Bài 10. Bài thơ về tiểu đội xe không kính

giáo án điện tử
Giáo viên : Nguy?n th? H�
Môn : Ngữ văn 9
Văn bản: Bài Thơ về Tiểu đội xe
không kính
Phòng giáo dục quận Hải An
Trường THCS đằng lâm
Kiểm tra bài cũ
HS thực hiện 2 BTTN kiểm tra kiến thức về nội dung, nghệ thuật văn bản Đồng chí- Chính Hữu và 1 câu hỏi biểu cảm về hình ảnh người lính trong bài thơ ?
bài thơ về tiểu đội xe không kính
(Phạm Tiến Duật)
Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi
Ung dung buồng lái ta ngồi,
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.
Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái.
Không có kính, ừ thì có bụi
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha
Không có kính, ừ thì ướt áo
Mưa tuôn mưa xối như ngoài trời
Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi.
bài thơ về tiểu đội xe không kính
(tiếp theo)
Những chiếc xe từ trong bom rơi
Đã về đây họp thành tiểu đội
Gặp bạn bè suốt dọc đường đi tới
Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi
Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời
Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy
Võng mắc chông chênh đường xe chạy
Lại đi, lại đi trời xanh thêm.
Không có kính, rồi xe không có đèn,
Không có mui xe, thùng xe có xước,
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước:
Chỉ cần trong xe có một trái tim.
Tác giả: Phạm Tiến Duật (1941- 2007): là nhà thơ trẻ tiêu biểu của phong trào thơ ca kháng chiến chống Mĩ..
b. Tác phẩm: Sáng tác năm 1969 trích trong tập thơ "Vầng trăng - Quầng lửa".
- Nhan đề bài thơ khác lạ, độc đáo
- Khai thác chất thơ của hiện thực.

2 hình ảnh: - Những chiếc xe không kính.
- Những chiến sĩ lái xe Trường Sơn.
1. Hình ảnh những chiếc xe.
"Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi".
..."Không có kính, rồi xe không có đèn
Không có mui xe, thùng xe có xước".
"Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi".
1. Hình ảnh những chiếc xe.
- Giọng điệu và ngôn ngữ tự nhiên, mang tính chất khẩu ngữ.
Lời giới thiệu - lời giải thích nguyên nhân.
Khắc họa ấn tượng hình ảnh những chiếc xe không kính.
"Không có kính, rồi xe không có đèn
Không có mui xe, thùng xe có xước".
1. Hình ảnh những chiếc xe.
Hình ảnh thơ độc đáo, có giá trị, đầy ấn tượng.
Khắc họa hình ảnh những chiếc xe bị tàn phá, bị biến dạng hoàn toàn.
2. Hình ảnh những chiến sĩ lái xe:
"Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng".
Nghệ thuật: Đảo ngữ, điệp ngữ.
Tác dụng: Khắc họa tư thế hiên ngang, bình thản, đầy bản lĩnh.
2. Hình ảnh những chiến sĩ lái xe:
"Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng".
Tinh thần chiến đấu dũng cảm, gan dạ của người chiến sĩ lái xe.
2. Hình ảnh những chiến sĩ lái xe:
... "Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim.
Như sa như ùa vào buồng lái".
Nghệ thuật điệp từ , liệt kê, ẩn dụ, so sánh,...
-Tình yêu thiên nhiên và tâm hồn lãng mạn bay bổng
2. Hình ảnh những chiến sĩ lái xe:
- Khắc họa tư thế hiên ngang, bình thản, đầy bản lĩnh.
- Tình yêu thiên nhiên và tâm hồn lãng mạn, bay bổng.
Không có kính, ừ thì ướt áo
Mưa tuôn mưa xối như ngoài trời
Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa.
Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi."
... "Không có kính, ừ thì có bụi
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha
Thái độ: Ngang tàng, bất chấp.
Tinh thần lạc quan, nhiệt tình cách mạng vô bờ bến.
-Tinh thần chiến đấu dũng cảm, gan dạ của người chiến sĩ.
2. Hình ảnh những chiến sĩ lái xe:
... "Những chiếc xe từ trong bom rơi
Đã về đây họp thành tiểu đội
Gặp bè bạn suốt dọc đường đi tới
Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi.
Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời
Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy
Võng mắc chông chênh đường xe chạy
Lại đi, lại đi trời xanh thêm".
- Tình đồng đội: thắm thiết, nghĩa tình.
2. Hình ảnh những chiến sĩ lái xe:
-Tư thế hiên ngang, bình thản, đầy bản lĩnh.
- Tình yêu thiên nhiên và tâm hồn lãng mạn, bay bổng.
-Tinh thần chiến đấu dũng cảm, gan dạ của người chiến sĩ.
-Tinh thần lạc quan và nhiệt tình cách mạng.
... "Không có kính, rồi xe không có đèn,
Không có mui xe, thùng xe có xước,
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước:
Chỉ cần trong xe có một trái tim."
Nghệ thuật đối lập, hoán dụ.
-Tình yêu thiên nhiên và tâm hồn lãng mạn, bay bổng.
-Tinh thần chiến đấu dũng cảm, gan dạ của người chiến sĩ.
-Tinh thần lạc quan và nhiệt tình cách mạng.
-Tình đồng đội thắm thiết.
-Tình yêu tổ quốc và khát vọng cháy bỏng giải phóng miền Nam.
2. Hình ảnh những chiến sĩ lái xe:
Bài tập.
Chọn câu trả lời chính xác nhất trong những đáp án sau:
Bài tập 1:Thành công về mặt nghệ thuật của văn bản "Bài thơ về tiểu đội xe không kính" là:
a. Văn bản chỉ sử dụng những chi tiết hiện thực, không có những hình ảnh thơ lãng mạn, giàu giá trị biểu cảm.
b. Văn bản có sự kết hợp linh hoạt thể thơ 7 tiếng với 8 tiếng; sử dụng nhiều chi tiết hiện thực; nhiều hình ảnh ẩn dụ; điệp ngữ...
c. Bài thơ có ngôn ngữ và giọng điệu giàu tính khẩu ngữ, ngang tàng, tự nhiên, khỏe khoắn, độc đáo.
d. Cả b và c.
Bài tập 2: Nội dung văn bản biểu đạt là:
a. Văn bản khắc họa một hình ảnh thơ độc đáo: Những chiếc xe không kính bằng nghệ thuật sử dụng những chi tiết hiện thực; ngôn ngữ hàm súc, cô đọng.
b. Văn bản chỉ tập trung khắc họa hình ảnh những chiếc xe không kính và hoàn cảnh khốc liệt của chiến tranh.
c. Văn bản xây dựng thành công hình ảnh thơ độc đáo; những chiếc xe không kính và khắc họa nổi bật hình ảnh những người lính lái xe Trường Sơn với tư thế hiên ngang, tinh thần lạc quan, dũng cảm và khát vọng cháy bỏng giải phóng miền Nam.
Loại bỏ những câu trả lời chưa chính xác trong những đáp án sau
Ghi nhớ
- Bài thơ của Phạm Tiến Duật đã khắc họa một hình ảnh độc đáo: Những chiếc xe không kính. Qua đó tác giả khắc hoạ nổi bật hình ảnh những người lính lái xe trường Sơn trong thời chống Mỹ, với tư thế hiên ngang, tinh thần lạc quan, dũng cảm, bất chấp khó khăn nguy hiểm và ý chí chiến đấu giải phóng miền Nam.
- Tác giả đã đưa vào bài thơ chất liệu hiện thực sinh động của cuộc sống ở chiến trường, ngôn ngữ và giọng điệu giàu tính khẩu ngữ, tự nhiên, khỏe khoắn.
III. Luyện tập.
Bài tập 3: Ngoài bài thơ trên em còn biết những bài thơ nào khác cũng viết về đề tài người lính?
Bài tập 1: Biểu cảm về hình ảnh người lính lái xe trong văn bản trên?
Bài tập 2:So sánh hình ảnh người lính trong bài thơ "Đồng chí" của Chính Hữu với hình ảnh người lính trong bài thơ trên?
Hướng dẫn về nhà.
- Viết đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố miêu tả và biểu cảm về đề tài người lính lái xe qua văn bản trên.
- Học thuộc lòng văn bản trên và ghi nhớ.
- Hoàn thành 3 bài tập trong phần luyện tập.
- Chuẩn bị bài : "Tổng kết về từ vựng."