Bài 1. Nhận biết ánh sáng - Nguồn sáng và vật sáng

Vật lí 7
Bài 1:
NHẬN BIẾT ÁNH SÁNG -NGUỒN SÁNG VÀ VẬT SÁNG
Thoát
I>Nhận biết ánh sáng:
Quan sát và thí nghiệm
Từ những thí nghiệm hoặc quan sát hằng ngày sau đây, trường hợp nào mắt ta nhận biết được có ánh sáng?
1. Ban đêm, đứng trong phòng có của gỗ đóng kín, không bật đèn, mở mắt.
2. Ban đêm, đứng trong phòng đóng kín cửa, mở mắt, bật đèn.
3. Ban ngày, đứng ngoài trời, mở mắt.
4. Ban ngày, đứng ngoài trời, mở mắt, lấy tay che kín mắt.
Kết luận:
C1 Trong những trường hợp mắt ta nhận biết được ánh sáng, có điều kiện gì giống nhau?
Mắt ta nhận biết được ánh sáng khi có ánh sáng truyền vào mắt ta.
II>Nhìn thấy một vật:
Thí nghiệm:
C2 Bố trí thí nghiệm sau: Đặt một hộp rỗng, kín trong đó có một mảnh giấy trắng và một bóng đèn. Nhìn hình ảnh bên trong hộp qua một lỗ nhỏ. Mảnh giấy trắng dán trên thành màu đen bên trong hộp kín.
Trường hợp nào dưới đây ta nhìn thấy mảnh giấy trắng:
a> Đèn sáng.(1)
b> Đèn tắt.(2)
Vì sao lại nhìn thấy?
Kết luận:
Ta nhìn thấy một vật khi có ánh sáng từ vật đó truyền vào mắt ta.
III>Nguồn sáng và vật sáng:
C3 Trong các thí nghiệm (1) và (2) ta nhìn thấy mảnh giấy trắng và dây tóc bóng đèn phát sáng vì từ hai vật đó đều có ánh sáng đến mắt ta. Vật nào tự phát ra ánh sáng, vật nào hắt lại ánh sáng do vật khác chiếu tới?
Kết luận:
Dây tóc bóng đèn tự nó phát ra ánh sáng khi có dòng điện chạy qua nên nó là nguồn sáng.
Dây tóc bóng đèn tự nó phát sáng và mảnh giấy trắng hắt lại ánh sáng từ vật khác chiếu vào nó gọi chung là vật sáng.
IV>Vận dụng:
C4 Trong cuộc tranh luận sau:
- Thanh đố Hải: Đặt một cái đèn pin nằm ngang trước mắt làm sao cho không nhìn thấy bóng đèn. Bấm công tắc bật đèn pin, mắt ta có nhìn thấy ánh sáng trực tiếp từ đèn phát ra không? Vì sao?
- Hải: Tất nhiên là nhìn thấy vì đèn pin đã bật sáng.
- Thang cãi: Đèn không chiếu thẳng vào mắt làm sao mà nhìn thấy được!
Bạn nào đúng?
C5 Trong thí nghiệm ở cuộc tranh luận trên, nếu ta thắp một nắm hương để cho khói bay lên ở phía trước đèn pin, ta sẽ nhìn thấy một vệt sáng từ đèn phát ra xuyên qua khói. Giải thích vì sao? Biết rằng khói gồm các hạt nhỏ li ti bay lơ lửng.
V>Sửa bài tập:
C1 Trong những trường hợp mắt ta nhận biết được ánh sáng, có điều kiện giống nhau là:
Ta nhìn thấy một vật khi có ánh sáng truyền từ vật đó vào mắt ta.
C2 Khi đèn sáng thì ta có thể nhìn thấy mảnh giấy trắng bởi vì mảnh giấy trắng đã hắt lại ánh sáng từ đèn chiếu vào nó vào mắt ta. Nhờ đó, ta có thể nhìn thấy mảnh giấy trắng.
C3 Trong thí nghiệm (1) và (2), vật tự phát sáng là bóng đèn và vật hắt lại ánh sáng do vật khác chiếu tới là mảnh giấy trắng.
C4 Trong cuộc thảo luận đó, Thanh nói đúng bởi vì chúng ta không nhìn thấy được bóng đèn và bóng đèn sẽ không thể phát ra ánh sáng truyền vào mắt ta.
C4 Xảy ra hiện tượng như vậy bởi vì hạt khói đã hắt lại ánh sáng từ bóng đèn và truyền ánh sáng vào mắt ta. Vì thế chúng ta có thể thấy hiện tượng một vệt sáng từ đèn phát ra xuyên qua khói.
VI>Kiến thức cần nhớ:
- Ta nhận biết được ánh sáng khi có ánh sáng truyền vào mắt ta.
- Ta nhìn thấy một vật khi có ánh sáng truyền từ vật đó vào mắt ta.
- Nguồn sáng là vật tự nó phát ra áng sáng. Vật sáng gồm nguồn sáng và những vật hắt lại ánh sáng chiếu vào nó
- Vật đen là vật không tự phát ra ánh sáng và cũng không hắt lại ánh sáng chiếu vào nó.