Bài 10. Bài thơ về tiểu đội xe không kính

nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo về dự tiết học hôm nay
Môn:Ngữ Văn 9

Tiết 47 - Văn bản:

bài thơ về tiểu đội xe không kính


Giáo viên dạy: Hoàng Trung Nghĩa
C
- Phạm Tiến Duật (1941 – 2007) quê ở Thanh Ba – Phú Thọ.
+ Là nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mĩ.
+ Thơ ông thêi k× nµy tËp trung viÕt vÒ thế hệ trẻ trong kháng chiến chèng MÜ trên tuyÕn đường Trường Sơn.
+ Giọng thơ sôi nổi, trẻ trung, hồn nhiên, tinh nghịch mà sâu sắc.
+ T¸c phÈm chÝnh: VÇng tr¨ng quÇng löa (1971); Th¬ mét chÆng ®­êng (1994)
- “Bài th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh” viết năm 1969, in trong tập thơ “Vầng trăng quầng lửa”.
Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi
Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.

Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái.

Không có kính, ừ thì có bụi,
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha.

Không có kính, ừ thì ướt áo
Mưa tuôn mưa xối như ngoài trời
Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi.
Những chiếc xe từ trong bom rơi
Đã về đây họp thành tiểu đội
Gặp bạn bè suốt dọc đường đi tới
Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi.

Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời
Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy
Võng mắc chông chênh trên đường xe chạy
Lại đi, lại đi trời xanh thêm.

Không có kính, rồi xe không có đèn,
Không có mui xe, thùng xe có xước,
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước:
Chỉ cần trong xe có một trái tim.
Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
* Nhan đề bài thơ:
Nhan đề bài thơ khá dài, lạ và độc đáo.
+ Làm nổi bật hình ảnh toàn bài: Những chiếc xe không kính, gợi hiện thực khốc liệt của chiến tranh.
+ Khai thác cái chất thơ của tuổi trẻ Việt Nam hiên ngang dũng cảm vượt lên sự thiếu thốn, nguy hiểm, gian khổ của chiến tranh.
* Hình ảnh Những chiếc xe không kính:
+ Không có kính không phải vì xe không có kính.
Bom giật, bom rung, kính vỡ đi rồi.
+ Không có kính, rồi xe không có đèn
Không có mui xe, thùng xe có xước.
+ Động từ mạnh: Giật, rung.
+ Điệp từ: Không có.
+ Lối nói phủ định của phủ định: Không có. Không phải vì không có để khẳng định.
- Phản ánh hiện thực khốc liệt của chiến tranh.
Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.

Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái.

Không có kính, ừ thì có bụi,
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha.

Không có kính, ừ thì ướt áo
Mưa tuôn mưa xối như ngoài trời
Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi.
- Tư thế: Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.


+ Điệp từ "nhìn".
+ Đảo ngữ: "Ung dung buồng lái ta ngồi"

Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.

Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái.

Không có kính, ừ thì có bụi,
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha.

Không có kính, ừ thì ướt áo
Mưa tuôn mưa xối như ngoài trời
Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi.
- Tư thế: Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.


+ Điệp từ "nhìn".
+ Đảo ngữ: "Ung dung buồng lái ta ngồi"

- Người lính thấy: + Gió vào xoa mắt đắng.
+ Con đường chạy thẳng vào tim.
+ Sao trời và đột ngột cánh chim
- Diễn tả cảm giác được tiếp xúc trực tiếp với thế giới bên ngoài, được chiêm ngưỡng vẻ đẹp của thiên nhiên.
- Bụi: Bụi phun tóc trăng như người già.
- Mưa: Mưa tuôn, mưa xối như ngoài trời.
- Sự khắc nghiệt của thời tiết có thể tác động xấu đến sức khỏe của người lái xe.
- Thái độ:
+ Không có kính, ừ thì có bụi,
.
Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha.

+ Không có kính, ừ thì ướt áo
.
Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi.

- Bụi: Bụi phun tóc trăng như người già.
- Mưa: Mưa tuôn, mưa xối như ngoài trời.
- Thái độ:
+ Không có kính, ừ thì có bụi,
.
Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha.

