Bài 10. Bài thơ về tiểu đội xe không kính

`
Về dự giờ ngữ văn - 9B
Chào mừng các thầy giáo , cô giáo
GV thùc hiÖn: Nguyễn Thị Minh Tâm
Kiểm tra bài cũ
? Hình ảnh này minh hoạ cho đoạn thơ nào trong bài thơ Đồng chí của Chính Hữu? Nêu ngắn gọn cảm nhận của em về những câu thơ này?

“ Đầu súng trăng treo” là hình ảnh kết tinh cho cả bài thơ. Hai hình ảnh súng và trăng là biểu tượng sóng đôi của dân tộc Việt Nam dũng cảm hào hoa muôn thuở, là thực tại-là mơ mộng, là chất chiến đấu - chất trữ tình, chất chiến sĩ và thi sĩ. Đó là biểu hiện rõ nét cho tư thế chủ động trong chiến đấu, cho tâm hồn yêu đời của người lính cụ Hồ những năm kháng chiến chống Pháp
Trường Sơn Đông nắng - Tây mưa
Ai chưa đến đó như chưa rõ mình
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Tiết 47
Phạm Tiến Duật
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Tiết 47 :
(Phạm Tiến Duật)
Đọc và tìm hiểu chú thích:
1. Tác giả , tỏc ph?m :
a ) Tác giả
- Phạm Tiến Duật (1941 – 2007)

-Quê huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ
- Tiêu biểu cho thế hệ nhà thơ trẻ thời chống Mỹ.
- Thơ ông thường viết về người lính và cô thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn.
- Phong cách thơ: sôi nổi, trẻ trung, hồn nhiên, tinh nghịch mà sâu sắc.
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Tiết 47 :
(Phạm Tiến Duật)
Đọc và tìm hiểu chú thích:
1. Tác giả , tỏc ph?m :
a . Tác giả :
- Phạm Tiến Duật (1941 – 2007)
b. Tác phẩm
- Bài thơ được viết năm 1969 khi cuộc kháng chiến chống Mĩ đang diễn ra ác liệt
- Đạt giải nhất cuộc thi thơ trên báo Văn nghệ năm 1969.
Được in trong tập thơ
Vầng trăng - quầng lửa.
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Tiết 47 :
(Phạm Tiến Duật)
I. Đọc và tìm hiểu chung :
1. Tác giả , tỏc ph?m :
2. Đọc , tỡm hi?u chỳ thớch :
a. Đọc :
Bài thơ về tiểu đội xe không kính

Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi
Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.

Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái.

Không có kính, ừ thì có bụi,
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha.
Không có kính, ừ thì ướt áo
Mưa tuôn mưa xối như ngoài trời
Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi.
Những chiếc xe từ trong bom rơi
Đã về đây họp thành tiểu đội
Gặp bạn bè suốt dọc đường đi tới
Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi.

Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời
Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy
Võng mắc chông chênh trên đường xe chạy
Lại đi, lại đi trời xanh thêm.

