Bài 1. Nhận biết ánh sáng - Nguồn sáng và vật sáng

Chương 1. quang học
Khi nào ta nhận biết được ánh sáng?
Khi nào ta nhìn thấy một vật?
ánh sáng truyền đi theo đường nào?
ánh sáng gặp gương phẳng đổi hướng như thế nào?
ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng có tính chất gì?
ảnh nhìn thấy trong gương cầu lồi hay gương cầu lõm có giống ảnh trong gương phẳng không?
Thanh đố Hải: Đặt một cái đèn pin nằm ngang trước mắt sao cho không nhìn thấy bóng đèn. Bấm công tắc bật đèn pin, mắt có nhìn thấy ánh sáng trực tiếp từ đèn phát ra không? Vì sao?
Hải: Tất nhiên là nhìn thấy vì đèn pin đã được bật sáng.
Thanh: Đèn không chiếu thẳng vào mắt làm sao mà nhìn thấy được!
Bạn nào đúng?
T1.b1. nhận biết ánh sáng. nguồn sáng và vật sáng
Mục tiêu
Học sinh cần đạt được
Bằng thí nghiệm khẳng định được rằng ta nhận biết được ánh sáng khi có ánh sáng truyền vào mắt ta và ta nhìn thấy một vật khi có ánh sáng từ vật đó truyền vào mắt ta.
Phân biệt được nguồn sáng và vật sáng.
T1.b1. nhận biết ánh sáng. nguồn sáng và vật sáng
I. Nhận biết ánh sáng
II. Nhìn thấy một vật
III. Nguồn sáng và vật sáng
IV. Vận dụng
I. nhận biết ánh sáng.
Từ những thí nghiệm hoặc quan sát hằng ngày sau đây mắt ta nhận biết được ánh sáng?
I. nhận biết ánh sáng.
Trong các trường hợp mắt ta nhận biết được ánh sáng, có điều kiện gì giống nhau?
Trong các trường hợp mắt ta nhận biết được ánh sáng, có điều kiện giống nhau là có ánh sáng truyền vào mắt.
Khi nào mắt ta nhận biết được ánh sáng?
Mắt ta nhận biết được ánh sáng khi có ánh sáng truyền vào mắt ta.
II. Nhìn thấy một vật
Giải thích hiện tượng?
Ta nhìn thấy mảnh giấy khi đèn bật sáng. Đó là vì đèn chiếu sáng mảnh giấy rồi mảnh giấy hắt lại ánh sáng và ánh sáng truyền vào mắt ta. Vậy ta nhìn thấy mảnh giấy trắng vì có ánh sáng từ mảnh giấy truyền đến mắt.
Khi nào ta nhìn thấy một vật?
Ta nhìn thấy một vật khi có ánh sáng từ vật đó truyền vào mắt ta.
Iii. Nguồn sáng và vật sáng.
Ta nhìn thấy các vật như tờ giấy, dây tóc bóng đèn sáng . Vật nào tự phát ra ánh sáng, vật nào hắt lại ánh sáng do vật khác chiếu tới?
Dây tóc bóng đèn tự phát ra ánh sáng, tờ giấy hắt lại ánh sáng do vật khác chiếu tới.
Kết luận
Nguồn sáng là vật tự nó phát ra ánh sáng.
Vật sáng là vật tự phát ra ánh sáng hoặc vật không tự phát ra ánh sáng nhưng có khả năng hắt lại ánh sáng do vật khác chiếu tới.
IV. Vận dụng
C4. Thanh đố Hải: Đặt một cái đèn pin nằm ngang trước mắt sao cho không nhìn thấy bóng đèn. Bấm công tắc bật đèn pin, mắt có nhìn thấy ánh sáng trực tiếp từ đèn phát ra không? Vì sao?
Hải: Tất nhiên là nhìn thấy vì đèn pin đã được bật sáng.
Thanh: Đèn không chiếu thẳng vào mắt làm sao mà nhìn thấy được!
Bạn nào đúng? Vì sao?

Bạn Thanh đúng. Vì tuy đèn có bật sáng nhưng không chiếu thẳng vào mắt, không có ánh sáng từ đèn truyền đến mắt nên ta không nhìn thấy.
IV. Vận dụng
C5. Nếu thắp một nắm hương để cho khói bay lên ở phía trước đèn pin, ta sẽ nhìn thấy một vệt sáng từ đèn phát ra xuyên qua khói. Giải thích hiện tượng quan sát được?

Khói gồm nhiều hạt nhỏ li ti, các hạt khói được đèn chiếu sáng trở thành các vật sáng. Các vật sáng nhỏ li ti xếp gần nhau tạo thành một vệt sáng mà ta nhìn thấy được.
Ghi nhớ
Mắt ta nhận biết được ánh sáng khi có ánh sáng truyền vào mắt ta.
Ta nhìn thấy một vật khi có ánh sáng từ vật đó truyền vào mắt ta.
Nguồn sáng là vật tự phát ra ánh sáng.
Vật sáng là vật tự phát ra ánh sáng hoặc vật không tự phát ra ánh sáng nhưng có khả năng hắt lại ánh sáng do vật khác chiếu tới.

Hướng dẫn học tập
Về nhà nghiên cứu lại bài học trên lớp và làm các bài tập trong sách bài tập
Đọc thêm phần có thể em chưa biết.
Bài học kết thúc.
Xin cảm ơn sự hợp tác của các em!
Mời các em nghỉ.