Bài 10. Bài thơ về tiểu đội xe không kính

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ GIÁO
CÙNG CÁC EM HỌC SINH
VỀ THAM DỰ
TIẾT HỌC HÔM NAY!
I.GIỚI
THIỆU:








BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH
Hãy giới thiệu khái quát vài nét về tác giả Phạm Tiến Duật
Quê quán : Thanh Ba, Phú Thọ
Năm 1964, sau khi tốt nghiệp trường ĐHSP Hà Nội, khoa Ngữ văn, ông vào quân đội, hoạt động trên tuyến đường Trường Sơn và trở thành một trong những gương mặt tiêu biểu của thế hệ các nhà thơ trẻ thời chống Mĩ cứu nước.
Thơ ông tập trung thể hiện hình ảnh thế hệ trẻ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ qua hình tượng người lính và những nữ TNXP trên tuyến đường Trường Sơn .
Phong cách : sôi nổi, trẻ trung, tinh nghịch mà sâu sắc.
Nhà thơ Phạm Tiến Duật
(1941 – 2007)

BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH
- Tác phẩm chính:
+ Vầng trăng quầng lửa (thơ, 1970)
+ Ở hai đầu núi (thơ, 1981)
+ Thơ một chặng đường (tuyển tập, 1994)

BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH
- Phạm Tiến Duật -
Hãy nêu hoàn cảnh sáng tác và xuất xứ của bài thơ ?
I.GIỚI THIỆU:
1. Tác giả :
2. Tác phẩm:
Sáng tác vào năm 1969.
- Được giải Nhất cuộc thi thơ của báo Văn nghệ.
- Được đưa vào tập thơ Vầng trăng quầng lửa (1969)

BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH
- Phạm Tiến Duật -
I.GIỚI THIỆU:

II. ĐỌC :
Những chiếc xe từ trong bom rơi
Đã về đây họp thành tiểu đội
Gặp bạn bè suốt dọc đường đi tới
Bắt tay nhau qua cửa kính vỡ rồi.

Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời
Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy
Võng mắc chông chênh đường xe chạy
Lại đi, lại đi trời xanh thêm.

Không có kính ,rồi xe không có đèn ,
Không có mui xe ,thùng xe có xước,
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước:
Chỉ cần trong xe có một trái tim.

Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi
Ung dung buống lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.
Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái.
Không có kính, ừ thì có bụi
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha
Không có kính, ừ thì ướt áo
Mưa tuôn, mưa xối như ngoài trời
Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi
BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH

BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH
- Phạm Tiến Duật -
I. GIỚI THIỆU :
II. ĐỌC :
III. PHÂN TÍCH :

1. Ý nghĩa nhan đề bài thơ :
Hãy nêu ý nghĩa nhan đề của bài thơ ?

BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH
- Phạm Tiến Duật -
III. PHÂN TÍCH :
1. Ý nghĩa nhan đề bài thơ :
- Nhan đề dài, đậm chất khẩu ngữ,tưởng như có vẻ thừa từ Bài thơ … nhưng lại thu hút người đọc ở cái vẻ lạ độc đáo của nó.

- Làm nổi bật hình ảnh : Những chiếc xe không kính

- Hai chữ Bài thơ cho thấy rõ hơn cách nhìn, cách khai thác hiện thực của tác giả , tác giả muốn nói về chất thơ của hiện thực khốc liệt thời chiến tranh, chất thơ của tuổi trẻ hiên ngang, dũng cảm.
Tôi phải thêm “Bài thơ về …”, để báo trước cho mọi người biết rằng là tôi viết thơ, chứ không phải một khúc văn xuôi. “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” là cách đưa chất liệu văn xuôi vào thơ, những câu thơ “đặc” văn xuôi được kết hợp lại trong một cảm hứng chung.
Lời tác giả nói về tác phẩm
TIẾT 46 :BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH
III. PHÂN TÍCH :

1. Ý nghĩa nhan đề bài thơ :
2. Hình ảnh những chiếc xe không kính:
Em có nhận xét gì về hình ảnh những chiếc xe không kính được khắc họa trong bài thơ ? ( Khổ 1và 7 )
TIẾT 46:BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH
III. PHÂN TÍCH :

