNG THCS TÂN HƯNG-
2011 -2012
Kiểm tra bài cũ :

Em hãy đọc thuộc lòng bài thơ " Đồng chí" của Chính
Hữu .
Cơ sở hình thành lên tình đồng chí, đồng đội của
những người lính anh bộ đội Cụ Hồ là gì?













Tiết 46
I. T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n:
Phạm Tiến Duật
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
1. Tác giả
Ông sống và chiến đấu chủ yếu trên tuyến
lửa Trường Sơn
Là phó trưởng ban đối ngoại của Hội nhà văn Việt Nam
Là MC dẫn chuong trỡnh
truy?n hỡnh cho ngu?i cao tu?i c?a
D�i truy?n hỡnh Vi?t Nam
Phạm Tiến Duật sinh ngày 14 /1/1941 tại
Thanh Ba – Phú Thọ
Ông qua đời vào ngày 4/12/2007 tại bệnh
viện Quân y 108 bởi bệnh ung thư phổi
Ông thuộc lớp các nhà thơ trẻ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ
Năm 1970, ông được giải nhất cuộc thi thơ của Báo văn nghệ













Tiết 46
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
I. T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n:
1. Tác giả
Các tập thơ chính:
1.Vầng trăng quầng lửa
2.Ở hai đầu núi
3.Vầng trăng và những quầng lửa
4. Thơ một chặng đường
5. Nhóm lửa
6.Tuyển tập Phạm Tiến Duật













Tiết 46
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
Tư liệu :
Ông được ca tụng là "con chim lửa của Trường Sơn huyền thoại", "cây săng lẻ của rừng già”, "nhà thơ lớn nhất thời chống Mỹ”.
Phạm Tiến Duật được coi là viên ngọc Trường Sơn.
Nếu Tố Hữu là cánh chim đầu đàn của thi ca cách mạng thì Phạm Tiến Duật chính là cánh chim đại bàng tung bay trên Trường Sơn rực lửa.













Tiết 46
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
Tư liệu :
Ngày 19/11/2007, ông được tặng
Huân chương Lao động hạng Nhì
Anh ra đi trái tim xin ở lại
Đừng mang theo, khoảng trống lấp không đầy













Tiết 46
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
I. T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n:
1. Tác giả
a. Sáng tác năm 1969, nằm trong số những
bài thơ được giải Nhất cuộc thi thơ của
Báo Văn Nghệ năm 1970
In trong tập “Vầng trăng quầng lửa”
3. Tác phẩm:
2. Đọc - tìm hiểu chú thích:
Giọng vui tươi, sôi nổi, khỏe khoắn
b. Chú thích:
Bếp Hoàng Cầm:
Tên người anh hùng nuôi quân.
_c.Thể thơ:
Thơ tự do
d. Đề tài:
Người lính trong kháng chiến chống Mĩ
a. Đọc:
b. Phương thức biểu đạt:
Biểu cảm kết hợp với tự sự và miêu tả.













Tiết 46
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
I. T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n:
1. Tác giả
2.Đọc, tìm hiểu chó thÝch:
3. T¸c phÈm:

Những chiếc xe từ trong bom rơi
Ðã về đây họp thành tiểu đội
Gặp bè bạn suốt dọc đường đi tới
Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi.
Bếp Hòang Cầm ta dựng giữa trời
Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy
Võng mắc chông chênh đường xe chạy
Lại đi, lại đi trời xanh thêm.


e. Nhan đề :
+ Dài
+ Lạ
+ Ấn tượng
+ “Tiểu đội xe không kính”
-> Hiện thực sinh động của kháng chiến
+ “Bài thơ”
-> Nhấn mạnh khai thác chất thơ trong
hiện thực








Tôi phải thêm “Bài thơ về...” để báo trước cho mọi người biết rằng là tôi viết thơ chứ không phải một khúc văn xuôi. “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” là cách đưa chất liệu văn xuôi vào thơ. Những câu thơ “đặc” văn xuôi được kết hợp lại trong một cảm hứng chung
(Tác giả nói về bài thơ của mình)













Tiết 46
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
I. T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n:
II. Phân tích:
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính
Không có kính không phải vì xe không có kính

Không có kính, rồi xe không có đèn,
Không có mui xe, thùng xe có xước,
Giọng điệu ngang tàng lí sự, tự nhiên,
cách viết liệt kê
Không có kính, rồi xe không có đèn,
Không có mui xe, thùng xe có xước,
Không có kính không phải vì xe không có kính