Không có kính, rồi xe không có đèn,
Không có mui xe, thùng xe có xước,
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước:
Chỉ cần trong xe có một trái tim.
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Tiết 47 :
(Phạm Tiến Duật)
b. Tỡm hi?u chung :
Từ khó : - Bếp Hoàng Cầm , tiểu đội , chông chênh
Thể thơ : Tự do .
Phương thức biểu đạt : Tự sự
Đề tài : Người lính và chiến tranh .
I. Đọc và tìm hiểu chú thích:
1. Tác giả , tỏc ph?m :
2. Đọc , tỡm hi?u chung :
a. Đọc :
* Nhan đề bài thơ:
Nhan đề bài thơ.
Bài thơ không phải chỉ viết về những chiếc xe không kính, viết về hiện thực khốc liệt của chiến tranh mà chủ yếu khai thác chất thơ vút lên từ hiện thực ấy, chất thơ của tuổi trẻ Việt Nam vượt lên những khắc nghiệt của chiến tranh.
- “Bài thơ ”:
- Khác lạ, độc đáo
- Chất thơ toát lên từ hiện thực khốc liệt ấy.
Tôi phải thêm “ Bài thơ về…”, để báo trước cho mọi người biết rằng là tôi viết thơ, chứ không phải một khúc văn xuôi. Bài thơ về tiểu đội xe không kính là cách đưa chất liệu văn xuôi vào thơ, những câu thơ “đặc” văn xuôi được kết hợp lại trong một cảm hứng chung.
( T¸c gi¶)
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Tiết 47 :
(Phạm Tiến Duật)
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Tiết 47 :
(Phạm Tiến Duật)
Đọc và tìm hiểu chú thích:
II. Phân tích:
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính:
Xe không kính không phải vì xe không có kính.
Bom giật, bom rung kính vỡ đi rồi.
......
Không có kính rồi xe không có đèn
Không có mui xe, thùng xe có xước.
Vẻ ngoài: Trần trụi đến biến dạng, mang trên mình đầy thương tích.
Em có nhận xét gì về cách sử dụng từ ngữ và giọng điệu
trong những câu thơ trên ?
*Nghệ thuật: L?i núi ph? d?nh c?a ph? d?nh d? kh?ng d?nh
Sử dụng điệp từ, ngữ: Không, không phải
Động từ mạnh: Giật, rung
Giọng điệu ngôn ngữ: Thản nhiên như khẩu ngữ hàng ngày.
Qua đó , tác giả muốn thể hiện điều gì ?
Phản ánh hiện thực khốc liệt của chiến trường thời chống Mỹ .
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Tiết 47 :
(Phạm Tiến Duật)
Đọc và tìm hiểu chú thích:
II. Phân tích:
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính:
2. Hình ảnh những chiến sĩ lái xe:
Trên những chiếc xe không kính
người lái xe xuất hiện
với tư thế như thế nào ?
a) Tư thế :
Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng
....
Có những nghệ thuật nào được sử dụng
trong câu thơ ? Tác dụng của nó ?
Nghệ thuật: Đảo ngữ: ung dung...
Điệp từ ngữ: nhìn, nhìn thấy...
=>Tư thế ung dung, lạc quan của người chiến sĩ lái xe.

Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Tiết 47 :
(Phạm Tiến Duật)
Đọc và tìm hiểu chú thích:
II. Phân tích:
2. Hình ảnh những chiến sĩ lái xe:
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính:
a) Tư thế :
b) Thuận lợi :
Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim.
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái.
Nét nghệ thuật đặc sắc
được tác giả sử dụng
trong khổ thơ là gì ?
Nghệ thuật :
-Điệp từ: thấy
- Nhân hóa : gió xoa
- Động từ : sa , ùa
Qua đó góp phần diễn tả cảm giác nào của người chiến sĩ lái xe ?
Nó giúp ta hình dung như thế nào về tốc độ xe chạy ?
Cảm giác được tiếp xúc trực tiếp với thế giới bên ngoài
=> tèc ®é nhanh , mạnh của chiếc xe .
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Tiết 47 :
(Phạm Tiến Duật)
2. Hình ảnh những chiến sĩ lái xe:
Không có kính, ừ thì có bụi,
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha.
Không có kính, ừ thì ướt áo
Mưa tuôn, mưa xối như ngòai trời
Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa
II. Phân tích:
a) Tư thế :
c) Thái độ, tinh thần tru?c khú khan
b) Thu?n l?i :
N
Hãy tìm những cõu tho
di?n t? thỏi d? tru?c
nh?ng khú khan m�
ngu?i lớnh lỏi xe
ph?i tr?i qua ?
Để diễn tả những khó khăn trở ngại
của các chiến sĩ , tác giảdùng biện pháp tu từ gì ?
Tác dụng ?
Người lính lái xe đã chấp
nhận hiện thực khó khăn đó với thái độ như thế nào ?
Nêu nhận xét về giọng điệu , cấu trúc , ngôn ngữ trong hai khổ thơ ?
Nghệ thuật:
- So sánh: như ..
- Điệp ngữ, điệp cấu trúc: chưa cần, không có , không có kính ừ thì...
- Gi?ng di?u ngang tàng: ừ thì...
Qua đó cho em hiểu thêm gì về
thái độ của các chiến sĩ lái xe ?
=> Thái độ : Bất chấp,coi thường khó khăn, gian khổ, nguy hiểm.
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Tiết 47 :
(Phạm Tiến Duật)
Tình đồng chí, đồng đội nồng ấm, cởi mở, chân thành.
Những chiÕc xe từ trong bom rơi
......
Bắt tay qua cửa kính vì råi
.....
Chung…nghĩa là gia đình…
Võng mắc chông chênh đường xe chạy
Lại đi, lại đi trời xanh thêm.