2. Hình ảnh những chiếc xe không kính:
-Tác giả không mĩ lệ hóa, lãng mạn hóa, mà tả rất thực, thực đến trần trụi: những chiếc xe không kính, không đèn, không mui, thùng xe có xước, chỉ với lí do đơn giản : Bom giật, bom rung kính vỡ đi rồi -> Sự khốc liệt của chiến tranh…
Nghệ thuật điệp ngữ được liệt kê, kết hợp với ngôn ngữ và giọng điệu đậm chất văn xuôi, giọng thơ thản nhiên, tinh nghịch, ngang tàng...Chất thơ bay bổng.
TIẾT 46 :BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH
Thảo luận nhóm – 5 phút
Nhóm 1: Phân tích nội dung và nghệ thuật trong khổ thơ 1,2 để làm nổi bật vẻ đẹp tư thế, thái độ của người lính lái xe.
Nhóm 2: Phân tích nội dung và nghệ thuật trong khổ thơ 3,4 để làm nổi bật vẻ đẹp về tinh thần dũng cảm bất chấp khó khăn nguy hiểm của người lính lái xe.
Nhóm 3: Phân tích nội dung và nghệ thuật trong khổ thơ 5,6 để làm nổi bật vẻ đẹp về tình cảm đồng đội, đồng chí của người lính lái xe.
Nhóm 4: Phân tích nội dung và nghệ thuật trong khổ thơ 7 để làm nổi bật vẻ đẹp về sức mạnh và ý chí đấu tranh giải phóng miền Nam của người lính lái xe.
- Điệp từ không được nhắc lại hai lần làm tăng thêm tính khốc liệt của chiến tranh.
- Đối lập :




-Trái tim người lính nồng nàn ý chí chiến đấu giải phóng Miền Nam (Hoán dụ)


KHÔNG
(kính, đèn, mui)
 Vật chất
CÓ
(Trái tim)
 Tinh thần
><
 Quyết tâm cao độ, niềm tin sắt đá, chiến đấu vì miền Nam thân yêu
“ Không có kính, rồi xe không có đèn
Không có mui xe, thùng xe có xước
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước
Chỉ cần trong xe có một trái tim. ”
* Đó là những con người có tính cách tươi trẻ, vui nhôn, luôn yêu đời. Tinh thần lạc quan và tình yêu cuộc sống giúp họ vượt qua những gian lao thử thách.
TIẾT 44:BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH
Anh hùng nuôi quân Hoàng Cầm
Bếp Hoàng Cầm
Bếp Hoàng Cầm:
Đây là loại bếp dã chiến, mang tên đồng chí Hoàng Cầm , một chiến sĩ nuôi quân ( anh nuôi) ở sư đoàn 308 sáng tạo ra từ chiến dịch Hòa Bình 1951, sau đó được sử dụng rộng rãi trong kháng chiến chống Mĩ. Anh đào những đường rãnh thoát khói dưới lòng đất, nối liền
với bếp lò, bên trên rãnh đặt những cành cây và phủ một lớp đất mỏng được tưới nước để giữ độ ẩm.Khói từ bếp bốc lên qua đường rãnh chỉ còn lại một dải hơi nước, tan nhanh khi rời khỏi mặt đất. Từ đó anh nuôi có thể nấu ăn ban ngày, ngay cả khi máy bay trinh sát của địch trên đầu.
Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng
....
Không có kính, ừ thì có bụi,
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha.
Không có kính, ừ thì ướt áo
Mưa tuôn, mưa xối như ngoài trời
Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa
III. TỔNG KẾT
1. Nghệ thuật
Bài thơ giàu chất liệu hiện thực, sinh động của cuộc sống chiến trường
- Ngôn ngữ, giọng điệu tự nhiên, khoẻ khoắn
2. Nội dung
Thể hiện tư thế hiên ngang,tinh thần lạc quan ,ý chiến đấu vì sự nghiệp giải phóng dân tộc.
TIẾT 44:BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH
Vẽ Sơ đồ tư duy về nội dung bài học
Hướng dẫn về nhà