-> Những chiếc xe tàn tạ trần trụi, mang trên
mình đầy thương tích
Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi
-> Sự tàn phá khốc liệt của chiến tranh
Tư liệu:
Mỹ trút xuống Việt nam 15.350 tấn bom đạn gấp 3,9 lần chiến tranh thế giới thứ 2. Lượng bom mìn chưa nổ đang vùi trong lòng đất còn nhiều ( khoảng 5- 10%). Ở Việt Nam 64 tỉnh, thành phố đều bị ảnh hưởng do hậu quả của bom mìn. Nhưng 6 tỉnh bị ô nhiễm nặng: Nghệ An, Hà Tình, Quảng Bình, Quảng Trị, Huế, Đà Nẵng. Nhiều nạn nhân chất độc màu da cam. Bom mìn còn sót lại ảnh hưởng đến tâm lí, sức khoẻ, kinh tế của đất nước, của người dân.













Tiết 46
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
I. T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n:
II. Phân tích
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính
2. Hình ảnh những chiến sĩ lái xe
* Hai câu cuối khổ 1
Ung dung buồng lái ta ngồi,
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.
Nt: đảo, điệp, liệt kê, ngắt nhịp đều đặn
-> Tư thế ung dung, chủ động, hiên ngang













Tiết 46
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
I. T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n:
II. Phân tích
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính
2. Hình ảnh những chiến sĩ lái xe:
Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái.
-> Ghi lại những cảm giác chân thực
khi ngồi trong buồng lái.
Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nt: nhân hoá, Èn dô chuyển đổi cảm giác
* Khổ 2
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
- Hình ảnh thơ chân thực, gợi nhiều liên tưởng.
-> Đích đến của trái tim người lính là con đường
cách mạng.
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái
- Hình ảnh bình dÞ, chọn lọc, so sánh, điệp ngữ
-> Tình yêu thiên nhiên, tâm hồn rộng mở cña
ng­êi chiÕn sÜ l¸i xe.













Tiết 46
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
I. T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n:
II. Phân tích
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính
2. Hình ảnh những chiến sĩ lái xe
* Khổ 3, 4:
Không có kính, ừ thì có bụi,
Bụi phun tóc trắng như người già

Không có kính, ừ thì ướt áo
Mưa tuôn mưa xối như ngoài trời
- Động từ mạnh, so sánh, hình ảnh thơ chân thực
-> Nhấn mạnh, cực tả những gian khổ, khó khăn
- Ừ thì…
Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha.

Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng gió lùa mau khô thôi.
-> Tinh thần lạc quan sôi nổi, dũng cảm, bất chấp
gian khổ, hiểm nguy.
- Cấu trúc cân đối, giọng điệu tự nhiên trẻ trung,
đậm tính khẩu ngữ.
-> Chất anh hùng nằm ngay trong
cái bình dị, giản đơn.













Tiết 46
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
I. T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n:
II. Phân tích
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính
2. Hình ảnh những chiến sĩ lái xe
* Khổ 5,6
Những chiếc xe từ trong bom rơi
Đã về đây họp thành tiểu đội
Gặp bạn bè suốt dọc đường đi tới
Bắt tay nhau qua cửa kính vỡ rồi.
Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời
Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy
Võng mắc chông chênh đường xe chạy
Lại đi, lại đi trời xanh thêm.
Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời
Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy
Võng mắc chông chênh đường xe chạy
Lại đi, lại đi trời xanh thêm.
Những chiếc xe từ trong bom rơi
Đã về đây họp thành tiểu đội
Gặp bạn bè suốt dọc đường đi tới
Bắt tay nhau qua cửa kính vỡ rồi.
-> Tình đồng đội gắn bó, sẻ chia, cuộc sống giã
chiến còn gian khổ nhưng ấm áp tình người.
T×nh ®ång chÝ tiÕp thªm søc m¹nh..
Lại đi, lại đi trời xanh thêm.
- Điệp ngữ, giọng thơ thư thái, nghệ thuật ẩn dụ.
-> Niềm tin vào tương lai tươi sáng, thanh bình của
Dân tộc.













