Bài 1. Tôi đi học

Văn bản: TÔI ĐI HỌC
- Thanh tịnh -
Người thực hiện: Lê Khánh Vy
Văn bản: Tôi đi học
- Thanh Tịnh -
I. Đọc - chú thích văn bản
1. Tác giả, tác phẩm
a. Tác giả: Thanh Tịnh
Tác giả tên thật là Trần Văn Ninh (1911 - 1988), quê ở Huế
Sáng tác đậm chất trữ tình, trong trẻo, tình cảm đằm thắm, dịu dàng
Ông được trao tặng giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật 2007
b. Tác phẩm
Tác phẩm được in trong tập "Quê mẹ", xuất bản năm 1941
Văn bản: Tôi đi học
- Thanh Tịnh -
2. Đọc - chú thích từ
a. Đọc
b. Chú thích từ
3. Thể loại
- Đây là văn bản thuộc thể loại văn biểu cảm, vì truyện là cảm xúc, tâm trạng của nhân vật
4. Bố cục
- Phần 1: Từ đầu… "lòng tôi lại tưng bừng rộn rã": Tâm trạng nhân vật "Tôi" trước khi đến trường
- Phần 2: Còn lại: Diễn biến tâm trạng của nhân vật "tôi" khi đến trường
II . Đọc - hiểu văn bản
1. Tìm hiểu khái quát văn bản
- Phương thức biểu đạt chính là tự sự (kết hợp với miêu tả và biểu cảm)
- Sử dụng ngôi kể thứ nhất giúp cho người kể dễ dàng bộc lộ cảm xúc, tình cảm của mình một cách chân thực
- Nhân vật: Tôi, Mẹ, ông Dốc, những cậu học trò
+ Nhân vật chính là "Tôi", vì nhân vật này được kể nhiều nhất. Mọi vật đều được kể từ cảm nhận của nhân vật "Tôi"
Văn bản: Tôi đi học
- Thanh Tịnh -
2. Tìm hiểu chi tiết văn bản
a. Khởi nguồn nỗi nhớ và cảm nhận của "Tôi" trên đường tới trường:
* Hiện tại:
- Thời gian: Hàng năm, vào cuối thu
- Khung cảnh:
+ Lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc
+ Những em nhỏ rụt dè nấp dưới nón mẹ
Kỉ niệm: Thời gian: Một buổi đầy sương thu và gió lạnh
Không gian: Con đường làng dài và hẹp
Tương đồng →Liên tưởng
Cảnh vật → Tâm trạng



Văn bản: Tôi đi học
- Thanh Tịnh -
Văn bản: Tôi đi học
- Thanh Tịnh -
* Tâm trạng của "Tôi" khi nhớ về kỉ niệm:
- Náo nức, tưng bừng, rộn rã
- Những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cánh hoa mỉm cười giữa bầu trời quang đãng
→ Dùng từ láy, hình ảnh so sánh đặc sắc → Tâm trạng xúc động, chân thành khi nhớ về quá khứ
* Tâm trạng của "Tôi" khi trên đường tới trường:
- Con đường … quen đi lại lắm lần … tự nhiên thấy lạ
- Lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: Hôm nay tôi đi học

