Bài 1. Tôi đi học

8




BÀI 1
TÔI ĐI HỌC
THANH TỊNH
I/ Tìm hiểu chung :
1/ Tác giả :
- Thanh Tịnh ( 1911 -1988 ) tên thật là Trần Văn Ninh, đến năm 6 tuổi đổi tên là Trần Thanh Tịnh, quê ở ngoại ô thành phố Huế.



- Ông vừa là nhà giáo, nhà văn, nhà thơ có sáng tác từ trước năm 1945 ; sáng tác của ông toát lên vẻ đẹp đằm thắm, tình cảm êm dịu, trong trẻo.
- Ông được Nhà nước truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật năm 2007.
2/ Tác phẩm :
Truyện ngắn Tôi đi học in trong tập Quê mẹ, xuất bản 1941.


Những sự việc nào khiến nhân vật tôi có những liên tưởng về buổi tựu trường
đầu tiên ?

II/ Đọc - hiểu văn bản :
1/ Những sự việc khiến nhân vật tôi có những liên tưởng về buổi tựu trường đầu tiên :
- Sự biến chuyển của cảnh vật sang thu.
- Hình ảnh những em bé núp dưới nón mẹ lần đầu đi đến trường.

Kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên được nhà văn diễn tả theo trình tự như thế nào?
* Trình tự diễn tả kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên của tác giả :
Từ thời gian và không khí ngày tựu trường ở thời điểm hiện tại, nhân vật tôi hồi tưởng về kỉ niệm ngày đầu tiên đi học.
 

Nhân vật tôi đã hồi tưởng lại những sự việc gì về buổi tựu trường đầu tiên ?
2/ Những hồi tưởng của nhân vật tôi :
- Không khí của ngày hội tựu trường : náo nức, vui vẻ, trang trọng.
- Tâm trạng, cảm giác, ấn tượng của tác giả trên đường cùng mẹ đến trường, khi nhìn ngôi trường ngày khai giảng, khi nhìn mọi người, khi nghe gọi tên vào lớp, khi vào chỗ ngồi đón nhận giờ học đầu tiên.
Tìm những hình ảnh, chi tiết chứng tỏ tâm trạng hồi họp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật tôi khi cùng mẹ trên đường tới trường ?
3/ Những hình ảnh, chi tiết chứng tỏ tâm trạng hồi họp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật tôi :
- Con đường đến trường vốn rất quen thuộc nhưng hôm nay tự nhiên thấy lạ, có sự thay đổi.
- Ngôi trường vừa xinh xắn, vừa oai nghiêm làm tác giả lo sợ, vẩn vơ.

 
- Khi nghe gọi tên từng người thì hồi họp, nghe đến tên thì giật mình, lúng túng.
- Khi xa mẹ thì dúi đầu vào lòng và nức nở khóc.
- Cảm thấy vừa xa lạ, vừa gần gũi với mọi vật, với người bạn ngồi bên.
- Tác giả vừa ngỡ ngàng, vừa tự tin bước vào giờ học đầu tiên.

Tìm các hình ảnh so sánh hay trong bài
4/ Các hình ảnh so sánh đặc sắc :
- Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy … bầu trời quang đãng.
- Ý nghĩ ấy thoáng qua trong trí tôi nhẹ nhàng ... trên ngọn núi.
- Họ như con chim con đứng bên bờ tổ … nhưng còn ngập ngừng e sợ.
4/ Ý nghĩa văn bản :
Buổi tựu trường đầu tiên sẽ mãi mãi không thể nào quên trong kí ức của tác giả.
III/ Tổng kết : GN/ 9

Nhận xét về đặc sắc nghệ thuật và sức cuốn hút của
tác phẩm
5/ Đặc sắc về nghệ thuật :
- Miêu tả tinh tế, chân thực diễn biến tâm trạng của ngày đầu tiên đi học.
- Sử dụng ngôn ngữ giàu yếu tố biểu cảm, hình ảnh so sánh độc đáo ghi lại dòng hồi tưởng, cảm nghĩ của nhân vật tôi.
- Giọng điệu trữ tình trong sáng.
IV/ Luyện tập :


1/ Phát biểu cảm nghĩ của em về dòng cảm xúc của nhân vật “tôi” trong truyện ngắn Tôi đi học.