+ Không có kính, ừ thì ướt áo
.
Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi.

Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
Những chiếc xe từ trong bom rơi
Đã về đây họp thành tiểu đội
Gặp bạn bè suốt dọc đường đi tới
Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi.

Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời
Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy
Võng mắc chông chênh trên đường xe chạy
Lại đi, lại đi trời xanh thêm.
- Tiểu đội xe không kính: Những chiếc xe từ trong bom đạn ra họp thành.
- Tình đồng chí, đồng đội:
+ Qua cái bắt tay: "Gặp bạn bè suốt. vỡ rồi".
+ Cuộc sống sinh hoạt:
"Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy
Võng mắc chông chênh trên đường xe chạy"
Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
Không có kính, rồi xe không có đèn,
Không có mui xe, thùng xe có xước,
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước:
Chỉ cần trong xe có một trái tim.
+ Đối lập:
Không có (kính, đèn, mui, thùng) >< Có (một trái tim)

+ Hoán dụ: Trái tim.
Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
- Hình ảnh thơ chân thực, độc đáo.
- Lời thơ gần với lời ăn tiếng nói hằng ngày.
- Giọng thơ ngang tàng, khỏe khoắn.
- Kết hợp linh hoạt thể thơ 7 chữ và 8 chữ.
- Bài thơ của Phạm Tiến Duật đã khắc họa một hình ảnh độc đáo: Những chiếc xe không kính. Qua đó, tác giả khắc họa nổi bật hình ảnh những người lái xe ở Trường Sơn trong thời chống Mĩ, với tư thế hiên ngang, tinh thần lạc quan, dũng cảm, bất chấp khó khăn nguy hiểm và ý chí chiến đấu giải phóng miền Nam.





Tư thế
ung
dung,
hiên
ngang
Tinh
thần
dũng
cảm,
lạc quan
Tình
cảm
đồng đội
yêu
thương
sôi nổi
ý chí
quyết
tâm
vì
miền Nam
Bài thơ về tiểu đội xe
không kính
Hình ảnh những
chiếc xe không kính
Hình ảnh người
chiến sĩ lái xe
Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
Tác giả sáng tạo ra một hình ảnh độc đáo - những chiếc xe không kính - nhằm mục đích gì?
Làm nổi bật hình ảnh những người lính lái xe hiên ngang, dũng cảm mà sôi nổi mà dũng cảm, trẻ trung.
Làm nổi bật những khó khăn thiếu thốn về đ?ều kiện vật chất và vũ khí của người lính trong cuộc kháng chiến.
Nhấn mạnh tội ác của giặc Mĩ trong việc tàn phá đất nước.
Làm nổi bật những vất vả, gian lao của người lính lái xe.
2. Giọng điệu của bài thơ được biểu hiện như thế nào?
Ngang tàng, phóng khoáng, pha chút nghịch ngợm, phù hợp với đối tượng được miêu tả.
Trữ tình nhẹ nhàng, phù hợp với đối tượng được miêu tả.
Sâu lắng, nhẹ nhàng, phù hợp với đối tượng được miêu tả.
Hào hùng, hoành tráng, phù hợp với đối tượng được miêu tả.
3. Hai tác phẩm Đồng chí và Bài thơ về tiểu đội xe không kính giống nhau ở điểm nào?
Cùng viết về đề tài người lính.
Cùng viết theo thể thơ tự do.
Cùng nói lên sự hi sinh của những người lính.
Cả A và B đều đúng.
Hướng dẫn về nhà:
Học thuộc bài thơ.
Thấy được sức mạnh và vẻ đẹp tinh thần của người lính cách mạng được thể hiện qua những chi tiết, hình ảnh, ngôn ngữ giản dị, chân thực, giàu sức biểu cảm.
So sánh để thấy được vẻ đẹp độc đáo của hình tượng người chiến sĩ trong hai bài thơ: "Đồng chí" và "Bài thơ về tiểu đội xe không kính"