2. Hình ảnh những chiến sĩ lái xe:
II. Phân tích:
a) Tư thế :
c) Thái độ, tinh thần tru?c khú khan
b) Cảm giác của người lính:
d ) Tình đồng đội
Tình đồng đội của những
người lính lái xe được
thể hiện qua hình ảnh nào ?
Hình ảnh thơ được sử dụng có gì đáng chú ý ?
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Tiết 47 :
(Phạm Tiến Duật)
2. Hình ảnh những chiến sĩ lái xe:
II. Phân tích:
a) Tư thế :
c) Thái độ
b) Thuận lợi :
d ) Tình đồng đội
Nêu nhận xét về nghệ thuật
và cách dùng từ ngữ
trong câu thơ :
“ Lại đi ,lại đi trời thêm xanh”
Điều gì đã thôi thúc
các chiến sĩ lái xe
vượt lên những
gian khổ đó ?
e) Ý chí quyết tâm
Quyết tâm chiến thắng
kẻ thù được thể hiện
qua những câu thơ nào ?
Thảo luận nhóm
Nhúm 1 : So sỏnh hai c?p cõu tho d? bi?n phỏp ngh? th?t ? Tỏc d?ng ?
Nhúm 2 : Em hi?u th? n�o v? hỡnh ?nh : " cú m?t trỏi tim" ?
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
110
120
….Không có kính, rồi xe không có đèn,
Không có mui xe, thùng xe có xước,
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước
Chỉ cần trong xe có một trái tim
So sánh hai cặp câu
thơ để phát hiện ra biện pháp nghệ thuật được sử dụng và dụng ý của tác giả?
….Không có kính, rồi xe không có đèn,
Không có mui xe, thùng xe có xước,
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước
Chỉ cần trong xe có một trái tim
Không vật chất
Có tinh thần
Liệt kê
Đối lập
Nhiều
Một
Em hiểu như thế nào về hình ảnh:
trong xe có một trái tim?
Hình ảnh hoán dụ
 Tượng trưng cho ý chí quyết chiến quyết thắng
với mục đích cao đẹp:
tất cả vì miền Nam thân yêu.
Sức mạnh không phải ở phương tiện kỹ thuật hiện đại.
Sức mạnh ở tinh thần, ý chÝ con người.
Trái tim
cầm lái
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Tiết 47 :
(Phạm Tiến Duật)
2. Hình ảnh những chiến sĩ lái xe:
II. Phân tích:
a) Tư thế :
c) Thái độ
b) Cảm giác của người lính:
d ) Tình đồng đội
e) Ý chí quyết tâm
Nghệ thuật:
Liệt kê
Điệp từ
Đối lập
Hoán dụ
Quyết tâm cao độ,
niềm tin sắt đá,
chiến đấu vì miền Nam
thân yêu ...
Không có kính rồi xe không có đèn
Không có mui xe thùng xe có xước
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước
Chỉ cần trong xe có một trái tim .
Hình ảnh
những chiếc xe không kính
Tư thế
ung dung,
hiên ngang
Hình ảnh
những chiến sĩ lái xe
Tình đồng chí đồng đội keo sơn gắn bó
Tinh thần
lạc quan,
dũng cảm vu?t khú khan
ý chí, quyết tâm chiến đấu giải phóng miền Nam
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Tiết 47 :
(Phạm Tiến Duật)
Đọc và tìm hiểu chú thích:
II. Phân tích:
Tìm điểm giống và khác nhau về hình ảnh người lính ở hai bài thơ:
"Đồng chí" và "Bài thơ về tiểu đội xe không kính"?

Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Tiết 47 :
(Phạm Tiến Duật)
IV. LUYỆN TẬP

Cùng phải chịu hoàn cảnh gian khổ khó khăn, hiểm nguy của chiến trường.
- Cùng có ý chí, nghị lực, niềm tin, lí tưởng và tinh thần yêu nước; có tình đồng chí, đồng đội gắn bó.
Đồng chí

- Xuất thân từ
nông dân nghèo

-Trang bị còn thô sơ

-Tình cảm thầm
lặng
Bài thơ về tiểu
đội xe không kính
-Xuất thân từ nhiều
tầng lớp

-Trang bị hiệnđại hơn
-Tình cảm sôi nổi,
trẻ trung hơn
Điểm riêng
Điểm chung
- H?c thu?c b�i tho
- Vi?t m?t b�i van phỏt bi?u c?m nghi c?a em v? hỡnh ?nh ngu?i lớnh trong b�i tho
- Vi?t do?n van T-P-H nờu c?m nghi v? m?t kh? tho m� em thớch nh?t?
- So?n b�i: Do�n thuy?n dỏnh cỏ
Bài tập về nhà
CHÚC CÁC EM VUI KHOẺ, HỌC GIỎI
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÍ THẦY CÔ GIÁO ĐÃ THAM DỰ