Bài 1. Phong cách Hồ Chí Minh

Ngữ văn 9
GV: Hà Thuý
TIẾT 1 -BÀI 1:
I/ĐỌC, TÌM HIỂU CHÚ THÍCH:
1) Đọc – tóm tắt:
2) Chú thích:
a. Tác giả:
Là giáo sư chuyên nghiên cứu về triết học, văn hóa nghệ thuật Việt Nam và là viện trưởng VHNT Việt Nam

b. Tác phẩm: viết 1990 - sinh nhật Bác
Phong cách: chủ yếu nói về phong cách sống và làm việc của Bác
Kiểu loại: văn bản nhật dụng
Vấn đề: sự hội nhập với thế giới vẫn giữ bản sắc dân tộc
II. Tìm hiểu văn bản:
1. Kiểu văn bản và PTBĐ:
- Văn bản nghị luận
- Thể loại: VBND
2. Bố cục: 3 phần
- Từ đầu đến “rất hiện đại”: Quá trình hình thành và điều kì lạ trong phong cách Hồ Chí Minh.
- Tiếp đến “hạ tắm ao”: Vẻ đẹp trong phong cách văn hoá của Bác.
- Phần còn lại: Bình luận và khẳng định ý nghĩa của phong cách Hồ Chí Minh.
3. Phân tích:
a/ Quá trình hình thành và điều kì lạ trong phong cách văn hoá Hồ Chí Minh:
-Tiếp thu nhiều nền văn hoá: Phương Đông, phương Tây, châu Phi, Á, Mỹ …
- Nói và viết nhiều thứ tiếng nước ngoài
- Cách tiếp thu: Qua lao động học hỏi, tìm hiểu đến mức sâu sắc, tiếp thu có chọn lọc, giữ cái gốc văn hoá dân tộc.

3. Phân tích:
a/ Quá trình hình thành và điều kì lạ trong phong cách văn hoá Hồ Chí Minh:
 *Nói và viết thạo nhiều thứ tiếng ngoại quốc:Pháp, Anh,Hoa,Nga…
*Qua lao động mà học hỏi
 Một nhân cách rất Việt Nam, rất Phương Đông,nhưng cũng rất mới, rất hiện đại.
* Tiểu kết:
Lập luận chặt chẽ, dẫn chứng tiêu biểu xác thực kết hợp bình luận nói lên ở Bác có vốn tri thức văn hoá sâu rộng -> khơi gợi lòng tự hào về Bác, học tập theo tấm gư­ơng về sự học hỏi chuyên cần của Bác.
? Bài học rút ra cho bản thân trong học tập?
Kiểm tra bài cũ
? Em hãy tóm tắt văn bản “Phong cách Hồ Chí Minh” và cho biết vài nét về tác giả Lê Anh Trà và tác phẩm?
? Phân tích quá trình hình thành và điều kì lạ trong phong cách văn hoá của Hồ Chí Minh?
3. Phân tích (tiếp)
b. Biểu hiện cụ thể trong phong cách văn hóa Hồ Chí Minh:
* Vẻ đẹp trong phong cách sinh hoạt:
- Căn nhà:
- Trang phục:
- Bữa ăn:
- T­ư trang:
Nét đẹp trong phong cách của Bác
Nơi ở và làm việc của Bác
Trang phục giản dị
Ăn uống đạm bạc dân dã
Cá kho
Dưa ghém
b. Biểu hiện cụ thể trong phong cách văn hoá Hồ Chí Minh:
- Nơi ở, làm việc đơn sơ
- Trang phục hết sức giản dị
- Ăn uống đạm bạc
-> Một lối sống giản dị mà thanh cao.
=> Hoà nhập vào sự tiến bộ của quốc tế nhưng cần phải bảo vệ và phát huy bản sắc dân tộc.

-> Dẫn chứng cụ thể, ph­ương pháp liệt kê, ngôn ngữ với những từ chỉ số l­ượng ít ỏi, cách nói dân dã (một, vài, chiếc, vẻn vẹn…) để thấy đư­ợc phong cách bình dị, mộc mạc đạm bạc trong cuộc sống thư­ờng ngày của Bác-một cuộc sống giản dị, trong sáng.
- Cách đư­a dẫn chứng và trình bày dẫn chứng bằng phương pháp so sánh.
- Là sự kết hợp giữa cái vĩ đại và bình dị
- Thể hiện vẻ đẹp thanh cao, sang trọng.
- Tác giả bình luận:
+ Không tự thần thánh hoá, không khác đời, hơn đời
+ Một quan niệm thẩm mĩ về cuộc sống
+ Đem lại hạnh phúc thanh cao cho tâm hồn và thể xác.
-> Một con ng­ười bình th­ường mà vĩ đại, đó là một cuộc sống đẹp, cách sống đẹp, tâm hồn hạnh phúc thanh cao sống giản dị thì tâm hồn không hề toan tính, vụ lợi. Thể xác đ­ược hạnh phúc thanh tao tức là sống giản dị thì thể xác không phải gánh chịu những ham muốn, bệnh tật.
-> Là vẻ đẹp vốn có, tự nhiên, gần gũi, không xa lạ với mọi ngư­ời, mọi ngư­ời đều có thể học tập -> Tự hào.
III. Tổng kết:
1. Nghệ thuật: Lập luận chặt chẽ, linh hoạt, kết hợp kể bình luận, dẫn chứng cụ thể, phong phú, kết hợp so sánh, dùng từ Hán- Việt… Kết hợp hài hòa giữa thuyết minh với lập luận.
2. Nội dung: Ca ngợi vốn văn hoá sâu sắc, kết hợp giữa tinh hoa văn hoá nhân loại và vốn văn hoá dân tộc, ca ngợi cuộc đời giản dị mà vĩ đại của Hồ Chí Minh.
III/ TỔNG KẾT:GHI NHỚ SGK TRANG 8

Nêu cảm nhận của em về những nét đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh?
Củng cố
Đọc một số đoạn thơ ca ngợi lối sống giản dị của Bác?
Hát một bài hát ca ngợi Bác?
Đọc một số bài thơ của Bác?
IV. LUYỆN TẬP:
Tìm đọc và kể lại những câu chuyện về lối sống giản dị mà cao đẹp của Bác.
Hướng dẫn về nhà
- Đọc lại văn bản “Phong cách Hồ Chí Minh”.
- Tìm hiểu ngữ liệu: Các phương châm hội thoại.