Những thay đổi trong suy nghĩ, hành động của cậu bé trên đường tới trường:
- Không lội sông, thả diều, ra đồng nô đùa
- Cảm thấy mình trang trọng, đứng đắn
- Hai quyển vở mới trên tay bắt đầu thấy nặng. Tôi bặm tay ghì thật chặt. Tôi xóc lên và nắm lại cẩn thận
- Muốn thử sức mình
- Có ngay ý nghĩ vừ non nớt, vừa ngây thơ. Chắc chỉ người thạo mới cầm nổi bút thước
- Ý nghĩ ấy thoáng qua trong tâm trí tôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi
Báo hiệu sự thay đổi trong nhận thức bản thân, cậu tự thấy mình lớn lên, có ý thức trong việc học hành
Văn bản: Tôi đi học
- Thanh Tịnh -
Với những câu văn nhẹ nhàng, từ ngữ gợi cảm, giàu hình ảnh, dòng hồi tưởng được gợi lên hết sức tự nhiên với sự liên tưởng giữa hiện tại và quá khứ. Từ tâm trạng náo nức, tưng bừng rộn rã, tác giả đã nhớ lại cảm xúc, những hình ảnh quen thuộc trên đường cùng mẹ tới trường.
Văn bản: Tôi đi học
- Thanh Tịnh -
b. Cảm nhận của "Tôi" lúc ở sân trường:
* Khung cảnh dưới sân trường:
Dày đặc cả người
Người nào quần áo cũng sạch sẽ, gương mặt cũng vui tươi sáng sủa
* Ngôi trường Mĩ Lí trong con mắt của "Tôi":
Trước khi đi học:
- Cảm tưởng: Nhà trường cao ráo và sạch sẽ hơn các nhà khác trong làng
- Là một nơi xa lạ
Hôm nay tôi đi học: Trông vừa xinh xắn vừa oai nghiêm
* Hình ảnh những cậu học trò:
- Cũng như tôi, mấy cậu học trò đứng bỡ ngỡ nép bên người thân
- Họ như con chim con đứng bên bờ tổ, nhìn quãng cao rộng muốn bay, nhưng còn ngập e sợ. Họ thèm vụng và ao ước thầm được như những người học trò cũ, biết lớp, biết thầy để không phải rụt rè trong cảnh lạ
→ Miêu tả sinh động hình ảnh và tâm trạng các em nhỏ lần đầu đến trường → Thể hiện khát vọng bay cao khám phá những chân trời tri thức mới của tuổi trẻ trước cánh cửa trường học
Văn bản: Tôi đi học
- Thanh Tịnh -
Văn bản: Tôi đi học
- Thanh Tịnh -
* Hình ảnh ông Đốc:
- Đọc tên từng người
- Nhìn chúng tôi sẽ nói: "Thế là các em đã vào lớp năm. Các em phải cố gắng học để thầy mẹ được vui lòng và để thầy dạy các em được sung sướng …"
- Nhìn chúng tôi với cặp mắt hiền từ và cảm động
- Ông Đốc tươi cười, nhẫn nại nhờ chúng tôi
→ Ông là người thầy nhân hậu, bao dung, từ tốn, yêu thương
→ Quí trọng, biết ơn thầy - Người đưa tri thức đến cho thế hệ trẻ
Văn bản: Tôi đi học
- Thanh Tịnh -
* Tâm trạng của "Tôi" khi xếp hàng bước vào lớp
Một hồi trống thúc vang dội cả lòng tôi ... Cảm thấy mình chơ vơ vào lúc này
Trong lúc ông ta đọc tên từng người , tôi cảm thấy tim tôi như ngừng đập. Tôi quên cả mẹ tôi đứng sau tôi. Nghe gọi đến tên, tôi tự nhiên giật mình và lúng túng
Người tôi lúc ấy tự nhiên thấy nặng nề một cách lạ
Dúi đầu vào lòng mẹ tôi nức nở khóc theo
→ Sự chuyển biến tâm lí của nhân vật

Văn bản: Tôi đi học
- Thanh Tịnh -

"Tôi" đã cảm nhận sâu sắc về sự lớn lao, thiêng liêng của ngôi trường làng Mĩ Lí, trân trọng sự ngưỡng mộ, ân cần, bao dung của ông Đốc. Đồng thời cũng nhận thức về sự tự lập của bản thân trong việc đến trường học tập
c, Cảm nhận của "Tôi" trong lớp học
Thầy giáo trẻ: tươi cười đón chúng tôi
Mùi hương lạ xông lên
Hình treo trên tường: thấy lạ lạ hay hay
Nhìn bàn ghế, chỗ ngồi...tự nhiên lạm nhận là vật riêng của mình
Mấy người bạn tí hon ngồi bên tôi... lòng tôi vẫn không cảm thấy xa lạ chút nào. Sự quyến luyến tự nhiên và bất ngờ quá đến tôi cũng không dám tin có thật
Nhìn theo cánh chim... Một kỉ niệm cũ sống lại
Chăm chỉ nhìn thầy viết và lẩm nhẩm đánh vần đọc : Bài viết tập: Tôi đi học
Văn bản: Tôi đi học
- Thanh Tịnh -
Những suy nghĩ, tình cảm trong sáng của cậu bé cho thấy cậu là người có tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu bạn bè trường lớp, trân trọng việc học hành
I. Đọc - chú thích văn bản
1. Tác giả, tác phẩm
2. Đọc - chú thích từ
3. Thể loại
4. Bố cục
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Tìm hiểu khái quát văn bản
2. Tìm hiểu chi tiết văn bản
III. Tổng kết (SGK)
Văn bản: Tôi đi học
- Thanh Tịnh -