1/ -Nhân vật “Tôi” thuở ấy đã tự miêu tả buổi đi học đầu tiên rất ấn tượng:
+ “Tôi” mặc bộ quần áo mới trang trọng và đứng đắn. Dọc đường gặp mấy bạn nhỏ trạc tuổi tôi, ăn mặc tươm tất, nhí nhảnh gọi nhau và trao sách vở cho nhau.
+ Chỉ có hai quyển vợ trên tay mà tôi bắt đầu thấy nặng. Tôi nắm chặt lấy chúng, bắt chước mấy cậu đi trước muốn xin mẹ đưa cả bút thước cho mình cầm nữa.
+ Sân trường đông đúc người đưa con đi học. Vẻ mặt người nào cũng tươi tắn và ăn mặc tươm tất.
+ Sau một lúc hồi hộp, tôi nhìn lại ngôi trường oai nghiêm, to lớn như đình làng. Sân rộng, tường cao, trưa hè vắng lặng, tôi hơi lo sợ.
+ Đứng bên cạnh, mấy cậu học trò như tôi cũng bỡ ngỡ đứng nép và bên người thân hay đi lại nhẹ nhàng.
Có thể ví họ như con chim non đứng bên bờ tổ, nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng còn ngập ngừng e sợ.
+ Thế rồi, sau một hồi trống vang lên, mấy người học trò cũ đến xếp hàng dưới hiên đi vào lớp. Tác giả tả cảnh mọi người vào trong lớp, cái gì cũng thấy lạ, thấy hay, những sự cảm mếm và quyến luyến lớp học, bàn ghế và bạn bè xung quanh đến một cách tự nhiên.
Tác giả kết thúc bằng sự miêu tả một hình ảnh rất đẹp:
“Một con chim non liệng đến đứng trên bờ cửa sổ, hót mấy tiếng rụt rè rồi vỗ cánh bay cao”.
Đó là một cái ngày không ai quyên, thậm chí còn khắc ghi vào tâm khảm một ký ức tươi đẹp suốt cuộc đời.
IV/ Luyện tập :


2/ Viết bài văn ngắn ghi lại ấn tượng của em trong buổi đến trường khai giảng lần đầu tiên.


2/ -Tôi đã trải qua 8 mùa khai trường rồi đấy. Năm nào cũng để lại trong tôi những
kỉ niệm đẹp đẽ. Nhưng có lẽ ngày khai giảng năm lớp một đã in sâu vào tôi những ấn
tượng khó quên nhất đó là lần đầu tiên tôi đi học.
- Buổi sáng hôm ấy là một buổi sáng đầy sương thu và gió thổi se sẽ, những chiếc lá
vàng rụng xuống bay khắp nơi khiến cảnh tượng thật là đẹp. Thế mà giờ tôi sắp là học sinh
lớp 8 rồi đấy. Lúc đó, tôi cảm thấy mình đã chững chạc và lớn hơn rất nhiều. Chắc hẳn
lúc đó ai cũng cảm thấy hồi hộp và lo lắng. Tôi cũng vậy. Vừa đến trường, tôi đã thấy
sân trường đông nghịt người. Đứng trước cổng trường, tôi thấy mình thật nhỏ bé. Đối
với tôi trường thật to cao, khang trang và sạch sẽ. Xung quanh tôi là những người bạn
mà tôi đã ko gặp nhau từ những tháng nghĩ hè. Phía trước tôi, mấy người học trò cũ
ríu rít gọi tên nhau, chào hỏi nhau thân thiết. Ai ai cũng quần áo sạch đẹp, tươm tất
như đi dự hội. Hôm nay là lễ khai giảng nên ngôi trường đủ màu sắc nào là cờ, hoa,...
rực rỡ khắp nơi. Thật là tuyệt đẹp! Ngôi trường thật là xinh xắn. Tất cả các học sinh
đều đã sắp hàng đâu vào đó. Thầy hiệu trưởng đứng trên sân khấu tuyên bố năm
học mới đã bắt đầu và đón chào các bạn học sinh khối 6 và tiếp đó là nhưnhx tiếng
vỗ tay để đòn chào các em. Sau lễ khai giảng, chúng tôi chơi những trò chơi dân.
Thế là năm học đầu tiên đã bắt đầu với tôi như thế đấy.
-Trong cuộc đời mỗi con người, kỉ niệm trong sáng của tuổi học trò là những ấn tượng
của ngày tựu trường lần đầu tiên, và thường được ghi nhớ mãi. Mỗi năm đến ngày khai
trường, tôi lại nhớ mong cái cảm giác ngày đầu tiên được đến trường.
XIN CHÀO TẠM BIỆT



Trần Thị Mỹ Linh