Tiết 46
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
I. T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n:
II. Phân tích
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính
2. Hình ảnh những chiến sĩ lái xe
* Khổ cuối
Không có kính ,rồi xe không có đèn,
Không có mui xe, thùng xe có xước,
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước:
Chỉ cần trong xe có một trái tim.
Hàng loạt từ “Không” khẳng định một từ “Có”
Cặp từ hô ứng “vẫn – chỉ cần” -> Câu thơ vang
lên như một lời thề
Không có kính ,rồi xe không có đèn,
Không có mui xe, thùng xe có xước,
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước:
Chỉ cần trong xe có một trái tim.
vẫn
Chỉ cần
một trái tim
- Một trái tim
Hoán dụ chỉ người lính
ẩn d? ch? tỡnh yờu nu?c n?ng n�n
-> Hành trang người lính mang theo ra trận là trái
tim yêu nước
-> Ý chí quyết tâm giải phóng miền Nam
Thèng nhÊt ®Êt n­íc.
-> Triết lý : Trong chiến tranh, yếu tố quyết định
không phải là phương tiện, vũ khí mà chính là
con người.
Câu thơ cuối là linh hồn của cả Bài – Khắc tạc
hình tượng người lính mang tầm vóc thời đại- thêi ®¹i HCM













Tiết 46
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
I. T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n:
II. Phân tích
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính
2. Hình ảnh những chiến sĩ lái xe
* Khổ 5,6
* Khổ cuối
* Khổ 3, 4
* Khổ 2
* Hai câu cuối khổ 1
III. TỔNG KẾT
1. Nghệ thuật
Hãy làm bài tập sau













Tiết 46
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
Hãy lựa chọn những đáp án đúng nhận xét về nghệ thuật của bài thơ?
A. Bài thơ sử dụng chất liệu hiện thực sinh động của cuộc sống chiến đấu.
B. Bút pháp lãng mạn chắp cánh cho hiện thực bay bổng.
C. Giọng thơ trữ tình nhẹ nhàng sâu lắng.
D. Giọng thơ ngang tàng, phóng khoáng, pha chút tinh nghịch đậm tính khẩu ngữ, tự nhiên, khoẻ khoắn.
A
D













Tiết 46
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
I. T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n:
II. Phân tích
a. Hình ảnh những chiếc xe không kính
b. Hình ảnh những chiến sĩ lái xe
* Khổ 5,6
* Khổ cuối
* Khổ 3, 4
* Khổ 2
* Hai câu cuối khổ 1
III. TỔNG KẾT
1. Nghệ thuật
2. Nội dung

Hóy l�m b�i t?p sau













Tiết 46
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật

A. Hình ảnh những chiếc xe không kính
được sáng tạo để nhấn mạnh tội ác của giặc Mỹ
trong việc tàn phá đất nước ta

Hãy lựa chọn đáp án sai nhận xét về nội dung bài thơ:


B. Việc sáng tạo hình ảnh những chiếc xe không kính
đã làm nổi bật vẻ đẹp về hình ảnh những người lính lái xe
hiên ngang dũng cảm, lạc quan, sôi nổi trẻ trung và cú một ý chí kiên định.

A
* Ghi nhớ: SGK
* Luyện tập:
B�i tập củng cố:Vẽ bản đồ tư duy

"B�i thơ về tiểu đội xe không kính" khắc hoạ hình ảnh những người lính lái xe bằng Cách n�o? Trên những phương diện n�o? Trả lời câu hỏi bằng cách vẽ bản đồ thể hiện nội dung bài học.













Tiết 46
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
Bản đồ tư duy
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Người lính lái xe Trường Sơn
Hình ảnh những chiếc xe không kính
Hoàn
cảnh
chiến
®ấu
Tư
thế
T©m
hån
Tinh
ThÇn
Tình
cảm
Ý
Chí
quyết
tâm













Tiết 46
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
I. T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n:
II. Phân tích
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính
2. Hình ảnh những chiến sĩ lái xe
* Khổ 5,6
* Khổ cuối
* Khổ 3, 4
* Khổ 2
* Hai câu cuối khổ 1
III. TỔNG KẾT
1. Nghệ thuật
2. Nội dung
*Ghi nhí:SGK
Bài tập 1
Hãy so sánh hai bài thơ “Đồng chí” của
Chính Hữu và “Bài thơ về tiểu đội xe
không kính” của Phạm Tiến Duật?
Điểm giống nhau? Điểm khác nhau?
Bài tập 2
Cảm nhận của em về người chiến sĩ cách
mạng Việt Nam qua hai bài thơ?
* Luyện tập:













Tiết 46
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Học thuộc lòng bài thơ
Làm bài tập phần Luyện tập
Chuẩn bị bài “Đoàn thuyền đánh cá”
CHÚC CÁC EM VUI KHOẺ, HỌC GIỎI
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÍ THẦY CÔ GIÁO ĐÃ THAM DỰ
Chân thành cảm ơn các thầy cô !